El dilində belə bir məsəl var: “Bir dəli bir quyuya daş atdı 100 ağıllı onu çıxarda bilmədi”.

İndi Vergilər Nazirliyində Fazil Məmmədovdan yadigar qalan bir çox antikvar kadrlar hələ də üzlərini Mikayıl Cabbarov tərəfə çevirə bilmirlər. Əksinə, qanunsuz əməlləri ilə hörmətli nazir M.Cabbarova problem yaradırlar və onun fəaliyyətinə kölgə salmağa cəhd edirlər. Bu da bir faktdır ki, M.Cabbarov Vergilər naziri təyin ediləndən sonra kiçik və orta sahibkarların əsassız vergi yoxlamalarına son qoyulub. Deməli, M.Cabbarov prezident cənab İlham Əliyevin həm uğurlu kadrı, həm də prezidentin sahibkarlara göstərdiyi diqqət və qayğını əyani olaraq həyata keçirməklə işində möhkəm olduğunu göstərmək istəyir. İndi bu istəyə hörmətli nazir M.Cabbarov nə qədər nail olacaq, o da, Fazil Məmmədovdan qalan kadrların fəaliyyətindən aslıdır.

Konkret mətləbə keçək. Bakı şəhəri Sabunçu rayonu ev 212, Vişniyovka-2 bağ sahəsi, bağ evində yaşayan Mustafayev Nəsimi Çingiz oğlu və onun nümayəndəsi Eyyub Hüseynov tərəfindən böyük bir şikayət qovluğu təqdim edilib. M.Mustafayev şikayətində haqlı olduğunu sübut etmək üçün çoxsaylı sənədləri çox böyük ardıcıllıqla yığıb, qablaşdırıb. Düzdür, sonralar bu şikayətin mahiyyətini bilmək üçün təqdim olunan sənədlərlə yaxından tanış olduq, amma vergi mütəxəssisi olmadığımızdan problemin mahiyyətini o qədər də öyrənmək mümkün deyildi. Ona görə də hazırda vergi sahəsində işləyən və uzun müddətdir bu sahədə peşəkar mütəxəssis sayılan bir dostumla məsləhətləşməli oldum. Bundan sonra aydın oldu ki, N.Mustafayev və onun nümayəndəsi E.Hüseynov öz şikayətlərində tam haqlıdırlar. Sadəcə Vergilər Nazirliyi yanında Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamentinin başbilənləri öz funksiyalarını ya bilmirlər, ya da qəsdən vətəndaşları nazirdən narazı salmaq istəyirlər ki, böyük həvəslə işə başlamış cənab M.Cabbarovu gözdən salsınlar.
Nədir bu şikayətin mahiyyəti? Gəlin bizə təqdim olunmuş sənədlərlə tanış olaq. Deməli, Nəsimi Mustafayev fərdi sahibkar olub. Xəstəliyi ilə əlaqədar 31.01.2017-ci il tarixdən sahibkarlıq fəaliyyətini dayandırdığı barədə Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamentinə rəsmi müraciət edir. Adı çəkilən qrumdan N.Mustafayevə Vergilər Nazirliyi yanında Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamentinin baş direktor müavini Telman Hüseynli tərəfindən imzalanmış belə bir məktub daxil olur: “Vergilər Nazirliyi yanında Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamenti bildirir ki, 31.01.2017-ci il tarixli ərizənizə əsasən fəaliyyətinizin 31.01.2017-ci il tarixdən 31.01.2022 tarixinədək dayandırılması vergi orqanı tərəfindən nəzərə alınmışdır.
Əlavə məlumat əldə etmək üçün 195 Çağrı Mərkəzinə və vergi ödəyicilərinə xidmət şöbəsinə müraciət edə bilərsiniz”.

Lokal Gəlirlər Deportamentində Şeyx Nəsrullah var?

