Köçəryanın müxalifəti üçtərəfli görüş öncəsi mitinq təyin edib, ekspertlərin fikrincə, keçmiş klan hakimiyyətə gəlsə belə, 10 noyabr sənədinin tələblərindən kənara çıxa bilməz

Ermənistanın ölkəni əvvəllər idarə etmiş cinayətkar rejimdən formalaşmış müxalifəti hakimiyyət əleyhinə etirazlara hazırlaşır. Revanşist qüvvələr olan bu müxalifət ictimai rəyi inandırmağa çalışır ki, baş nazir Nikol Paşinyan ölkəni uçuruma aparır, milli maraqlarını satıb, suverenlik əldən gedib və növbəti təslimçi akta imza atmaq ərəfəsindədir. Yeni sənədlərin imzalanacağı gözlənilən bir dövrdə müxalifət İrəvan meriyasına mitinq üçün müraciət edib. Keçmiş prezident Robert Köçəryanın rəhbərlik etdiyi müxalifət bununla Moskvada gözlənilən üçtərəfli görüş öncəsi erməni cəmiyyətini ayağa qaldırmaq niyyətindədir.

Parlamentdəki çıxışında isə N.Paşinyan əvvəlki hakimiyyətləri ittiham edib, məğlubiyyətdə onların daha çox payı olduğunu vurğulayıb. Müxalifət isə uduzmasına baxmayaraq, erməniləri hələ də qisasçı hisslərlə yaşatmağa çalışır. Onlar müharibədən sonra keçirilən seçkidə kapitulyasiyaya imza atmış Paşinyana uduzdular, seçkinin ardınca xalqı küçələrə çağırdılar, yenə ermənilərin əksəriyyəti iqtidarın yanında oldu, indi isə yenidən fəallaşıblar. Bu mitinqlərin də ciddi nəticə verəcəyini gözləmək olmaz. Onu da nəzərdən qaçırmayaq ki, Paşinyanın hakimiyyətdə qalmasını Qərb də dəstəkləyir. Odur ki, Qərb ölkələri səfirliklərinin müxalifətin cızığından çıxmasına imkan verməyəcəyini ehtimal edənlər var. Sadəcə, Ermənistanın müasir tarixi çoxlu qətllər, sui-qəsdlər, zorakılıq aktları ilə doludur və belə aktların yenə olmasından Paşinyan iqtidarı sığortalanmayıb.

Lakin Paşinyan da erməni cəmiyyətini inandırır ki, sülhün alternativ yoxdur, yollar açılmalıdır, Türkiyə ilə münasibətlər bərpa edilməlidir, revanşizm erməni xalqını növbəti dəfə geriyə ata bilər. Elə seçkidə ona səs verilməsi də sülhə səs verilməsi kimi dəyərləndirilirdi. Bundan sonra Köçəryan mitinqlərlə hadisələrin axarını dəyişə bilərmi?

Məsələn, politoloq Zərdüşt Əlizadə güman edir ki, əgər müxalifət Moskva ilə hesablaşmadan çevriliş edib, Paşinyanı devirərək hakimiyyətə gəlsə, kapitulyasiyanı tanımasa, “qədim erməni məfkurəsinə sadiqəm və biz Qarabağı da, Cavaxetiyanı da, Şərqi Türkiyəni də alacağıq, biz böyük, dənizdən-dənizə Ermənistanı yaradacağıq” utopiyalarını təkrarlamağa başlasa, Putin hər şeyə göz yumacaq və Azərbaycan Ordusu Tovuzdan Ermənistanın Tavuşuna keçəcək. Onun fikrincə, nəticədə, erməni ordusu müqavimət göstərə bilməyəcək və Azərbaycan Ordusu İrəvana çatanda ya erməni xalqı özü ayağa qalxıb qiyamçıları devirəcək, ya da Ermənistan daha ağır şərtlərlə müqavilələri imzalayacaq.

Hərçənd Z.Əlizadənin söylədikləri yaxın görünmür. Üstəlik, Azərbaycan Prezidenti deyib ki, İrəvana gedəcəyik, amma topla, tankla yox, münasibətlərin normallaşması ilə... O halda, müxalifətin Paşinyanı devirməyə gücü varmı, bu baş verərsə, Ermənistanı nə gözləyir? 

