BP «Azəri-Çıraq-Günəşli»də əlavə pul xərcləməyə məcburdu

BP Azərbaycandakı neft layihəsinə öncə planlaşdırıldığından milyardlarla dollar artıq sərmayə yatırmalı olacaq. Sərmayə Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) yatağında neft hasilatının azalmasının qarşısını almaq üçün lazım gələcək. Bu barədə «Reuters» agentliyi yazır.
Ancaq mənbələrin agentliyə dediyinə görə, lazım olan sərmayənin həcmi o qədər böyükdür ki, şirkətlər hökumətin maliyyə dəstəyi olmadan xərc çəkməyi kommersiya baxımından əlverişli hesab etmirlər.
«AÇG yatağında problemlər beynəlxalq neft təchizatına təsir edəcək və bu, BP-nin Meksika Körfəzində neft dağılması məsələsinə görə 17 milyard dollar artıq cərimə ödəməsinin mümkünlüyünə dair məlumatların yayıldığı bir vaxta təsadüf edir. 2008-ci ildə üçüncü faza başa çatdıqdan sonra AÇG-dən gündə 1 milyon bareldən artıq neft hasil olunacağı gözlənilirdi. 2010-cu ildə günə 823 min barelə çatandan sonra neft istehsalı azalmağa başlayıb. İstehsal bu ilin birinci yarısında günə 684 min barelə düşüb. Neft icraçıları və diplomatlar deyir ki, indi əsas hədəf istehsalı gündə 700 min barel həcmində saxlamaqdır», - deyə məlumatda bildirilir.
«Reuters» qeyd edir ki, BP və dövlət neft şirkətinin rəsmiləri yatağın dərinliyinin başlanğıc gözləntiləri doğrultmadığını bildiriblər. Sənaye və Enerji naziri Natiq Əliyev istehsalın azalmasına səbəbin yataqdakı «təbii şərait» olması barədə deyilənləri təkzib edib və hökumətin neft istehsalının səviyyəsini qoruyub saxlamaq istədiyini deyib. «AÇG tənəzzülə doğru gedir və bu normaldır. Neft və qaz yataqları həyatlarının hansısa mərhələsində tənəzzülə uğrayırlar», - deyə AÇG-də pay sahibi olan Norveçin Statoil şirkətinin Azərbaycan üzrə meneceri Lars Troen Sorensen «Reuters»-ə bildirib.
Layihəyə birbaşa cəlb olunmayan, ancaq onun haqqında məlumatı olan iki mənbə isə bildirib ki, yatağın dizaynı tənəzzülün və əlavə bahalı xərclərin əsas səbəbidir.
BP-nin daxilindən bir rəsmi agentliyə bildirib ki, şirkətin 1990-cı illərdə yataq üçün ucuz avadanlıq almasına dair deyilənlər həqiqətə uyğun deyil. Bəzi məlumatlara görə, BP o zaman daha keyfiyyətli avadanlıq alsa idi, bu gün yataqda bahalı artırma işlərinə ehtiyac olmazdı.
«Sərmayələr o qədər böyükdür ki, ABŞ-ın neft şirkətləri Chevron və ExxonMobilin də daxil olduğu konsorsiumun müqavilə vaxtı başa çatanadək bu xərcləri ödəməsi mümkünsüz görünür. Platformalarda artırma işinin və digər avadanlıqların başa çatdırılması üçün 2-3 il tələb olunur», - deyə mənbələr «Reuters»ə bildiriblər.
Agentliyin yazdığına görə, məsələyə yaxın olan mənbələrdən biri deyib ki, platformada artırma işləri üçün ARDNŞ və ya hökumətin maliyyə ayırması mümkündür. Ancaq çox güman ki, bu, baş verməyəcək. «Çox güman ki, hökumətin neft gəlirlərinin böyük hissəsini əldə etdiyi AÇG müqaviləsinin müddəti 2024-cü ildən sonraya uzadılacaq», - deyə qeyd edən «Reuters» əlavə edir ki, vəziyyətlə tanış olan üç nəfər artıq bu barədə danışıqların getdiyini bildirib.
BP sözcüsü deyib ki, müqavilənin uzadılmasına dair Azərbaycan hökumətilə hər hansı danışıqlar aparılması haqqında onda heç bir məlumat yoxdur. «Ancaq bu barədə danışıqlar olsa idi belə, onlar hökumətlə bizim aramızda məxfi qalacaqdı», - deyə sözçü əlavə edib.
Sözçünün sözlərinə görə, yataqda istehsalı optimallaşdırmaq üçün BP daim hökumətlə danışıqlar aparır: «Neft yataqları köhnəldikcə onlara daha çox sərmayə yatırmaq lazım gəlri və bu, normaldır. İstehsala başlamazdan öncə, bu və ya digər yatağın necə işləyəcəyini bilmək mümkün deyil».
«Azərbaycan rəsmiləri deyir ki, ölkənin neft istehsalını əlavə yeni tapılmış yataqlar hesabına saxlamaq imkanı var. Ancaq icraçılar və diplomatların fikrincə, Xəzər dənizində kəşf olunmumamış strukturlarda neft yox, qaz ehtiyatları mövcuddur» - deyə «Reuters» yazır.

«Xəbər xidməti»