Dünyada sürətlə yayılan COVİD-19 virusu bir çox dövlətlərin səhiyyə sistemini çökdürüb, ciddi sosial-iqtisadi problemlərin yaranmasına səbəb olub.

Pandemiya əleyhinə vaksin isə hələ istehsal olunmayıb. Yəni hazırda hər kəs virusun hədəfindədir.

Hansı dövlətlər ki, yeni növ koronavirusa qarşı düzgün strategiya müəyyənləşdirib, onlar bu sınaqdan ən az itki ilə çıxırlar. İlk vaxtlarda Azərbaycan dövləti pandemiyaya qarşı həyata keçirdiyi qabaqlayıcı tədbirlər nəticəsində virusun ölkə ərazisində kütləvi yayılmasının qarşısını ala bilmişdi.

Amma vətəndaş məsuliyyətsizliyi, müəyyən olunmuş qaydalara əməl olunmaması, virusun olmasına inamsızlıq vəziyyəti 180 dərəcə dəyişdi. Aprel-mart aylarında tətbiq olunan xüsusi karantin rejimi günlərində yoluxma saylarının müsbətə doğru dəyişməsi göstərirdi ki, atılan addımlar effektivdi və mövcud vəziyyətə adekvatdır. Bu müddət ərazində Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın qəbul etdiyi qərara əsasən iş yerləri, “Mall”ar, ticarət mərkəzləri və digər obyetklər müvəqqəti olaraq bağlandı, əhali küçəyə xüsusi SMS icazəsi ilə çıxırdı. Prezident İlham Əliyevin tapşırığı ilə pandemiya dövründə əhaliyə dəyən ziyanın kompensasiya etmək üçün Tədbirlər Planı hazırlandı. Həmin plana əsasən əhaliyə və biznes strukturlarına 2.5 milyard manat yardım nəzərdə tutulsa da, prezidentin tapşırığı əsasında vəsaitin miqdarı 3.5 milyard manata qədər artırıldı. Qeyd edilən dövr ərzində, Prezidnetin tapşırığı ilə 600 min işsiz və aztəminatlı vətəndaşlara 190 manat birdəfəlik ödəmələr həyata keçirildi. Xüsusi karantin rejimin tətbiq olunduğu müddətdə dövlət virusun ölkə ərazisində yayılmasını qarşısını almaq üçün bütün imkanlarını ortaya qoydu və əhalinin tibbi təhlükəsizliyi tam şəkildə qorundu.

Vəziyyətin normallaşdığı, yoluxma sayı azalmağa doğru getdiyi üçün iş yerləri, “Mal”lar, ticarət obyektləri, restoranlar mərhələli şəkildə açıldı. Yumşaldılma prosesi başlayan kimi yoluxma sayında mənfi dinamika müşahidə olunmağa başladı. Əlbəttə ki, yoluxmanın və ölüm sayının artması ölkə rəhbərliyini narahat etməyə bilməzdi. Çünki virusun hədəfində xalqın tibbi təhlükəsizliyi, sağlamlığı dayanır.



Koronavirusa yoluxan xəstə və həkimlər

Ölkə başçısı dəfərlərlə çıxışlarında qeyd edib ki, dövlətin əsas məqsədi vətəndaşının sağlamlığını qorumaqdır.

Prezidentdən sitat: “Bu müddət ərzində Azərbaycan dövləti çox böyük məsuliyyət göstərib, ilk növbədə, ölkə daxilində. Çünki iki seçim var idi - ya iqtisadiyyatı xilas etmək, ya da insanların sağlamlığını. Şəxsən mənim üçün birmənalı qaydada tərəddüdsüz insanların sağlamlığı həmişə birinci yerdə olubdur, o cümlədən pandemiya dövründə. Ona görə biz şüurlu şəkildə, bunun iqtisadi fəallığımıza mənfi təsir göstərəcəyini bilərək məhdudlaşdırıcı addımlara getdik”.

Aydındır ki, dövlət üçün əhalinin sağlamlığından önəmli heç nə yoxdur. İqtisadiyyat və maliyyə sistemini mərhələli şəkildə bərpa etmək olar. Amma virus Azərbaycan ərazisində kütləvi şəkildə yayılarsa, onun qarşısında səhiyyə sistemi tab gətirməyəcək. Analoji halın qarşısında nəinki Azərbaycan, dünyanın ən inkişaf etmiş səhiyyə sisteminə malik ölkələr dayana bilmir. Pandemiya dövründə İtaliya, İspaniya, ABŞ, Braziliya və digər bu kimi inkişaf etmiş ölkələrdə koronavirusun hansı fəsadlar törətdiyini, yüzminlərlə insanın həyatını itirdiyini hər kəs yaxşı bilir.

