Deputatlar “2013-cü il dövlət büdcəsinin icrası
haqqında” qanunun layihəsini müzakirəsiz qəbul edib

Milli Məclisin sessiyası keçirilib. Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədovun təklifi ilə Türkiyənin Soma kömür mədənində vəfat edənlərin xatirəsini bir dəqiqəlik sükütla yad edən deputatlar cari məsələlərə vaxt ayırmadan gündəlikdə olan məsələlərin müzakirəsinə başlayıb.
Dünyada işsizlik və yoxsulluq artır, Azərbaycanda iqtisadi inkişaf baş verir
İlk olaraq deputatlar “Azərbaycan Respublikasının 2013-cü il dövlət büdcəsinin icrası haqqında” qanunun layihəsini müzakirə ediblər. Bu haqda deputatlara Milli Məclisin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziya Səmədzadə məlumat verib.

Hesablama Palatasının sədri: “Bu vəsait hesabına 1165 layihə icra edilib”

“Dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərcləri hesabına 6,9 milyard manat vəsait qoyulub. Bu vəsait hesabına 1165 layihə icra edilib. Bunlardan 78,3 faizi keçid layihələrin, yəni başlanmış layihələrin sona çatdırılmasına yönəlib”. Bunu Milli Məclisin bugünkü plenar iclasında çıxış edən Hesablama Palatasının sədri Vüqar Gülməmmədov deyib. O, çıxışında bildirib ki, 2013-cü il dövlət büdcəsi zamanı Azərbaycanda iqtisadi inkişafa nail olunub. “Hesablama Palatası tərəfindən hazırlanan rəy dövlət büdcəsinin gəlir və xərcləri üzrə təhlilləri əks etdirir. Ötən il cənab prezidentin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində ölkəmizdə 5,8 real inkişaf tempinə nail olunmuş, adambaşına düşən ÜDM təxminən 8 min dollar yaxın olub. Qeyri-neft sektoru üzrə 10 faiz artım olub. Azərbaycanın iqtisadi inkişaf tempində sabitlik əldə olunub. 2013-cü ildə dövlət büdcəsinin gəlirləri 337, 3 milyon manat və yaxud 1,7 faiz artıq icra olunub. Vergi daxilolmaları 77,8 %-dən 109,8%-ə, qeyri-vergi daxilolmaları isə icra 58, 1 %-dən, 272 %-ə çatdırılıb. Daxilolmaların səviyyəsinə uyğun olaraq dövlət büdcəsinin xərcləri əvvəlki illərə nisbətən 1,7 milyard manat və yaxud 9,9 % çox icra edilib. Dövlət büdcə xərclərinin 48 %-ini cari xərclər təşkil edir. Əsaslı xərclər isə dövlət büdcəsinin 48,2 %-ini təşkil edir. Dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərcləri hesabına 6,9 milyard manat vəsait qoyulub. Bu vəsait hesabına 1165 layihə icra edilib. Bunlardan 78,3 faizi keçid layihələrin, yəni başlanmış layihələrin sona çatdırılmasına yönəlib. Dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərclərinin 90,7 %-i proqram məqsədli investisiya layihələridir. Dövlət borclarına və öhdəliklərə ümumi xərclərin 3,8 faizi məbləğində vəsait yönəldilib. Beynəlxalq maliyyə kredit təşkilatları ilə imzalanmış kredit sazişlərinin ümumi məbləği 368,7 milyon manat olub. Bu isə təsdiq olunan limitin 49,2 faizdir. Xarici dövlət borcunun artım tempi dövlət büdcə xərclərinin artım tempindən 2 dəfə az olub”.

“Gömrük Komitəsi büdcəyə 1 milyard 383 milyon manat daxil edilib”