Göründüyü kimi, ilk baxışda hər şey öz qaydasındadır. Sahibkar iş fəaliyyətini dayandırır, vergi orqanı da bunu rəsmən qeydə alır. Bəs burada nə problem var ki, N.Mustafayevin şikayətlərindən qovluq getdikcə şişir. Yenə də atalar sözünə müraciət edək: “Sən saydığını say, gör fələk nə sayır”. Biz isə belə deyə bilərik, sən saydığını say, gör Vergilər Nazirliyinin səalhiyyətli qrumları nə sayır? Düzdür, Fazil Məmmədovun vaxtında onların yaxşı pul saydığını bilirik. Amma indiki vaxtda, doğurdan da onların nə saydığı hələ məlum deyil. Səbəb nədir? Səbəb çox sadədir. Deməli, 31.01.2017-ci il tarixdən fəaliyyətini dayandırmasına və Vergilər Nazirliyinin səlahiyyətli qrumları tərəfindən bu barədə olunan müraciətin qəbul edilməsinə baxmayaraq, yuxarıda adını çəkdiyim qrum rəsmiləri sahibkarı işləyən kimi qeydə almaqda davam etmişdir. Nəticədə fəaliyyətini dayandırmış sahibkarın gəlirləri qeyd olunmuş və həmin gəlirlərdən də vergi tələbi qoyulmuşdur. Görünür Vergilər Nazirliyi yanında Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamentində ölünü dirildən Şeyx Nəsrullah var. Çünki fəaliyyətinin dayandırılması barədə sahibkarın müraciətini qəbul edib, bu barədə də ona rəsmi cavab məktubu yazan bir qrumda Şeyx Nəsrullahın olmasına necə də inanmayaq?
N.Mustafayev 31.01.2017-ci il tarixdə Bakı şəhəri Lokal Vergilər Departamentinə ərizə ilə müraciət edərək fəaliyyətini dayandırmış, Departament tərəfindən isə ona həmin ilin fəaliyyət göstərmədiyi mart, avqust və sentyabr aylarında 2017-ci ilin 1-ci rübü, yanvar, may və iyul ayları üçün qanunsuz olaraq analoji (kameral) vergilər hesablanmış və külli məbləğdə borc yaradılmışdır. Ona görə də 03.11.2017-ci il tarixli 17170100019262000 saylı məktubla nazirliyə müraciət edərək ona fəaliyyət göstərmədiyi dövr üçün hesablanmış analoji vergilərin silinməsini xahiş etmişdir.
Vergilər Nazirliyinə N.Mustafayevin ünvanladığı müraciət hər şeyə çox dəqiqliklə aydınlıq gətirir: “Mən vergi ödəyicisi kimi fəaliyyət göstərdiyim dövrdə vergiləri vaxtinda ödəmişəm , bəyannamələri vaxtında təqdim etmişəm və vergi orqanlari ilə heç bir narazılığım olmayıb . Səhhətimdə yaranmış problemlə bağlı cari ilin əvvəlində fəaliyyətimi tam dayandırmışam. 2016-cı ildə xaricdən müxtəlif mallar idxal etmişəm və bəyannamələrdə bütün məlumatlar düzgün göstərilmişdir. 2017-ci il 1 yanvar tarixində 3744.87 manat artıq ödəməm olmuşdur. Qeyd etdiyim kimi 2017-ci ildə heç bir fəaliyyət göstərməmişəm. 31.01.2017-ci ildə “Fiziki şəxslərin fəaliyyətinin dayandırılması” ərizəsi ilə Lokal Vergilər Departamentinə müraciət etmişəm. Lakin cari ilin aprel ayında vergi orqanı tərəfindən mənə 2017-ci ilin 1 rübü üçün Vergi Məcəlləsinin 151.1-ci maddəsinə əsasən 334.10 manat məbləğində gəlir, mart , avqust və sentyabr aylarında isə yanvar, may və iyul ayları üçün müvafiq olaraq 4848.86 manat, 8947.42manat və 23148.84 manat məbləğində analoji ƏDV hesablanmışdır. Hər analoji hesablama ilə əlaqədar dəqiqləşdirilmiş bəyannamələr təqdim etmişəm və bir neçə dəfə məktubla müraciət etsəm də, bu bəyannamələrin təsdiq olunmasından imtina edilib və analoji hesablanmış 32096.26 manat məbləğində ƏDV şəxsi hesab vərəqimə kameral hesablama kimi bərpa edilib. Nəticədə süni olaraq 70149.97 manat (təsdiqlənməmiş azalmalarla birlikdə) borc yaranmışdır. Hazırda əsasız hesablanmış vergi məbləği məndən tələb olunur. Hesablamaların səbəbi ilə maraqlandıqda mənim guya “Karqo” fəaliyyəti ilə məşğul olduğumun əsas götürüldüyü məlum olmuşdur. Tam məsuliyyətlə bildirirəm ki, belə fəaliyyətlə məşğul olmamışam və buna maddi imkanım da olmayıb. Fəaliyyətimi dayandırdığım üçün elektron poçtuma da baxmamışam və borcun olduğundan bu vergi məbləği məndən tələb olunanada xəbərim olmuşdur. Xahiş edirəm yuxarıda qeyd etdiklərimi və vergi orqanı tərəfindən əlavə vergi hesablanmasının anlaşılmazlıq olduğunu nəzərə alaraq, əsassız hesablanmış 32096.26 manat ƏDV və 34512.59 manat təsdiqlənməmiş azalma məbləğlərinin şəxsi hesab vərəqimdən silinməsinə göstəriş verəsiniz.”

