Gürcüstanlı deputat: “Gürcüstanın NATO və Avropa Birliyinə doğru getməkdən başqa yolu yoxdur”

Gürcüstan parlamentinin deputatı, hakim “Gürcü arzusu” iqtidarının təmsilçisi Mahir Dərziyevlə Qafqaz regionunda baş verən prosesləri, müzakirə etmişik. Məlumat üçün bildirək ki, ötən həftə NATO-nun Gürcüstanda hərbi təlimlərə başlayıb və ABŞ-ın vitse-prezidenti Mayk Pencenin Tiflisdə səfər olub. Bu faktiki olaraq Rusiya-Amerika münasibətləri konteksində növbəti geosiyasi mübarizənin təzahürü kimi xarakterizə olunur.

- Mahir müəllim, hazırda Gürcüstanda NATO təlimləri başlayıb. Bu ölkənin deputatı olaraq təlimlərə münasibətiniz necədir?

- Bəli, Gürcüstanda NATO-nun “Etibarlı tərəfdaş” adlı təlimləri başlayıb. Bu gürcü cəmiyyətində müsabət qarşılanır və bunun da səbəbləri var. Gürcüstan müstəqqillik əldə etdikdən sonra Rusiyanın xeyir-duası ilə burada separatçılıq toxumları səpildi. Gürcüstanın iki bölgəsində əvvəl müstəqillik elan edildi, sonra Rusiya bu ölkələri tanıdı və faktiki ilhaq etdi. Hazırda Gürcüstanda sürünən işğal termini çox işlədilir. Yəni işğal hər gün davam edir. Cənubi Osetiya və Abxaziya demək olar ki, hər gün öz “sərhədlərini” bir neçə metr Gürcüstan ərazilərinə doğru çəkir. Faktiki olaraq hətta atəşkəs şəraitində belə Gürcüstan öz torpaqlarını itirməkdə davam edir. Eləcədə həmin bölgələrdə yaşayan gürcülərlə bağlı təmizlənmə həyata keçirilir, gürcü dilində tədrisə imkan verilmir və s. Yəni Gürcüstan torpaqlarının 20 faizini itirmiş şəraitdədir. Bununla paralel olaraq hökumət Saakaşvili iqtidarından fərqli olaraq “döyüşkən ritorika” üslubundan qaçdı, Rusiya ilə münasibətləri yoluna qoymağa çalışdı, iqtisadi əlaqələrin bərpası üçün addımlar atdı, viza rejimini yüngülləşdirdi və s. Amma buna rəğmən Rusiya ənənəvi siyasətini davam etdirir. Bu şəraitdə Gürcüstan Avroatlantik məkana üz tutur. Gürcüstan Avropa İttifaqı ilə assosiativ müqavilə imzalayıb, NATO üzvü olmağa qərarlıdır.

- Demək istəyirsiniz ki, NATO və Avropa İttifaqına üz tutmağınız Rusiyanın bu addımlarına qarşı Gürcüstanın siyasi gedişidir?

- Bəli. Bizim başqa yolumuz yoxdur. Biz çalışmalıyıq ki, Gürcüstan məsələsi dünyanın gündəmindən düşməsin, bizim müttəfiqlərimizin, dostlarımızın gündəmində olsun. Gürcüstan kiçik bir ölkədir, Rusiya kimi nəhəng dövlətlə hərbi münaqişəyə girməyə, öz ərazi bütövlüyünü hərbi yollarla təmin etməyə imkanı yoxdur. Üstəlik 2008-ci ilin acı təcrübəsi bizim yadımızdadır. Ona görə də, Rusiya məkirli siyasəti Saakaşvili hakimiyyətinin təxribata çəkilməsinə imkan verdi, nəticədə Gürcüstanda əlavə torpaqlar itirdi, qaçqın sayı artdı və həm də imkan yaratdı ki, ruslar Abxaziya ilə Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanısın. Rusiyanın hərbi gücü, əzələ nümayişi qarşısında bizim başqa yolumuz yoxdur.

- NATO təlimlərindən sonra Rusiya-Gürcüstan münasibətləri bir qədər də pisləşməyəcəkmi?