Maliyyə naziri Samir Şərifov büdcənin icrası haqqında deputatlara məlumat verərkən bəyan edib ki, hesabat reallığı əks etdirir: “Müzakirəyə təqdim olunan materiallarda büdcənin hesabatına dair ətraflı məlumat verilib. Məndən əvvəl çıxış edən natiqlər dövlət büdcəsinin icrası haqqında ətraflı məlumat veriblər. Büdcə uğurla icra edilib. 2013-cü ildə dövlət və icmal büdcəsi əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilib. İcmal büdcə 3,8 milyard kəsirlə proqnozlaşdırılsa da, 1 milyardla başa gəlib. Büdcənin mədaxili 19 milyard yerinə yetirilib. 2012-ci illə müqayisədə bu yüksək göstəricidir. Vergilər Nazirliyi 6, 64 milyon manat vəsait təmin edib. Gömrük Komitəsi büdcəyə 1 milyard 383 milyon manat daxil edilib. Neft Fondunda 11 milyard 350 milyon vəsait transfer olub”.
Samir Şərifov bildirib ki, büdcənin 48 faizi cari xərclərə yönəldilib: “Büdcədən 4 milyard 906 milyon manatı sosial sahəyə yönəldilib. Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna 1 milyard 70 milyon manat ayrılıb. Ünvanlı sosial yardımlara ödənilməsi üçün 200 milyon, məcburi köçkünlərə 522 milyon manat vəsait ayrılıb. SSRİ əmanət bankının əmənatçilərə fərdi ödəniş hesabat ilində başa çatdırılıb. Bu məqsədlə 324 milyon manat ayrılıb. Sosial ipotekaya 40 milyon manat ayrılıb. Hərbiçilərin sosial rifahı və ordunun müasir tələblərə cavab verməsi prezidentin əsas prioritetlərindən biridir və hesabat ilində büdcənin 14,8 faizi bu istiqamətə yönəldilib. Abadlıq işləri, kəndlər arası yollar və digər işlər üçün 347 milyon manat ayrılıb. Hazırda istifadə olunan xarici borcun məbləği 6,1 milyard manat olub. Dövlət borcu üzrə öhdəliklərin yerinə yetirilməsi diqqətdə saxlanılıb və 728 milyon manat təşkil edib. Hesabat ilində Azərbaycan 71 ölkədə olan diplomatik korpusun və konsulluğun saxlanılmasına 59 milyon manat xərclənib”.

5 min tələbə əvəzinə xaricə 2612 nəfər göndərilib

Deputat Qüdrət Həsənquliyev isə Azərbaycan gənclərinin xaricdə təhsili ilə bağlı dövlət proqramının icrası ilə bağlı narahatlığını ifadə edib. Onun sözlərinə görə, ötən dəfə həmin məqsədlə ayrılan vəsaitin 40 faizi icra olunub: “Yüksək rəqabətə davamlı, ixtisaslı kadrların hazırlanması üçün Azərbaycan gənclərinin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrindən oxumasına ehtiyac var. Amma təhsil naziri deyib ki, indiyə kimi 2612 nəfər göndərilib. Halbuki, proqram çərçivəsində 5 min nəfərin xaricdə oxumağa göndəriləcəyi nəzərdə tutulmuşdu. Bu, nəzərdə tutulan rəqəmdən 50 faiz azdır. Bu, narahatedici məqamdır. İxtisaslarda məhdudiyyətlər var. Amma bizim keyfiyyətli hüquqşünaslara da ehtiyacımız var. Xarici dillərin öyrənilməsinə aid xüsusi dövlət proqramına ehtiyac var”.
Həsənquliyev əlavə edib ki, ipoteka üçün 40 milyon manatın ayrılması və bu məbləğin sona qədər xərclənməsi müsbət haldır: “Statistika Komitəsinin açıqladığı rəqəmlərə görə, adambaşına gəliri 300 manatdan artıq olan şəxs varlı hesab olunur. Amma biz bilirik ki, 300 manat alana ipoteka krediti verillmir”.

Əcnəbilər min manat ödəməli olacaq

Daha sonra 5 qanun layihəsini eyni zərfdə müzakirə edən parlamentarilər “Dövlət rüsumu haqqında” qanununda dəyişikliklər edilib. İqtisadi-siyasət komitəsinin sədri Ziya Səmədzadə deyib ki, Azərbaycan vətəndaşlığı olmayan şəxsə ölkədə yaşamaq üçün yaşayış vəsiqəsi, vətəndaşlığa qəbul, bərpa və çıxmaq üçün dövlət rüsumunun dərəcəsində rəqəmlərdə dəyişikliklər nəzərdə tutulur. Deputat Sabir Rüstəmxanlı bildirib ki, əcnəbilərin Azərbaycanda əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmaq haqda rüsum böyük məbləğdir: “Söhbət min manatdan gedir. Biz bu zaman İrandan gələn soydaşlarımızla Avropadan gələn soydaşlarımız arasında fərq qoymuruq. Nəzərə almaq lazımdır ki, soydaşlarımız bura həm də çarəsizlikdən gəlir. Məncə, biz ya soydaşlarımızla, əsl xaricdən gələnləri ayırmayırıq. Çünki bu qapıları bağlayır. Məncə, rüsumu artıranda bir qədər düşünmək lazımdır”.
HÜSEYN