Parlamentin son plenar iclasında “Dini etiqad azadlığı haqqında” Qanuna təklif edilən dəyişikliklər ikinci oxunuşda qəbul edildi. Yada salaq ki, bu dəyişikliklərə görə məscidlərə din xadimlərinin təyinatı Qafqaz Müsəlmanları İdarəsindən alınır. Digər dəyişikliklərə görə məscidlərə ianələr də bundan sonra kart sistemi ilə olacaq.

Maraqlıdır ki, BAXCP sədri, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Qüdrət Həsənquliyev çıxışında bu dəyişiklikləri Azərbaycan Konstitusiyasına zidd hesab edib. O deyib ki, konstitusiyanın 18-ci maddəsinə görə, din dövlətdən ayrıdır və bütün dini etiqadlar qanun qarşısında bərabərdir. Millət vəkilinin sözlərinə görə, dəyişiklik etdiyimiz “Dini etiqad azadlığı haqqında” qanunun 5-ci maddəsində qeyd olunur ki, dövlət ona aid olan hər hansı işin yerinə yetirilməsini dini qurumlara tapşırmır və onların fəaliyyətinə qarışmır. Bu necə fəaliyyətə qarışmamaqdır ki, 8-ci maddəni olduğu kimi oxuyuram: “İslam dininə aid yerlərə və ziyarətgahlara din xadimləri Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinə məlumat verməklə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan tərəfindən təyin olunur”. Bu, necə ictimai təşkilatdır ki, onun rəhbərini dövlət təyin edir?

Biz son illər ölkədə həqiqətən də hüquqi dövlət quruculuğu istiqamətində qanunvericilik bazasının yaradılması üçün çox mütərəqqi qanunlar qəbul eləmişik. Amma bu cür açıq-aşkar konstitusiyaya zidd dəyişikliklər etməklə, ümumən ölkədə konstitusiyaya və qanunlara münasibəti ifadə etmiş oluruq. Ona görə də açıq-aşkar konstitusiyaya zidd olan belə dəyişiklik etmək mümkünsüzdür. Yəni doğrudan o ziyarətgahlarda o qədər pul yığılır ki, həmin pula görə konstitusiyanı pozmağa dəyər? Biz dəyişikliklərdə şəffaflığın təmin olunması üçün hansısa normanın daxil edilməsini görmürük. Biz, sadəcə, əl dəyişməsi görürük. Yəni dünənə qədər din xadimlərini Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi təyin edirdi, indi müvafiq orqan-yəni Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi təyin edəcək. Düşünürəm ki, bu tipli qanunların dəyişilməsinə həqiqətən ehtiyac yoxdur. Qanunlara bu cür dəyişikliklər etməklə ölkədə din-dövlət münasibətlərini zədələmək olmaz".

Göründüyü kimi, hüquqşünas deputat Şeyxin səlahiyyətlərinə müdaxiləni ölkənin əsas qanuna ziddi hesab edir. O halda, niyə bu qanun gündəmə gəlib, qanunda edilən dəyişiklik problemləri həll edəcəkmi? QMİ-də səlahiyyət “budaması”na Şeyx niyə reaksiya vermir? QMİ-nin susması nədən xəbər verir?

GUNDEMXEBER.AZ-ın "Yeni Müsavat"a istinadən məlumatına görə, ekspert Kənan Rövşənoğlu bildirdi ki, bu proses, yəni dini fəaliyyətlərin Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinə verilməsi artıq neçə ildir başlayıb. Buna qədər icmaların maliyyələşməsi, din xadimlərinə maddi yardımlar, dini təhsil və digər bir sıra işlər QMİ-dən alınıb komitəyə verilib: “İndi isə məscid imamı təyinatı komitəyə, yəni dövlətə keçir. Əslində QMİ də rəsmi olmasa da, dövlətə xidmət edən qurum idi. Amma artıq bu proses aparılır ki, dini fəaliyyət rəsmi dövlət qurumunun əlində olsun. Bəli, bu, nəzəri olaraq konstitusiyaya ziddir. Amma Azərbaycan hakimiyyəti bunu qanuniləşdirib. Yəni məsələn, bu cür fəaliyyətləri birbaşa dövlət orqanı deyil, məsələn, DQİDK yanında yaradılmış Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondu kimi humanitar təşkilatlar edir. Düşünürəm ki, bu, daha çox Türkiyə modelinə yaxın bir formadır. O ki qaldı Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin səssizliyinə, QMİ sədri sonuncu dəyişiklik təklifi müzakirəyə çıxarılanda buna qarşı nəinki çıxmadı, əksinə, dəstəklədi. Şeyxülislam bir qayda olaraq dövlətlə qarşıdurmaya getmir, görünür, buna görə də etiraz etmədi”.

Ekspertin sözlərinə görə, QMİ-nin səlahiyyətlərinin bir çoxu alınsa da, Şeyx hələ də nüfuzlu şəxs kimi hakimiyyət tərəfindən dəstəklənir və güman ki, qanunlar dəyişsə də, bir çox təyinatlarda onun mövqeyi və təklifləri nəzərə alınacaq: “Lakin ümumilikdə, QMİ-nin səlahiyyətləri qanuni olaraq daraldılır. Bunun nəticələrini biz qanun qüvvəyə mindikdən sonra görəcəyik. Məsələn, İlahiyyat İnstitutunun yaradılması yaxşı bir nümunə oldu. Daha əvvəl tələbələr özəl - vəqf universitetində pullu islam təhsili alırdılarsa, indi pulsuz, dövlət hesabına təhsil alırlar. Amma ”Dini etiqad azadlığı haqqında" Qanuna son dəyişikliyin nəticələrini, dediyim kimi, qanun işləyəndən sonra görəcəyik. Nəzərə almaq lazımdır ki. ölkədə çoxlu sayda məsciddə hələ də təyinat baş tutmayıb. Real təyinatlarda da ciddi problemlər var. Qanuna yeni dəyişikliyin bu problemlərin həllinə səbəb olub-olmadığını görəcəyik".

Gundemxeber.Az