“Getmişdi bığ dalınca, saqqalı da qoyub gəldi”

Bəs bu saxtakarlığa cavabdeh olan Vergilər Nazirliyi yanında Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamentinin rəsmiləri necə münasibət göstəriblər? Vətəndaşın xahişini nəzərə alaraq işləmədiyi dövrdə bu qrumun məsuliyyətsiz işçiləri tərəfindən yazılmış olmayan vergi borcları silinibmi? Yenə də atalar sözünə müraciət edək: “Getmişdi bığ dalınca, saqqalı da qoyub gəldi”. N.Mustafayev özünü öldürür ki, mənim işləmədiyim dövrdə niyə əlavə pullar yazmısınız? Deportament bunu araşdırıb tədbir görmək əvəzinə, Fazil Məmmədovun üsulu ilə işləmək qərarına gəliblər. Yəni vətəndaşı susdurmaq üçün və yazdıqları borcun fakt olduğunu sübut etmək məqsədilə N.Mustafayevdən işləməyən müəssisəsi üçün kameral yoxlama tələb edirlər.

Fazil Məmmədovun sahibkarı soymaq üçün kameral yoxlama adı ilə yaratdığı şantaj sistemi

Yaxşı, kameral yoxlama nədir? Əvvəla, mütəxəssislərdən öyrəndiyimizə görə dünyanın heç bir ölkəsində vergidə kameral yoxlama adında belə məfhum yoxdur. Bunu Fazil Məmmədovun sahibkarların qanını sormaq üçün icad etdiyi yeni bir gəlir gətirən sistemdir. Bəs mahiyyəti nədir? Mahiyyəti ondan ibarətdir ki verginin səlahiyyətli qrumları sahibkarın vergi hesabatından sonra bildirirlər ki, bu dəfəki gəlirlərin ötəndəfəkidən az olub. Buna el dilində şantaj deyirlər. Yəni sahibkarı şantaj edirlər ki, sən gəlirləri gizlətmisən. Sahibkar da səyyar yoxlama göndərilməsin deyə, qorxusundan vergi “işverənləri” ilə məcburən “razılaşma” yolunu seçir. Səyyar yoxlama da o deməkdir ki, vergi mütəxəssisləri gəlib sahibkarın obyektində oturur və gün ərzində onun axar-çıxarına, yəni alqı satqısına, gələn gəlirlərə nəzarət edir və ya qonşu müəssisə ilə müqayisə aparırlar ki, sənin gəlirin niyə ondan azdır?. Bu da heç bir sahibkara sərf eləmir. Çünki ola bilər dünən alver az, bu gün isə bir az ondan çox ola bilər. Axı hər gün eyni məbləğdə alver ola bilməz. Amma Fazil Məmmədovun şantaj qrupuna daxil olan vergi işverənləri üçün bu üsul sahibkara “ilişməyə” ən yaxşı vasitədir. Ona görə də sahibkar işi Fazil Məmmədovun icad etdiyi kameral yoxlama mərhələsində həll etməyə çalışır. İndiki halda isə sahibkar N.Mustafayevin fəaliyyəti dayandığından, burada nə kameral, nə də səyyar yoxlamanın heç bir əsası yoxdur. Bu baxımdan N.Mustafayevin kameral və səyyar yoxlamanın dayandırılması ilə bağlı bir çox dövlət qrumlarına, o cümlədən Vergi Nazirliyinə yazdığı şikayət məktubları tam haqlıdır.
