“Anarxistlərin “xaç atası”, H.Əliyevin üstünə silahlı hücum təşkil edən şəxs Milli Məclisdə rahat əyləşib”

”Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Heydər Əliyevə Qorbaçovun və onun himayə etdiyi ermənilərin sərgilədiyi münasibəti təkrarlamaqla keçdiyi şərəfli mübarizə yoluna kölgə saldı”.

12 dekabr Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin anım gündür. H.Əliyev Azərbaycan xalqının tarixində və taleyüklü məsələlərin həllində müstəsna xidmətləri olmuş görkəmli dövlət xadimi, dünya miqyaslı siyasətçi olub. İndiyə qədər tanıdığımız dövlət xadimlərindən yalnız bu dahi şəxsiyyət ümummilli lider səviyyəsinə yüksələ bilmişdir. Milli liderliklə siyasi liderlik keyfiyyətlərinin bir dövlət adamında birləşməsi dünya tarixində nadir rast gəlinən hadisədir. H.Əliyev Azərbaycan xalqının yaddaşında qurucu və xilaskar dövlət xadimi, milli lider və xalq məhəbbətini qazanan lider kimi qalmışdır. Xalqımızın tarixi taleyində, mənəvi, siyasi və ictimai həyatında, dövlət quruculuğunda onun qədər misilsiz xidmətlər göstərən ikinci dövlət adamı tapmaq mümkün deyildir. Bu mənada o, xalqımızın milli iftixarı, ürəklərimizdə özünə yer tapan milli liderimiz, güvənc yerimiz, qürur duyduğumuz ən böyük Azərbaycanlı idi. Ümummilli liderimizin keçdiyi möhtəşəm tarixi yolun bir çox məqamlarına şahidlik etmiş Canımız Azərbaycan Naminə Partiyasının (CANP) sədri, “Millətim” qəzetinin baş məsləhətçisi Ramiz Tağıyevlə müsahibəmizdə də toxunub, Ümummilli lideri xatırlamağı məqsədəuyğun hesab etdik.

-Ramiz bəy, Heydər Əliyevlə ilk görüşünüzü necə xatırlayırsınız?

-Heydər Əliyevi ilk dəfə yaxından səhv etmirəmsə 1979-cu ildə Culfa rayonunun Yaycı kəndində görüşmüşdüm. O zaman Azərbaycana rəhbərlik edən böyük dövlət xadimi Naxçıvana səfər edərək əksər kəndlərdə əhali ilə görüşlər keçirib, problemlərlə, əhalini düşündürən bir çox məsələlərlə maraqlanırdı. O zaman heç ağlıma gəlməzdi ki, nə zamansa H.Əliyevlə daha yaxından tanış olmaq, onunla birgə çalışmaq imkanı əldə edəcəyəm.
İkinci görüşümüz isə H.Əliyevin 1990-cı ilin 22 iyulundan sonra-Ümummilli liderin əvvəlcə Moskvadan Bakıya, iki gündən sonra isə Naxçıvana qayıdışından sonra baş tutdu.

-O günləri necə xatırlayırsınız?

-1988-ci ilin noyabr ayında başlamış Milli Azadlıq Hərəkatı ağır günlərini yaşayırdı. Moskvanın sadiq nökəri Ayaz Mütəllibov Azərbaycanda rəhbərliyi ələ keçirdikdən sonra bir müddət xalqı yağlı vədlərlə aldada bildiyindən insanların meydanlara toplaşmaq marağı xeyli azalmışdı. Birmənalı olaraq söyləyirəm ki, məhz Heydər Əliyevin Naxçıvana qayıdışından sonra Milli Azadlıq Hərəkatının ikinci mərhələsi başlandı. Bu mərhələ artıq kortəbii deyil, proqpamla idarə olunan idi. Naxçıvanın on minlərlə əhalisi H.Əliyevi böyük sevinclə, coşqu ilə qarşıladı. Çox keçmədi ki, böyük lider məni görüşünə dəvət etdi.