Ona görə də yoluxma sayının və ölümlərin artması fonunda Azərbaycanda tətbiq olunan karantin rejiminin vaxtının avqustun 1-nə qadər uzadılması və iyunun 21-dən iyulun 5-nə qədər sərt karantin rejiminin tətbiq olunması barədə qərar mövcud rerallıqlar xüsusunda adekvat addım kimi qiymətləndirilməlidir.

Əgər dövlət mövcud təhlükəli vəziyyətin tələb etdiyi addımları atmasa, proses nəzarətdən çıxa bilər. Çünki hər bir dövlətin əhalisinin say nisbətinə uyğun şəkildə qurulmuş səhiyyə sistemi var və bu sistem gündəlik xəstə yükünü qaldırmaq üçün nəzərdə tutulub. Bu bütün dünyada belədir. Əlbəttə ki, bütün dövlətlərdə əlavə tibbi şoklar üçün çarpayı, reanimasiya, həkim personalı və digər bu kimi limitlər nəzərdə tutulub. Təcrübə göstərir ki, COVİD-19-a yoluxma sayı sürətlə atdıqda bu limit də bir anın içində bitir. Nəticədə həm dövlət, həm də əhali üçün faciəvi mərhələ başlayır. Biz bu acı təcrübəni çox yaxın tarixdə İtaliya, İspaniya, ABŞ və digər inkişaf etmiş dövlətlərin timsalında yaşamışıq. Hələ ki, ölkəmizdə belə faciəvi hadisələr yaşanmayıb. Amma bu o demək deyil ki, biz bu bəladan sığortalanmışıq.



Azərbaycanda da COVİD-19-la bağlı prosesin nəzarətdən çıxma ehtimalı yüksəkdir. Bunu artıq dövlət rəsmiləri, tibb mütəxəssisləri də açıq şəkildə etiraf edirlər. Vəziyyətin ciddiliyi ilə bağlı məsələyə ötən gün Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın brifinqində də toxunuldu.

Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) sədri Ramin Bayramlı Azərbaycanda epidemioloji vəziyyət qənaətbəxş olmadığını, ölkəmizdə xəstəliyin yayılması sürətinin çox yüksək olduğunu qeyd etdi.

Bu o deməkdir ki, vaxtında tədbirlər görülməsə, ölüm sayları sürətlə artacaq. Presesin qarşısını almağa nə dövlətin, nə də səhiyyənin gücü çatacaq.

Bu aylar ərzində ölkə rəhbərliyi, media, dövlət rəsmiləri, tibb mütəxəssisləri vəziyyətin nəzarətdən çıxa biləcəyi barədə dəfələrlə xəbərdarlıqlar ediblər. Amma əhali hansısa “klaviatura qəhrəmanı”nın şaiyəsinə inanır və vurusun olmadığı barədə xəyallara qapılır. Nəticədə maska taxmır, sosial məsafə saxlamır... Bu gedişlə, bu düşüncə tərzi ilə xalq olaraq çox ağır faciə yaşaya bilərik. Dövlət bundan artıq nə etməlidir? Hansı dövlət vətəndaşının iş yerini bağlayıb evdə oturmasını istəyər? Hansı dövlət iqtisadiyyatının zifləməsini, gəlirlərinin azalmasını istəyər? Əlbəttə ki, heç bir dövlət.



Hər bir fərd öz ailəsi və dövləti qarşısında məsuliyyətini dərk edib, qoyulan qaydalara əməl etməlidir. Daha açıq şəkildə desək, Azərbaycan əhalisi pandemiya dövrünün ölüm-qalım mərhələsinə qədəm qoyub. Kim özünün və yaxınlarının ölməsini istəmirsə, sərt karantin rejimin qaydalarına mütləq şəkildə əməl edib, gigiyena qaydalarına diqqət etməlidir. Dövlət bütün zəruri tədbirləri həyata keçirir və bundan sonra da keçirəcək. Amma vətəndaş da öz məsuliyyətini dərk etməli və dövlətin atdığı addımlara adekvat yanaşma sərgiləməlidir. Ehtiyatı əldən vermək olmaz! Yoxsa kütləvi ölüm halları qaçılmaz olacaq!

Gundemxeber.Az