Dünya bazarında qızılın qiyməti ucuzlaşmaqda davam edir. Ekspertlərə görə, qızılın qiyməti investorların ABŞ-da “vergi islahatları”nın Senatdan keçməsi və Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) uçot dərəcəsini artırmağa davam etməsi ilə bağlı gözləntilər fonunda düşməyə başlayıb.

Artıq qızılın dünya bazarında qiyməti son 4 ayda ən aşağı səviyyəyə enib və qiymətdə bu azalan xətt davam etməkdədir. Son olaraq qlobal birjalarda göstərilən rəqəmə görə, qızılın qiyməti 5 dollara yaxın ucuzlaşıb.

Bəs, dünya bazarında qızılın qiymətinin ucuzlaşması Azərbaycanda qızıl bazarına təsir edibmi? Suala cavab tapmaq üçün paytaxt ərazisində yerləşən qızıl mağazalarına yollandıq.

Öncə müşahidə etdik ki, toy mövsümü olmasına baxmayaraq bazarda alıcı sayı yox səviyyəsindədir. Elə söhbət etməyə çalışdığımız satıcıların da əksəriyyəti alıcı yoxluğunun yaratdığı əsəblərini bizim üstümüzə tökməyə çalışdılar. Bir çoxu bildirdi ki, qiymət ucuzlaşmayıb, alıcı da yoxdur. Dünya bazarındakı qiymətlərin ucuzlaşmasının isə onlara heç bir aidiyyəti olmadığını söylədilər. Bildirdilər ki, o rəqəmlər müvəqqəti olaraq enib-qalxır: “Bizim mal götürdüyümüz yerlərdə qiymət dəyişməyib”.

Nə qədər qəribə olsa da qızıl bazarında heç zaman qiymətlər tələblə tənzimlənmir. Burada satıcıların dediyi kimi, ayrı bir qiymətləndirmə sistemi işləyir...

Satıcıların arasında danışanları da oldu. Onlardan öyrəndik ki, manatın dollara nisbətdə dəyəri bahalaşmayana qədər qızıl bazarında qiymətlərin ucuzlaşması müşahidə olunmur.

Satıcı Fərid söylədi ki, əslində bu ilin aprel ayı ilə müqayisədə qızılın qiymətində azalma var. Ancaq son günlərdə və ya həftələrdə heç bir enmə yoxdur və gözlənilmir:

“Əvvəllər mal gətirəndə manatın qiyməti oynadığı üçün biz də ən yüksək həddi götürüb, elə satış edirdik. Son zamanlar isə manatın məzənnəsi sabitdir. Bu, bizim üçün yaxşı haldır. Çünki bilirik ki, gətirdiyimiz malın üzərinə nə qədər qoysaq, qazanacağıq. Yəni manat ucuzlaşmasa belə biz müəyyən qiyməti təyin edə bilirik. Əgər manatın dollara nisbətdə qiyməti ucuzlaşarsa, bazarda da qızılın qiyməti avtomatik eyni faizdə artacaq. Çünki satıcı hesablayır ki, növbəti dəfə mal gətirəndə, bunu dəyişən məzənnə ilə gətirməlidir. Ona görə də qiyməti qaldırır. Hazırda isə yerli valyuta sabitdir və bazarda da qiymətlərdə hansısa dəyişiklik gözlənilmir”.

Ümid adlı satıcı isə qeyd etdi ki, hazırda 583-585 əyarlı qızılın qramı 65 manata satılır: “Ancaq kiminsə tanışı varsa, əldən və ya xətir hörmətlə 56-57 manata bəlkə də tapa bilər. Bundan aşağı heç yerdən tapa bilmərsiz. Eləcə də 750 əyarlıq qızılın 1 qramının da qiyməti 80, 85, 90 manatadır. Bunu da eyni qaydada, əldən alsan 65-67 manata ala bilərsən. O da qeyd etdiyim kimi, gərək həmin qiymətə mal satan adamı tapa bilərsən”.

Durumu dəyərləndirən iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli isə “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, qızılın qiyməti hər zaman dollar indeksinə paralel olaraq dəyişir: “Dollar digər valyutalara nisbətən ucuzlaşdıqca, qızıl da dünya birjalarında bahalaşır. Nə vaxt ki, dolların bahalaşma ehtimalı artır, o zaman isə qızılda da buna paralel olaraq qiymətin düşməsi baş verir. Bu, uzun müddətdir ki, dünya bazarında oturuşmuş bir qaydadır. Dekabrın 14-də FED-in növbəti faiz artımı qərarının olacağı gözlənilir. Artıq bu, təsdiqlənir, heç də sürpriz bir qərar olmayacaq. Gələn il üçün də 3 faiz artımın olması nəzərdə tutulub. Yəni FED-in atdığı addımlar hər zaman dünyada dollar indeksini bahalaşdıran amillərin başında gəlir. Bu, baş verərsə, təbii ki, qızılın qiymətində də paralel olaraq ucuzlaşma müşahidə olunacaq. Azərbaycan isə dünya birjalarına çox zəif reaksiya verən iqtisadi sistemə malikdir. Bizim qiymətli kağızlar, metallar bazarımız yoxdur deyə, qiymətlər də gündəlik dəyişmir. Ona görə də biz əsasən gözləntilərin fonunda formalaşan qiymətlərdən danışa bilirik. Qızılın qiyməti Azərbaycanda ancaq toy mövsümündən asılı olaraq dəyişir. Toy mövsümü olanda qızılın qiyməti də bahalaşır. Hazırda isə qiymət qalxıb, alıcı da yoxdur. Bu isə məntiqli deyil. Dünya bazarından fərqli olaraq Azərbaycanda vətəndaşların daha öncədən aldıqları və pul lazım olanda bazara çıxaracağı kifayət qədər qızıl məmulatları var. Yəni bazardakı qızılların böyük bir hissəsi uzun illər öncə alınanlardır. Bu baxımdan deyə bilərik ki, alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşdükcə, satıcılar da müəyyən müddət sonra məcburən qiymətləri aşağı salacaqlar. Bunun başqa yolu yoxdur”./musavat.com