-Maraqlıdır… Xatırlayırsınızmı, görüşdə nələrdən söhbət getdiyini?

-Əlbəttə… Həmin anları unutmaq olarmı? Səmimi görüşdük. Məni bağrına basıb: “igidin adını eşit, üzünü görmə” deyiblər. Ancaq sən, üzünü görməyə layiq oğulsan” dedi. Moskvada yaşasa da, Azərbaycanda gedən proseslərdən ətraflı məlumata malik idi. Rəhbərlik etdiyim Culfa dəmiryolçularının uzunmüddətli tətilləri və “Sərhəd Hərəkatı” barədə uzun söhbətimiz oldu. Mən, H.Əliyevi Culfaya və yaşadığım Yaycı kəndinə dəvət etdim. Söz verdi və çox keçmədi ki, Culfa əhalisi böyük coşqu ilə H.Əliyevi qarşıladı. Onun hər səfərində onlarla qurbanlar kəsilir və bununla da xalq öz sevgisini açıq-aydın nümayiş etdirirdi.Mən, özümü daha güclü hiss edirdim. Arxamda qüdrətli şəxsiyyətin dayandığını hiss etməyə bilməzdim.

“Anarxistlərin “xaç atası”, H.Əliyevin üstünə silahlı hücum təşkil edən şəxs Milli Məclisdə rahat əyləşib”
-Görüşləriniz çox olurdu?

-Tez-tez görüşürdük. 1990-cı ilin payızında keçirilən Azərbaycan və Naxçıvan Ali sovetinə keçirilən seçkilərdə H.Əliyevin tövsiyyəsi ilə mən də öz namizədliyimi irəli sürmüşdüm. Culfanın Bənəniyar kəndində bir çox kəndlərin iştirakı ilə keçirilən görüşdə H.Əliyev mənə dəstək verib, məni Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı kimi görmək istədiyini bəyan etdi.

-Seçildinizmi?

-Bəli… Böyük üstünlüklə qələbə qazanmağıma baxmayaraq, A.Mütəllibovun xüsusi tapşırığına əsasən Culfa rayonunda keçirilmiş seçkilərin nəticəsi ləğv edildi. Guya seçki günü mənim tərəfdarlarım Culfada yerləşən rus hərbi polkuna hücum çəkiblərmiş. Təbii ki, belə hadisə olmamışdı. Sadəcə olaraq A.Mütəllibov onun dəmiryolçuların tətilini dayandırmaq barədə tələbini yerinə yetirmədiyimdən məndən qisas almağa nail oldu. Buna baxmayaraq Naxçıvan Ali Sovetinin deputatı seçilə bilmişdim.

-Deməli, Ümummilli liderlə birgə fəaliyyətimiz üçün şans qazanmışdınız?

-Əslində həmin illər Naxçıvan Ali Soveti (sonradan məhz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Naxçıvan Ali Məclisi adlandırılmışdı-N.Sadiq) Azərbaycan Ali Sovetindən daha səmərəli fəaliyyət göstərib, tarixi qərarlar qəbul edirdi. H.Əliyevin təklifi ilə üçrəngli bayrağın dövlət bayrağı kimi qəbul edilməsi, 31 dekabr Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik gününün bayram edilməsi və eləcə də SSRİ-nin saxlanılması barədə keçirilən referendumun boykot edilməsi belə tarixi qərarlardan sayılır.

“H.Əliyevin Naxçıvan Ali Məclisinin sədri seçilməsinin ilk təşəbbüskarı olmuşam”

-Siz, AXC-nin tanınmış simalarından biri idiniz. AXC-nin H.Əliyevə münasibətinin heç də yaxşı olmadığı sirr deyil. Bu sizin H.Əliyevə olan münasibətinizə təsir göstərmirdi?

