Vaxtilə Müslüm Maqomayev və Toğrul Nərimanbəyovun ikili vətəndaşlığı olub, amma...

İkinci bir ölkənin vətəndaşlığını qəbul edən Azərbaycan vətəndaşı redaksiyamıza müraciət edərək, bundan sonra ölkəyə qayırdarkən nə etməli olduğunu soruşur. Sualı isə budur ki, eyni zamanda iki ölkə vətəndaşı ola bilərmi? Azərbaycan qanunvericiliyi ikili vətəndaşlığı qəbul edirmi? Əgər qəbul olunmursa, o, Vətənə qayıtdıqda, haraya necə müraciət etməlidir?
Bu suallar yəqin ki, əksər oxucularımızı maraqlandırır. Bu baxımdan, “Yeni Müsavat” olaraq Azərbaycan qanunvericiliyinin ikili vətəndaşlığı necə tövsif etməsini araşdırmağa çalışdıq.

Hüquqşünas Əkrəm Həsənov qəzetimizə açıqlamasında bildirdi ki, xarici ölkə vətəndaşlığını qəbul etmiş şəxs bu haqda aidiyyəti qurumlara məlumat verməsə cinayət məsuliyyəti daşıyır: “Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında” Qanunun 10-cu maddəsinə əsasən xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etmiş vətəndaşımız bu barədə Xarici İşlər Nazirliyinə və Dövlət Miqrasiya Xidmətinə bir ay müddətində yazılı məlumat verməlidir. Əks halda, o, Cinayət Məcəlləsinin 318-2-ci maddəsinə uyğun olaraq 3000 manatdan 5000 manatadək miqdarda cərimə və ya 360 saatdan 480 saatadək ictimai işlərlə cəzalandırılır".

Ekspertin sözlərinə görə, qanunda istisna hallar da var: “Xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etmiş vətəndaşımız yalnız iki halda paralel olaraq Azərbaycan vətəndaşı kimi də qala bilər - beynəlxalq müqaviləyə və ya dövlət başçısının qərarına əsasən. Belə ki, ”Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında" Qanunun 10-cu maddəsinə əsasən şəxsin ikili vətəndaşlığı olduqda həmin şəxsin xarici dövlətin vətəndaşlığına mənsubiyyəti, Azərbaycanın beynəlxalq müqavilələrində nəzərdə tutulmuş və ya prezidentin icra qaydasında həll etdiyi hallar istisna olmaqla, tanınmır. Həmin qanunun 18-ci maddəsinə görə isə Azərbaycan Respublikası vətəndaşının digər dövlətin vətəndaşlığını könüllü əldə etməsi Azərbaycan Respublikası vətəndaşlığının itirilməsi üçün əsasdır.

Beləliklə, ikili vətəndaşlıq Azərbaycanda ümumən qadağandır, amma istisnalar ola bilər. Bununla belə, təbii, xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etdiyinə görə Azərbaycan vətəndaşlığını itirmiş şəxs sonradan xarici vətəndaşlıqdan imtina edib yenidən bizim vətəndaşlığı əldə etmək üçün ümumi qaydada müraciət edə bilər və dövlət başçısının qərarı ilə onun vətəndaşlığı bərpa oluna bilər".
Hüquqşünas hesab edir ki, mövcud qanunvericiliyimiz günün tələbinə cavab verir: “Bir ara boşluq var idi və icazəsiz ikili vətəndaşlığa malik olanlarımız var idi, amma indi məsələ düzgün həllini tapıb. Ən azı müharibə bitməmiş bu məsələdə liberalizmə yol verilə bilməz. İki dövlətin əsgəri olmaq mümkün deyil. Eyni zamanda bu məsələdə qanunla nəzərdə tutulmuş istisnaları da düzgün hesab edirəm. Məsələn, dünyada tanınmış soydaşlarımız var və onlara ikili vətəndaşlığa malik olmaq imkanının yaradılması düzgündür. Vaxtilə Müslüm Maqomayev və Toğrul Nərimanbəyov kimi sənətkarlarımızın da ikili vətəndaşlığı olub. Yəqin ki, indi də dövlət başçısının icazəsi ilə belə hallar var və bu istisnalar həm dövlətçilik baxımdan, həm də həmin şəxslərin xidmətləri baxımdan əsaslıdır”.