-Gözlənilir ki, bu baş versin. Mən azərbaycanlı deputatam. Azərbaycan bir müddət əvvəl uğurlu aprel müharibəsi apardı, xeyli torpaq və strateji yüksəklikləri azad etdi. Heç kimə sirr deyil ki, Rusiyanın təsiri olmasaydı, Azərbaycan ordusu böyük əraziləri işğaldan azad edərdi. Elə indi də sirr deyil ki, Ermənistan Rusiyaya güvənir, Rusiya isə imkan vermir ki, Azərbaycan ərazi bütövlüyünü təmin etsin. Yəni Cənubi Qafqazda güclü Rusiya faktoru var. Gürcüstanın da başqa yolu qalmır. Gürcüstan ancaq öz müttəfiqlərinə güvənir, bu problemin daima dünya gündəmində qalmasına çalışır.

- Mahir müəllim, dünən ABŞ-ın vitse-prezidenti Mayk Pence Tiflisə səfər edib. Bu səfərlə bağlı gürcülərin hansı gözləntiləri var?

- Bəli, səfər artıq başlayıb. ABŞ-ın vitse-prezidenti Mayk Pence hərbi təlimləri müşahidə edəcək. Biz, bu səfəri yüksək qiymətləndiririk. Bu səfər ilk növbədə ABŞ-ın Gürcüstana göstərdiyi etimadın və dəstəyin ifadəsidir. Söhbət ABŞ-da prezidentdən sonra ikinci vəzifəni tutan şəxsin səfərindən gedir. Bu ABŞ-dan həm Gürcüstana, həm də mənim təmsil olunduğum Gürcüstan hakimiyyətinə göstərilən dəstəyin təzahürüdür.

- Zamanında ABŞ prezidenti Corc Buş, habelə dövlət katibi Kondaliza Rays Gürcüstana səfər etmişdi. Lakin bu səfərlərin nəticəsi olmadı, əvəzində Gürcüstan torpaqlarını itirməkdə davam etdi...

- Bu gün Gürcüstanda müxalifətin bir hissəsi Rusiya meyllidir. Gürcü siyasi xadimlərindən biri Nina Burcanadzedir. Bu yaxınlarda onun bəyanatı oldu ki, 2008-ci ildə ABŞ Gürcüstan üçün nə etdi ki, ancaq içməli su və pampers gətirdi. Ancaq bilənlər bilir ki, məhz ABŞ və Avropadakı müttəfiqlərimizin basqısı olmasaydı, Rusiya daha böyük bəlalar törədə bilərdi. Məhz Gürcüstanın müttəfiqləri sayəsində Gürcüstanda Rusiyanın addımları dayandırıldı. Təbii Gürcüstan torpaqlarının işğaldan azad edilməsi çox uzun, ağrılı və çətin prosesdir. Bunu hamımız dərk edirik. Ancaq bu gün ABŞ kimi dövlətin vitse-prezidentinin Tiflisdə səfərdə olması bizim üçün böyük dəstək və etimaddır.

- Hazırda Gürcüstanda NATO hərbi bazası varmı?

- Gürcüstanda NATO-nun hərbi bazası yoxdur.

- Bəs Amerikanın?

- Nə Amerikanın, nə də ABŞ-ın Gürcüstanda hərbi bazası yoxdur. Ancaq Əfqanıstana gedən təchizatın xeyli hissəsi Gürcüstan üzərindən həyata keçirilir. Başqa sözlə, Gürcüstanda əksər infrastrukturdan, o cümlədən hərbi infrastrukturdan bu məqsədlə istifadə olunur. Eləcədə digər sülhməramlı əməliyyatlarda da istifadə edilir. Həmçinin Gürcüstan Silahlı Qüvvələri ilə geniş əlaqələr mövcuddur. Bu özünü həm NATO-nun hərbi təlimlərində, təchizatda və s məsələlərdə özünü göstərir. Lakin NATO və ABŞ-ın Gürcüstanda hərbi bazası yoxdur.

- ABŞ vitse-prezidentinin bu səfərindən sonra NATO və ya ABŞ Gürcüstanda hərbi baza aça bilərmi?