-Azərbaycanın o zamankı rəhbərliyinin A.Mütəllibov başda olmaqla H.Əliyevin Naxçıvandakı fəaliyyətindən narahatlıq keçirməsi faktı öz təsdiqini çoxdan tapıb. O zaman bir sıra naxçıvanlı adlanan cəsarətsiz ziyalı məhz A.Mütəllibovun göstərişinə əsasən H.Əliyev əleyhinə yönəlmiş müraciətə imza atmışdılar. Naxçıvan Ali Məclisində bu barədə çıxış edib, Heydər Əliyevçiyəm və ona qarşı çıxanlar məni öz qarşılarında görəcəklər bəyanatını verdim. Həmin gündən AXC-də mənə olan münasibət büsbütün dəyişdi. Adımı H.Əliyevin adamı qoydular. Zərrə qədər fərqində deyildim. Bu gün tarixi faktlar təhrif olunsa da, birmənal olaraq qeyd edir və bununla qürur duyduğumu bir daha bəyan edirəm ki, H.Əliyevin Naxçıvan Ali Məclisinin sədri seçilməsinin ilk təşəbbüskarı olmuşam.

-Bu necə baş verdi? Çox maraqlıdır…

-Naxçıvan Ali Məclisində əsas iki “blok” təmsil olunurdu. Əsasən AXC üzvlərinin təmsil olunduğu “Demblok”da 40 deputat, kommunistlərin çoxluq təşkil etdiyi “Komblok”da isə 60 deputat var idi. Digər 10 deputat isə birtərəflər sayılırdı.
“Demblok” öz yığıncağını keçirib, ingilis dili müəllimi Qafar Məmmədovun Ali Məclisə sədrliyini irəli sürmək qərarını qəbul etsə də, mən etiraz etmişdim. Qafar müəllimə münasibətim pis deyildi, ancaq rəhbərlik təcrübəsi olmayan müəllimin həmin illərdə Muxtar Respublikaya rəhbərlik edə bilməyəcəyi qənaətində idim. Bu, ciddi tarixi məsuliyyət tələb etdiyindən, həmin məsuliyyəti daşımaq hər insanın işi deyildi.
“Demblok”un yığıncağına sonradan H.Əliyev də qatıldı. Zalda uzun müddət səssizlik hökm sürsə də, mən söz alıb “Demblok”da gedən müzakirədən və qəbul olunmuş qərardan H.Əliyevi xəbərdar etdim. Onun namizədliyini irəli sürəcəyimi bəyan etdikdə əsəbləşdi və “Ramiz, bir daha bu mövzuya qayıtma” dedi.

-Siz necə, həmin mövzuya qayıtdınızmı?

-Əlbəttə. Həmin sessiya gecə yarısına qədər çəkdi. Sessiyanın keçirildiyi Siyasi Maarif evinin qarşısına on minlərlə insan toplaşmışdı. Arada vaxt tapıb, onların qarşısına çıxır, təklifimin müdafiə olunmasını xahiş edirdim. Təbii ki, bütün naxçıvanlıların arzusu o idi ki, Heydər Əliyev Muxtar Respublikaya rəhbərlik edib, qarşıdurmaların, özbaşınalığın qarşısını alsın. Sessiyada dəfələrlə fasilə yaranır və həmin fasilədən istifadə edərək H.Əliyevi razı salmağa çalşırdım. Naxçıvanlıların israrlı tələbi nəhayət ki, H.Əliyevi tarixi məsuliyyəti öz üzərinə götürməyə razı saldım. Şükür ki, belə oldu, yoxsa Naxçıvanın gələcək taleyi qaranlıq görsənirdi.

-Cəbhəçilərin sizə münasibəti necə oldu?

-Əvvəl necə idisə, elə də qaldı. (gülür). Üzümə söyləməyə cəsarətləri çatmasa da, arxamca H.Əliyevi müdafiə etdiyimə görə məni xəyanətdə suçlayırdılar.

