Xarici siyasət məsələsində hakimiyyəti ikiyə bölünür; Prezident Adminstrasiya rəhbəri Tehranda Qərbi “vurdu”; Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbərliyi isə Vaşinqtonda İranı pislədi

Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbərliyi şəxsində rəsmi Bakından bir qrup emissar - diplomatlar və hökumətyönlü siyasətçilər Vaşinqtona gediblər. Bu günlərdə onlar “İran və digər qonşular tərəfdən regional təhlükənin səsini” Amerikaya çatdırmaq üçün görüşlər keçirirlər. “Biz Amerika xalqına İranın Azərbaycana qarşı təzyiqinin artdığını bildirmək üçün buradayıq. Tehran bizim xarici siyasətimizə müdaxilə etmək istəyir və bu, bizi narahat edir. Biz istəyirik ki, ABŞ-ın – bizim strateji tərəfdaşımızın ən azından bu proseslər barədə məlumatı olsun və bizi dəstəkləsin”, deyə nümayəndə heyətinin üzvü Asim Mollazadə "Turan"ın müxbirinə bildirib. Aprelin 29-da Vaşinqtondakı Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzində keçirilən müzakirələrin mövzusu “İran-Azərbaycan əməkdaşlığı və Qafqazda strateji rəqabət” olub.
Bununla belə, müzakirələr Azərbaycan hökumətinin Vaşinqtondan hansı dəstəyi almaq istədiyi və Bakıda ABŞ Milli Demokratiya İnstitutuna qarşı davam edən kampaniya, Qərbin Azərbaycanda rəngli inqilablar hazırlamaqda ittiham edilməsi fonunda onların nə dərəcədə ciddi səslənməsi suallarına cavab verməyib.Bu arada, tədbirdə çıxış edən Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Fərhad Məmmədov bildirib ki, İran-Azərbaycan münasibətləri gərginliyin artması ilə səciyyələnir. "Son illər Tehran Azərbaycanın dünyəviləşməsini və mədəniyyətini təhlükə kimi görür". Öz növbəsində, dəvət edilmiş CSİS-in Rusiya və Avrasiya üzrə elmi əməkdaşı Sergey Markedonov bildirib ki, İran “Yaxın şərq problemlərinin Qafqaza ötürülməsi” imkanı ilə əlaqədar region üçün təhlükə yaradır. "İran region dövləti olmağa çalışır. Tehranın Qafqaz regionu ilə bağlı siyasəti praqmatizm və inqilabi ideyaların qarışığıdır”, deyə o bildirib. Eyni zamanda, Yaxın Şərq İnstitutundan Aleks Vatanka və bəzi Vaşinqton analitikləri hesab edirlər ki, İran-Azərbaycan münasibətləri “yüksəlişlər və enişlərlə” səciyyələnir və gələcəkdə də bu, çətin ki, dəyişsin.
Qeyd edək ki, rəsmi Bakının fikirləri elə həmin gün Azərbaycan Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin Tehranda dediklərinə kökündən ziddir. Belə ki, Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin İran səfəri zamanı Tehranda verdiyi açıqlamalar müxtəlif aspektlərdən şərh və təqdim olunur. İran saytlarında yayılan xəbərlərin səhih olub-olmaması da müzakirə obyektidir. Amma hər bir halda R.Mehdiyevin Qərbi tənqid edən açıqlamaları təkzib edilməyib. Maraqlıdır, PA rəhbərinin bu mesajları nədən doğdu?
İqtidaryönlü Ana Vətən Partiyasının sədr müavini, deputat Zahid Oruc R.Mehdiyevin böyük dövlətçilik təcrübəsinə malik şəxs olduğunu dedi: “O, kifayət qədər səriştəli bir dövlət adamıdır, uzun illərin təcrübəsini daşıyır. Ramiz müəllim həm Heydər Əliyevin yaxın silahdaşlarından biridir, paralel olaraq da müasir dövrün beynəlxalq siyasətinə yaxından bələd olan adamdır. Təhlükəsizlik Şurasının katibi olaraq onun bu səfəri ölkələr arası münasibətləri, yaxud hansısa problemli məsələləri çözməyə həllinə, daha çox da bağlı qapılar arxasında müzakirəsi tələb olunan məqamlara yönəlib. Bu baxımdan onun açıqlamalarına konkret məna daşıyan mənada baxmalıyıq”.