Bakı Politoloqlar Klubunun sədri Zaur Məmmədov “Yeni Müsavat”a qeyd etdi ki, hakimiyyətlərin devrilməsi üçün xarici amil müasir dünyada çox vacibdir. Onun sözlərinə görə, Ermənistana nəzər saldıqda görürük ki, həmin müxalif dairələr rusiyapərəst qüvvələrdir. Z.Məmmədovun fikrincə, Rusiya həmin qüvvələrin iqtidara gəlməsində maraqlı deyil, onlar revanşist və millətçi kəsimi təmsil edirlər: “Bu gün üçtərəfli bəyanatın qarantı kimi çıxış edən Moskva üçün onların iqtidara gəlməsi maraqlı deyil. Paşinyan komandası isə Qərb fondlarından çıxan şəxslərdir, amma üçtərəfli razılaşmanı yerinə yetirməyə hazır olduğunu göstərir. Onlar bu gün belə davranırlar, gələcəkdə başqa cür olacaqlar, Qərbdə də bunu yaxşı başa düşürlər və Avropadan erməni müxalifətinə dəstək verilmir”.

Politoloqun sözlərinə görə, üçüncü məsələ isə əhalinin mövqeyidir: “Müxalifət Qarabağ məsələsi, Zəngəzur gündəmində ənənəvi resurslardan istifadə edərək Paşinyan əleyhinə təbliğat aparırdı, amma əhalinin böyük əksəriyyəti Köçəryanı, Sərkisyanı dinləmir, heç diqqətə almır. Bu gün erməni əhalisi Paşinyanla gələcək Azərbaycan və Türkiyə münasibətlərini maraqla gözləyir. Çünki artıq müharibədən qorxan bir millətdir”.

“Əvvəla, demək lazımdır ki, bir neçə gün sonra Azərbaycan Zəfər, Ermənistan matəm gününü qeyd edəcək. Ona görə müxalifətdə bu fəallaşma həm də 8 noyabr tarixi ilə bağlıdır. Paşinyan da dedi, məğlubiyyətdə ən böyük pay keçmiş cinayətkar klana düşür. İndi müxalifət cəmiyyətə son çırpıntılarını edir, psixoloji təsir göstərir. Amma reallıq fərqlidir, hakimiyyəti devirmək gücünə malik deyillər. Onların qidalandığı güc Moskvadan gəlirdi, indi Kremlin mövqeyi bəllidir. Odur ki, müxalifətin immuniteti qalmayıb” - bunu isə Siyasi və Hüquqi Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Xəyal Bəşirov “Yeni Müsavat”a Ermənistanı gözləyən perspektivi şərh edərkən açıqladı.

Onun fikrincə, erməni müxalifətində xalq tərəfindən qəbul edilən lider yoxdur: “Əgər Köçəryan və Sərkisyan müxalif liderlərdirsə, xalq onlara seçki günü qiymət verib. Xalq tək Paşinyana səs vermədi, cinayətkar klana və müharibəyə ”yox" dedi. İndi müxalifət son akkordlarını vurmağa çalışır. Bu da nəticəsiz qalacaq".

Ekspert nəzəri olaraq müxalifətin hakimiyyətə gəlməsini təsəvvür edərkən dedi ki, Ermənistan 10 noyabr sənədinin tələblərindən kənara çıxa bilməz: “İlk vaxtlar imitasiya xarakterli addımlar ata bilərlər, amma sona qədər davam edə bilməzlər. Bu, həm də ermənilər üçün faciə ilə nəticələnə bilər. Digər tərəfdən, Azərbaycan Ordusu antiterror əməliyyatlarını başlaya bilər. Antiterror əməliyyatı hər an ermənilərin başı üstdə ”Domokl qılıncı"dır. Sadəcə, bu gün həmin əməliyyatlar keçirilmirsə, 10 noyabr sənədinin bütün müddəalarının icra olunacağını gözləməyimizdən irəli gəlir. Amma sənəddəki bəndlərin icrası uzun çəkməli deyil və tezliklə reallaşmalıdır. Erməni cəmiyyəti və ölkəni idarə edənlər bunu yaxşı başa düşür. Ermənistanın götürdüyü öhdəliklər var, üçtərəfli bəyanatda Rusiya prezidentinin imzası var, iqtidarda hansı siyasi qüvvənin olmasına baxmadan həmin şərtləri yerinə yetirməlidirlər"./müsavat.com