Münhen debatından sonra Ermənistanın baş naziri ölkəsinə dönən kimi “ Münhen prinsipləri” adlanan 6 prinsip irəli sürdü və erməni mətbuatı bu prinsipləri bu günədək təkra-təkrar tirajlayır və hesab edirlər ki, bu “prinsiplər”i hamı qəbul etməlidir, o cümlədən Azərbaycan da. Təəssüf ki, hüquqi və tarixi aspekti ilə yanaşı siyasi baxımdan da zəif və məntiqsiz bu prinsiplərin cavabı ən azı diplomatiyamız tərəfindən indiyədək verilməyib.

Paşinyanın “Münhen prinsipləri”nin dərin təhlilə ehtiyacı yoxdur

1-ci prinsip: “Azərbaycan necə müstəqillik qazanıbsa Dağlıq Qarabağ da elə müstəqillik qazanıb”.
- SSRİ müttəfiq respublikaların ittifaqından yaranmış dövlət idi və Konstitusiyaya görə məhz müttəfiq respublikaların SSRİ-nin tərkibindən çıxıb müstəqil olmaq hüququ vardı. Müttəfiq respublikaların tərkibində aşağıdakı tərkibdə respublikalar mövcud olub. RSFSR-in tərkibində 16 , Gürcüstanda 2, Azərbaycanda 1, Özbəkistanda 1 muxtar respublika olub və bu qurumların belə bir hüququ olmayıb. Bu gün yalnız Abxaziya Muxtar respublikası Rusiya tərəfindən işğal olunub. RF, Azərbaycan, Özbəkistanda mövcud olmuş muxtar respublikalar və Gürcüstandakı Acariya muxtar respublikası müstəqillik qazanmış dövlətlərin tərkibində qalmaqdadırlar.
Müttəfiq respublikaların tərkibində 8 muxtar vilayət olub: 5-i RSFSR tərkibində, 1-Azərbycanda, 1-Gürcüstanda, 1-Tacikistanda.
SSRİ dağıldıqdan sonra heç bir müttəfiq respublikanın tərkibindəki muxtar vilayətlərə avtomatik olaraq müstəqillik verilməyib. Yalnız Gürcüstanda Cənubi Osetiya və Azərbaycanda Dağlıq Qarabağ muxtar vilayətləri Rusiyanın köməyi ilə separat rejimlər qurublar və beynəlxalq hüquqa görə muxtar respublikalar və muxtar vilayətlərin əraziləri tərkibində olduqları dövlətin suveren ərazisidir.
Müttəfiq respublikalar SSRİ tərkibindən çıxdığını elan edən kimi qısa müddətdə BMT hər birinin mövcud ərazisi ilə üzvlüyə qəbul etmiş və o əraziləri müstəqillik qazanmış dövlətlərin ərazisi kimi də tanıyır. Belə bir hal SSRİ-nin tərkibində olan heç bir muxtar respublikaya və muxtar vilayətə tanınılmayıb.

2-ci prinsip: “ Dağlıq Qarabağ münaqişənin və danışıqların tərəfidir, onunla danışıqlar aparmadan
münaqişəni həll etmək mümkün deyil”.

-Bu məsələdə xüsusi bir inadkarlığımız yoxdur. Dağlıq Qarabağ ətrafı işğal olunmuş ərazilər Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən tərk olunan kimi Dağlıq Qarabağı indi idarə edən separatçılarla mütləq danışıqlar aparılacaq. Danışıqlar formatı yalnız bu halda dəyişə bilər.

3-cü prinsip: “Ərazi yox, təhlükəsizlik var: Dağlıq Qarabağ öz təhlükəsizliyini güzəşt edə bilməz”.

Ərazi yox, təhlükəsizlik varsa, bu ilk növbədə Azərbaycana aiddir, çünki artıq bu təhlükə bizim üçün baş verib. Bu təhlükəni aradan qaldırmaq, yəni ərazimizi kənar silahlı qüvvələrdən təmizləmək ilk növbədə bizim təhlükəsizlik məsələmizdir. Bu hansı məntiqə sığır ki, Dağlıq Qarabağın 100 min erməni əhalisi öz təhlükəsizliyindən ötrü 700 min Azərbaycan vətəndaşını yerindən-vətənindən zorla, silahla qovub çıxarır? Bu ərazilər ilk növbədə Azərbaycanın təhlükəsizliyidir. Azərbaycan da torpaqlarını, ərazilərini güzəşt edə bilməz.

4-cü prinsip: ”Münaqişəni bir və ya iki hərəkətlə həll etmək mümkün deyil: danışıqlar prosesində "mikro inqilab", sonra "mini inqilab", sonra da bir irəliləyiş lazımdır.
Bu prinsip daha çox Paşinyanın ölkdaxili problemlərilə bağlı olduğunu əks etdirir.

5-ci prinsip: Münaqişənin istənilən həlli Ermənistan xalqı üçün, Dağlıq Qarabağ xalqı üçün,

Azərbaycan xalqı üçün məqbul olmalıdır və Ermənistan və Qarabağ belə bir həll yolu tapmaq üçün ciddi səy göstərməyə hazırdır. Azərbaycan da belə hazırlıq göstərməlidir.
İlk baxışdan Azərbaycanın da maraqlarının nəzərə alınması görüntüsü var. Amma, münaqişənin həlli ilə əlaqədar Paşinyanın bu günədək açıqlamalarında Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın yurisdiksiyasından kənar öz müqəddəratını həll etməlidir fikri səslənib. Və ya “Qarabağ Ermənistandır” deyib. Yəqin,Paşinyan hesab edir ki, iki, ya üç rayon qaytarılarsa Azərbaycanın maraqları təmin olmuş olacaq. Azərbaycanın maraqları yalnız ərazi bütövlüyü çərçivəsində olmalıdır və artıq Azərbaycan Minsk Qrupuna, bütün dünyaya konkret vaxt qoymalıdır. Əks halda... Əks haldanın nə olacağını Paşinyan da bilir və 6-cı prinsip də ona həsr olunub.

6-cı prinsip: “Dağlıq Qarabağ məsələsinin hərbi həlli yoxdur. Kimsə məsələnin hərbi yolla həll
olunduğunu söyləsə, Qarabağ xalqı deyəcək ki, o çoxdan həll olunub. "

Söhbət müharibədən gedir və Paşinyanın prinsipinə görə bu olmayacaq. Azərbaycan bu arxayınçılığı bir an belə olsun düşmənə verməməlidir. Və yuxarıda dediyimiz kimi, vasitəçi dövlətlər və BMT qarşısında 26 illik nəticəsiz sülh danışıqlarının sonsuza qədər davam etməyəcəyini sərt şəkildə bildirməli və vaxt qoyulmalıdır. Ölkəni isə hərbi-psixoloji vəziyyətə hazırlamalıdır