-Yeri gəlmişkən, bu günlərdə sosial şəbəkələrdə bir videoyazı yayılıb. Ümummilli lider Azərbaycan Milli Məclisinin sədri olarkən, Ə.Elçibəyin prezidentlik səlahiyyətinin ləğv edilməsiylə bağlı keçirilmiş referendumun nəticələrini müzakirə edərkən sizin də adınızı çəkir…

-İzləmişəm, H.Əliyev həmişə olduğu kimi həmin çıxışında da əsil həqiqətləri söyləyib. Tamamilə doğrudur ki, məhz H.Əliyevin tövsiyyəsi ilə mən Culfa rayonuna rəhbər seçilmişəm. Eləcə də bir çox AXC üzvlərinə yüksək vəzifələr verildi. Ali Məclisdə iki müavin AXC üzvü oldu. Baş nazir seçilmiş Becan Fərzəliyev inkaredilməz faktdır ki, H.Əliyevin gücü sayəsində həmin vəzifəyə yüksəldi.
Ümumiyyətlə , H.Əliyev Milli Azadlıq Hərəkatına, AXC-yə böyük hörmətlə yanaşırdı. Təsəvvür edin, o, sərəncam verib, Naxçıvan Müdafiə Komitəsini yaratdı. Qəbul etmək olar ki, həmin komitə Naxçıvandakı bütün silahlı birləşmələrin komandanlığı funksiyasını yerinə yetirirdi. H.Əliyev həmin Müdafiə Komitəsinə də rəhbərliyi AXC üzvlərinə tapşırmışdı.

“Anarxistlərin “xaç atası”, H.Əliyevin üstünə silahlı hücum təşkil edən şəxs Milli Məclisdə rahat əyləşib”
-Nələr baş verdi ki, münasibətlər birdən-birə gərginləşdi?

-Cəbhəçilərin ən mənfi xüsusiyyəti özlərindən güclü olanı sevməməkləri idi. H.Əliyev AXC üzvləri olan anarxist qüvvələrin qarşısını aldıqca, cəbhəçilərin bir çoxu narahatçılıqlarını gizlədə bilmirdilər. Onlara zəif rəhbər lazım idi ki, istədikləri istənilən yaramazlıqları həyata keçirə bilsinlər. H.Əliyev kimi təcrübəli dövlət xadimi xaos tərəfdarlarına meydan verə bilməzdi. Həmin qüvvələr təəssüf ki, Bakıdan-AXC rəhbərliyində təmsil olnmuş bəziləri tərəfindən idarə olunurdular. İndi təəssüf ki, anarxistlərin “xaç atası”, H.Əliyevin üstünə silahlı hücum təşkil edən şəxs Milli Məclisdə rahat əyləşib, hətta Millətə dərs keçmək iddiasında olduğunu ortaya qoyur.

-Kimi nərədə tutursunuz?

-Burada gizli heç nə yoxdur. Videonu izləmişsinizsə, bilməlisiniz ki, H.Əliyev həmin qaraguruhun başında Fərəc Quliyevin dayandığını bəyan edir.

-Axı bu gün Fərəc Quliyev çox fərqli danışır. Hətta verdiyi müsahibələrin birində H.Əliyevin ona baş nazir vəzifəsini təklif etdiyini söyləyib…

-Fərəc o şəxslərdəndir ki, o yalnız söylədikdə Allah birdir, ona şübhə edə bilmirəm. Qalan nə söyləyibsə, hamısı birmənalı yalandır. Onun H.Əliyevə qarşı etdiyi hörmətsizlikləri heç kəs etməyib.

-Orada həm də müəllimin polis idarəsinə rəis təyin edilməsindən söhbət açılır. Özü də zorakılıqla. Belə hallar doğurdanmı baş verirdi?

-Dedim ki, sosial şəbəkədə izlədiyiniz videoyazıda nə söylənilibsə, hamısı həqiqətdir. Fərəcin rəhbərlik etdiyi AXC Ordubad rayon şöbəsi üçün belə zorakılıqlar xarakterik idi. H.Əliyevin qeyd etdiyi-zorakılıqla vəzifəsindən uzaqlaşdırılan polis rəisi peşəkar polis polkovnik-leytnantı Faiq Əhmədovdur. Bilirsinizmi onu nə üçün işdən azad etmək istədilər?

