Pis günlər və fəlakətlər bir qayda olaraq insanları birləşdirir. Müharibələr, zəlzələ, sel, pandemiya, meşə yanğınları və digər bu cür hadisələr fəlakətdir.

İstər bir ölkənin daxilində, istərsə də dünya üzrə bunlar baş verdikdə insanlar həmrəylik nümayiş etdirirlər.

Cəmiyyətin bu cür davranışı hadisəyə kütləvi reaksiyasıdır və bunu instinktiv də saymaq olar. Bu, insanların birgəyaşayış zamanı təhlükəyə qarşı verdikləri cavabın müasir dövrdəki təzahürü də sayıla bilər.

İnsanların bir-birindən uzaq düşdüyü indiki dövrdə fəlakətlər müəyyən mənada onları yaxınlaşdırır. Bizdən fərdləşməyə, mənləşməyə doğru yuvarlanan cəmiyyət belə hadisələrdə həmrəylik nümayiş etdirməklə ilkin özəlliyini itirmədiyini göstərir. Yəni cəmiyyət nə qədər fərdləşsə də, kütləvi olaylara birgə reaksiya verib, müqavimət göstərir. Bu, həm də insanlığın mərhəmət və dərd ortaqlığı kimi yüksək keyfiyyətini saxlamasından irəli gəlir.

Azərbaycanda 44 günlük müharibə zamanı cəmiyyət daxili həmrəylik nümayiş etdirərək, işğala qarşı birliyini dünyaya göstərdi. İnsanların hər yerdə bir-birinə xoş münasibəti də həmin ağır günün həmrəyliyinə aid nümunələrdəndir...

Fevralın 6-da Türkiyənin 10 əyalətində baş verən 7,7 maqnitudalıq zəlzələ cəmiyyətləri bir-birinə yaxınlaşdırdı. Türkiyəyə ABŞ, Böyük Birtaniya, Rusiya, Hindistan, Çin, Yaponiya, Pakistan, İran, Avropa İttifaqı, NATO, Türk Dövlətləri Təşkilat dövlətləri bir sözlə yaxın, uzaq ölkələr yardım edir. Bir sıra dövlətlərdə könüllü olaraq zəlzələnin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün yardımlar toplanır. Münasibətlərində gərginlik yaşanan Yunanıstan və əlaqələri kəsilmiş Ermənistanın yardımlarından belə Türkiyə imtina etmədi. Hətta, Əfqanıstanda silahlı devriliş nəticəsində hakimiyyəti ələ keçirən “Taliban” hökuməti də Türkiyəyə yardım etmək üçün nağd maliyyə vəsaiti ayırdığını bildirib

İran da ilk gündən Suriyada təbii fəlakətdən zərərçəkənlərin yanındadır. Bəşşar Əsədin himayədarı olan Rusiyada Suriya xalqına yardım və xilasedicilər göndərib.

Yaxud Xoydakı zəlzələdən zərərçəkənlərə yardımı gecikdirdiyi halda bu hakimiyyət Suriyada zəlzələ bölgəsinə özünü az qala hamıdan tez çatdırır.

Rejim Güney Azərbaycanın başqa şəhər və rayonlarından, etnik ərəblərin üstünlük təşkil etdiyi Xuzistandan könüllülərin yardımlarının Xoya çatdırılmasını da əngəlləyib. Hətta, bu işi təşkil edən 3 ərəbi həbs edilib.

Tehran hakimiyyəti Azərbaycan və Türkiyəyə qıcıq verib, yerli əhalinin heyssiyyatı ilə oynayaraq Xoyda zəlzələdən zərərçəkənlər üçün Ermənistandan göndərilən 42 ton yardım qəbul edib.

Bundan sonra İran rejimi Türkiyə və Azərbaycanın İrana yardım etmədiyi, ancaq çətin vəziyyətdə olan Ermənistanın bu addımı atdığına dair təbliğat aparacaqlar.

1988-ci il dekabrın 7-də Ermənistanın Spitak rayonunda zəlzələ baş verib. Həmin ilin fevralında isə ermənilər sovet əsgərləri ilə birlikdə azərbaycanlıları Ermənistandan zor gücü ilə çıxarımışdılar. Bununla belə Spitakdakı zəlzələdən dərhal sonra Ermənistana ilk yardım əlini uzadanlardan biri Azərbaycan olub. O zaman təbii fəlakətdən zərər çəkənlərə yardım göstərmək üçün Bakıdan zəlzələ zonasına təcili yola düşən azərbaycanlılardan ibarət böyük qrup qəzaya düşmüşdü. “İL-76” yük təyyarəsinin qəzaya uğraması nəticəsində 78 azərbaycanlı könüllü həlak olmuşdu. Hadisənin səbəbləri bu günədək aydınlaşdırılmayıb

Bu üç hadisə onu göstərir ki, xəbis xislətlilər insanların həmrəyliyinə həmişə mane olub. Sevindirici hal odur ki, onların sayı çox azdır. Belələri heç insansevərlilik okeanının bir damlasını da təşkil etmir. Pandemiya və Türkiyədəki zəlzələ sübut etdi ki, mənləşmə insanları ümumi dəyərlərdən ayıra bilməyib. Bəzən informasiya sahəsində texnoloji inqilabı insanların bir-birindən uazaqlaşmasına xidmət etdiyini söyləyirlər. Bunun inkar etmirik. Ancaq fəlakətlərin baş verməsi xəbərinin yayılmasında, onun nəticələrinin aradan qaldırılmasında İT inqilabının əhəmiyyəti də danılmazdır. Beləliklə, son 3 ildə baş verən bu iki hadisə insan cəmiyyətinin ali məqsədlərə hələ əməl etdiyini bir daha isbatladı. Bu isə dünyanın gözəlliyidir..

SƏDRƏDDİN İSMAYILOV