21.11.2017-ci ildə N.Mustafayevin belə bir şikayət məktubuna Vergilər Nazirliyinin aparat rəhbəri, baş vergi xidməti müşaviri Nigar Alimovanın cavabı olduqca gülməli və maraqlıdır. N.Alimova yazır: “Kameral vergi yoxlaması ilə hesablanmış vergi məbləğlərinin azaldılması barədə müraciətlərinizə “İnzibati icraat” haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunua uyğun olaraq Vergilər Nazirliyində baxılmışdır.
Bildiririk ki, müvafiq qərarın qəbul edilməsi üçün tərəfinizdən vergiyə cəlb olunan əməliyyatlara dair zəruri sənəd və məlumatların, malların alışına, təqdim edilməsinə, daşınmasına və dəyərinin ödənişinə dair təsdiqedici sənədlərin (o cümlədən tapşırıq və digər müqavilələrin, bank hesabından çıxarışların, invoysların, təhvil-təslim aktlarının, malların idxalı ilə bağlı aparılmış ödənişlərin, qaimə-fakturaların, kassa mədaxil orderlərinin və s. digər ilkin uçot sənədlərinin), habelə təqdim edilmiş mallar barədə məlumatların (miqdar, çeşid və dəyər forması əks olunmaqla) araşdırılmasına zərurətin yarandığı müəyyən edilmişdir.
Qeyd olunanlar ilə əlaqədar 16.11.2017-ci il tarixli 1717020146970900 nömrəli məktubla müvafiq sənədlərin 3 gün müddətində araşdırmaya təqdim olunması Sizə bildirilmişdir.”
Məktub uzun -uzadı, mənasız izahatdan sonra belə tamamlanır: “Əlavə olaraq bildiririk ki, müvafiq sənəd və məlumatları qanunvericiliyə uyğun olaraq vergi orqanına təqdim etməyiniz sizə tövsiyyə olunur.”
Burada maraqlı və gülməli bilirsiniz nədir? Əvvəla, N.Mustafayev lazım olan sənədləri vaxtında vergi orqanına təqdim edib. Lap tutaq ki, təqdim etməyib. Nigar xanım da haqlı olaraq lazımı sənədləri tələb edir. Bəs onda işləməyən müəssisəyə gəlir yazıb vergi hesablamaq hansı sənədlərdə və qanunda yazılıb? Sənəd tələb edirsən, çox gözəl, bəs havadan gəlmə rəqəmləri sahibkarın belinə yükləməkdə məqsədiniz nədir?

Davamı olacaq...

Növbəti sayımızda Vergilər Nazirliyi yanında Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Deportamenti rəsmiilərinin öz günahlarını yumaq üçün N.Mustafayevə yazdıqları məntiqsiz məktublar, Vergilər Nazirliyinin vergi risklərinin təhlili və nəzarəti deportamentinin baş direktoru cənab Natiq Şirinovun həmkarlarının quyuya atdıqları daşı çıxarmaq əvəzinə, əsassız arqumentləri daha da dərinləşdirilməsi, Vergilər Nazirinin müavini cənab İlkin Vəliyevin vətəndaşın müraciətinə hörmətsizliyi və s. maraqlı məqamlar barədə sənədlər əsasında oxucularımıza məlumat verəcəyik./tezadlar.az