-Əlbəttə, maraqlıdır…

-O, cəbhəçilərdən birinin şifahi göstərişinə əsasən günahsız vətəndaşı həbs etmək istəməyibmiş. Hətta deyib ki, ərizə ilə müraciət etmək lazımdır, araşdırıb, günahı olsa tədbir görərik.

-Həmin polis rəisinin-Faiq Əhmədovun sonrakı aqibəti necə oldu?

-Onun peşəkarlığını, günahsızlığını nəzərə alıb, Culfa polis idarəsinə rəis təyin olunmasına nail oldum. Fərəc bunu mənə bağışlaya bilmirdi ki, “sən H.Əliyevin qatı tərəfdarını müdafiə etdin”. Təəssüf ki, hakimiyyət dəyişildikdən sonra F.Əhmədovu mənim adamım deyib, daima təqib etdilər. Özünün işdən kənarlaşdırılması azmış kimi, övladlarını da tutduqları vəzifədən azad etdilər. Bu isə necə deyərlər, sözün əsil mənasında tarixin istehzasıdır. Həmin F.Əhmədov AXC iqtidarının qılıncının dalı-qabağı kəsəndə qəzetlərə müsahibə verib, Fərəci Azərbaycanın baş ağrısı adlandırmışdı. Elə həmin illər Fərəcin dəstəsi H.Əliyevin üzərinə silahlı basqın edəndə, onun dəstəsinin qarşısını alanlardan biri məhz F.Əhmədov olmuşdu.

-Siz necə, həmin illərdə H.Əliyevi açıqca müdafiə edirdinizmi?

-Mən elə xarakterə malikəm ki, mövqeyim səhv və ya düz olsun, mütləq ortada olur. İstəyirsiniz arxivimdən qəzetləri sizə təqdim edə bilərəm. Elə o zaman AXC üzvlərinin H.Əliyevə hücum təşkil etmələrini açıqca pisləyən müsahibələr vermişəm. Ondan sonra üstümə çəkilən hücumlar şiddətlənsə də, layiq olduqları cavabı verməyə gücüm yetərli olurdu.

-Ramiz bəy, orada bir məqama da toxunulur ki, guya siz Culfada həmin referendumun keçirilməsinə qarşı çıxmısınız?

-Çıxsaydım, həmin referendum baş tutmazdı. Mən həmin zaman Culfa rayonuna rəhbərlik edirdim. Bakıya yanlış məlumat ötürülmüşdü. Bir neçə il sonra öyrəndim ki, həmin yalan məlumatı H.Əliyevə əslən culfalı olan Rəsul Quliyev ötürübmüş. Belə ki, o, mənim rəhbərlikdən uzaqlaşdırılıb yerimə özünə yaxın birini təyin etdirmək istəyirmiş. Sonradan belə də oldu.

-Ümumiyyətlə, H.Əliyevi necə xatırlayırsınız?

-Yüskək ensiklopedik biliyə, əxlaqa, cəsarətə malik, əvəzedilməz dahi şəxsiyyət kimi. O, insanların qəlbini oxumağı da bacarırdı. Bir tarixi, inkaredilməz faktdır ki, H.Əliyev Azərbaycanı parçalanmaqdan xilas etdi. Milli dövlətimizin ardıcıl, uğurlu inkişafı üçün dövlətçiliyimizin təməl prinsiplərini yaratdı. Onu heç bir zaman kimlərləsə müqayisə etmək mümkün olmayacaq. Təbii ki, ölkədə iqtidarlar dəyişə bilər, ancaq H.Əliyevə, onun yaratdığı dövlətçilik ənənələrinə münasibət dəyişilə bilməz. Mənim qənaətimə görə, həmin təməl prinsipləri dəyişilsə, Azərbaycan dövləti faciələrlə baş-başa qala bilər. («Millətim» qəzeti)