- Açığını deyim ki, bu məsələ təkcə Gürcüstandan asılı deyil. Biz istəsək belə, buna NATO-nun razılığı və istəyi lazımdır. Bu hal zəncirvari reaksiyaya səbəb ola bilər. Rusiya öz sərhədləri yaxınlığında hər hansı NATO hərbi bazasının yerləşdirilməsinə qıcıqla yanaşır və bacardığı qədər buna cavab verir, təpkisini göstərir. Başqa sözlə, bunu bizim istəməyimizlə yanaşı NATO-nun da istəməyi lazımdır. Dəfələrlə NATO sammitlərində Gürüstanın NATO-ya üzv olması arzumuzu dilə gətiriləndə NATO rəhbərliyi və üzv ölkələri tərəfindən müsbət qarşılanıb. Eyni zamanda NATO strukturları, rəhbər şəxsləri tərəfindən daima qeyd edilib ki, regionda mövcud olan şərait baxımından Gürcüstanın alyansa üzvlüyü bir qədər təxirə salınır. Həmişə belə olub. Biz hər dəfə NATO sammitlərinə arzu ilə getmişik, lakin hər zaman da bu məsələ təxirə salınıb, qeyd edilib ki, məsələyə yaxın gələcəkdə baxılacaq. Açıq deyim ki, bizim istəyimizə baxmayaraq Gürcüstanın NATO üzvlüyünə qəbul olunması gündəlikdə durmur. Ancaq biz səylərimizi davam etdiririk.

- Bir neçə gün əvvəl Rusiya-Ermənistan birləşmiş qoşun qruplaşmasının yaradılması haqqında qərar verildi. Aydındır ki, Saziş və sənədə əlavə Rusiya-Ermənistan birləşmiş qoşun qruplaşmasının təyinatı, formalaşdırılması və istifadəsini müəyyən edir. Qeyd olunur ki, Rusiya-Ermənistan birləşmiş qoşun qruplaşmasının yaradılmasının əsas məqsədi Qafqaz kollektiv təhlükəsizlik bölgəsində hərbi təhlükəsizliyin təmin edilməsidir. Gürcüstan tərəfinin bu məsələyə münasibəti nədən ibarətdir?

-Əvvəla deyim ki, mənim bu sənədlə bağlı dərin və ətraflı məlumatım yoxdur. Bu haqda yeni eşitmişəm. Ümumilikdə onu deyə bilərəm ki, Rusiya və sülh bir-birilə tərs mütənasib anlayışdır. Bu mənada hesab edirəm ki, Rusiya olduğu yerdə adətən sülh olmur. Sözsüz ki, hərb bir dövlətin suveren hüququ var ki, istədiyi dövlətlə hansısa formatda əməkdaşlıq etsin. Əlbəttə, Ermənistan Gürcüstan üçün dost və qonşu dövlətdir. Gürcüstanın Milli Təhlükəsizlik Doktrinasına görə, Azərbaycan və Türkiyə strateji müttəfiqdir. Ancaq Ermənistan Gürcüstan üçün dost və qonşu ölkədir. Bu vaxta qədər Ermənistanın Rusiya ilə müxtəlif formatlarda əməkdaşlığı olub və biz buna anlaşılan yanaşmışıq. Lakin söhbət ordudan, qoşundan gedirsə, nəzərə almaq lazımdır ki, Qafqaz kövrək regiondur. Burada qüvvələr balansı, sülh tarazlığı hər an pozula bilər. Belə şəraitdə kənar hərbi qüvvənin regionda iştirakı arzu edilən deyil. Biz ən azından belə hallara ehtiyatla yanaşmalı, diqqətli olmalıyıq. Mən bu məqamı dərindən bilmirəm. Lakin Cənubi Qafqazda söhbər əlavə hərbi qüvvədən və əməkdaşlığdan gedirsə, region ölkələri bunun fərqinə varmalıdır. Ümumilikdə belə proseslər regionumuz üçün yaxşı heç nə vəd etmir.

HÜSEYN ABBASOĞLU
"Gündəm Xəbər"