Z.Oruc bildirdi ki, bəzi qüvvələr Ramiz Mehdiyevin açıqlamalarını kontekstdən çıxararaq, təhrif edərək, Azərbaycan-Qərb münasibətlərinə zərbə vurmaq üçün cəhdlər də göstərirlər: “Mən informasiyalara bir diqqətlə baxdım, Ramiz Mehdiyev kimi bir şəxs heç zaman Qərblə konfrantasiya yaradacaq açıqlamalar verə bilməzdi. Ramiz Mehdiyev cənab prezident İlham Əliyevdən gələn siyasətə uyğun olaraq Qərblə münasibətlərin daha da yaxınlaşmasında böyük rol oynayıb. Azərbaycanın İran cəbhəsində yer alaraq Qərbə qarşı hərəkatda iştirakı ağlagəlməzdir”.
Z.Oruc qeyd etdi ki, Azərbaycan hakimiyyəti şəffaf siyasət yürüdür: “Yəni hansısa məqamda, konfliktli məsələdə ağırlığı bir qüvvəyə verib, ikinci, üçüncü qüvvələri şantaj etmək mövqeyi iqtidarın siyasətinin tərkib hissəsi deyil. Azərbaycan hakimiyyəti ötən dövr ərzində bu bölgədə Qərbin mövqelərinin təmərküzləşməsinə daha çox xidmət edib. Region dövlətlərinin təzyiqini də məhz bu səbəbdən yaşamışıq. İstər transmilli layihələrin gerçəkləşməsi zamanı, istər siyasi əlaqələr, Avroatlantik məkanla münasibətlər qurularkən İranın hansı reaksiyalar göstərdiyinin şahidi olmuşuq. O cümlədən Qərblə əməkdaşlıq həmişə Rusiyanın bölgədə sıxışdırılması kimi təqdim olunub. Bu baxımdan hesab edirəm ki, Ramiz Mehdiyev kimi peşəkar dövlət adamının İranda söylədiyi fikirləri kimlərsə öz maraqları kontekstində şərh etməklə, o cümlədən onların məntiqi ilə Elmar Məmmədyarovun İsrailə və Fələstinə səfərinin kompensasiyası kimi təqdim etməklə, çaşqınlıq yaratmaq istəyirlər. Maraqlıdır ki, bu cür manevrlər etmək istəyənlər əslində Qərbpərəstlər deyil, Azərbaycanı Qərblə toqquşdurmaq istəyən İranpərəst qüvvələrdir”.
“Turan” İnformasiya Agentliyinin rəhbəri, analitik Mehman Əliyev isə məlum açıqlamaları hakimiyyətin çaşqınlığı ilə əlaqələndirir: “Azərbaycan iqtidarında çox böyük çaşqınlıq var. Bu kimi açıqlamalar impulsiv məsələlərdir. Azərbaycan hakimiyyəti seçki ilində həm Qərblə, həm də Rusiya ilə dil tapa bilməyib, danışıqlar baş tutmayıb. Bu yaxınlarda xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov İsrailə səfər etmişdi, görünür, orada da bir anlaşma əldə olunmayıb. Yəqin indi heç olmasa İranla nəyəsə nail olmaq istəyirlər. Ancaq hazırda İran özü seçkilərə hazırlaşır, çox güman ki, payızda artıq Əhmədinejad özü və komandası hakimiyyətdə olmayacaq. Bu üzdən də İranla bağlı aparılan prosesin, məlum səfərin də heç bir nəticəsi olmayacaq”

“Siyasət şöbəsi”