Ukrayna və Rusiya cümə günü İstanbulda milyonlarla ton Ukrayna taxılının dünya bazarlarına çıxarmaq və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə milyonla insanın üzləşdiyi artan ərzaq çatışmazlığının təsirlərini azaltmaq məqsədi daşıyan razılıq imzalayıblar.

“Siz əngəlləri aşaraq və fikir ayrılıqlarını bir kənara qoyaraq hər kəsin ümüumi maraqlarına xidmət edən təşəbbüsə yol açdınız,” BMT-nin baş katibi Antoni Quterreş imza mərasimində Rusiya və Ukrayna nümayəndələrinə deyib və etiraf edib ki, “bu razılıq asan əldə olunmayıb.”

“Bu danışıqların aparıcı qüvvəsi bəşəriyyətin rifahını yüksəltmək idi,” o deyib. “Məsələ nəyin bir və ya digər tərəf üçün yaxşı olmasında deyildi. Diqqət dünya insanları üçün ən vacib olan şeylərə yönəlmişdi. Və şübhəniz olmasın ki, bu, dünya üçün bir razılıqdır.”

Ukrayna dünyanın aparıcı taxıl ixracatçısıdır və hər il 400 milyon insana yetəcək qədər taxıl istehsal edir, ancaq Rusiyanın Qara Dənizdə blokadası səbəbilə 20 milyon tona yaxın taxıl siloslar və gəmilərdə ilişib qalıb.

Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu və Ukraynanın infrastruktur naziri Oleksandr Lubrakov Qara Dəniz Təşəbbüsü ilə danınan imzalama mərasimində sövdələşməni imzalayıb. Razılığı həmçinin Türkiyənin müdafiə naziri və BMT-nin baş katibi də imzalayıb. Mərasimdə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da iştirak edib.

“Bizim bu gün İstanbulda Rusiya və Ukrayna ilə atdığımız birgə addım, sülh üçün ümidləri canlandıracaq yeni dönüş nöqtəsi olacaq. Mən buna səmimi olaraq ümid edirəm,” Ərdoğan deyib. O, Qara Dəniz Təşəbbüsünün əsasında qurulmuş “mehriban və dinc atmosfer”in müharibəyə son qoymaq üçün transformativ addımlara gətirib çıxaracağına ümid bəslədiyini bildirib.

İlkin razılıq 120 gün müddətinədir, ancaq BMT rəsmisi onun müharibə boyu davam etməli olduğunu deyib.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı aylardır Rusiya və Ukrayna rəsmiləri ilə parallel olaraq iki məsələ üzərində işləyirdi. Biri Rusiyanın Ukraynanın cənubunda Qara Dəniz limanlarındakı blokadasını aradan qaldırmaq, digəri isə Rusiyanın ərzaq və gübrələrinin dünya bazarlarına əngəlsiz çıxışını təmin etmək idi. Rusiya həmçinin aparıcı taxıl ixracatçısı və əsas gübrə istehsalçıdır.

Müharibə başlayandan bəri qlobal bazarlarda gürbənin qiyməti iki qat artıb, bu da öz növbəsində məhsullarının qiymətini artırıb.

İstanbulda əldə olunan razılıq sayəsində Ukrayna gəmiləri növbəti bir neçə həftə içində yenidən hərəkətə keçə bilər, çünki Odesa, Çernomorks və Yujnı limanları yenidən istismara veriləcək, İstanbulda isə əməliyyatlara nəzarət etmək üçün sürəlti bir şəkildə birgə koordinasiya mrəkəzi yaradılacaq.

BMT bildirir ki, Rusiyanın fevralın 24-də başlatdığı hərbi müdaxilədən öncə dünya biyu 276 milyon insan kəskin qida çatışmazlığı ilə üzləşirdi, indi isə rəsmilər bu rəqəmin 345 milyona çatdığını təxmin edir. Razılıq müharibə nəticəsində artan ərzaq qiymətləri səbəbilə çətinlik çəkən milyonlarla insana yardım edəcək.