GundemXeber.Az bildirir ki, illərdir elektronika mağazalarının fırıldaqlıqları adi hal alıb. Son dövrlər isə şikayətlər durmadan artır. Alınan məhsulun xarab çıxmasından tutmuş, işlənmiş məhsulun yeni adı ilə satılması, kredit fırıldaqları “Kontakt Home”, “Baku Electronics”, “İrşad Electronics”, “Soliton”, “World Telecom”, “Myshops” və s. bütün şirkətlərdə adi hala çevrilib. Bunun bir səbəbi var: bizdə elektronika mağazalar şəbəkələrinin üzərinə bütün dünyada olduğu kimi rəsmi zəmanət öhdəliyi qoyulmur.

Bildiyiniz kimi, istər məişət əşyası,  istərsə də mobil telefon, planşet, kompyuter aldıqda məhsula minimum 1 il, markasından asılı olaraq bəzi markalara 2 il, 3 il, 5 il zəmanət verilir. Çox müştərinin məlumatı yoxdur, lakin zəmanət 3 cür olur: Rəsmi zəmanət (İstehsalçı tərəfindən verilən rəsmi zəmanət), Mağaza zəmanəti (Məhsulu satan elektronika şirkəti tərəfindən verilən zəmanət), Servis zəmanəti (Mobil telefon, Kompyuter, Məişət əşyasının təmiri ilə məşğul olan servis şirkətinin verdiyi zəmanət). Məhsul alarkən yalnız rəsmi zəmanətli məhsul alın. Rəsmi zəmanət o deməkdir ki, istehsalçı özü öz satdığı məhsula rəsmi zəmanət verir. Məsələn tutaq ki, siz LG brendinə məxsus paltaryuyan alırsız, rəsmi zəmanət o deməkdir ki, LG şirkəti sizə satdığı məhsula görə özü zəmanət verir. Belə olan halda təbii ki, məhsulda texniki problem çıxma ehtimalı çox azdır, texniki problem çıxsa belə, brend müştəri məmnuniyyəti üçün məhsulu yenisi ilə əvəz edir. Bizdə elektronika şirkəti 60-dan çox brendin məhsulunu satırsa, onun 10-15-nə rəsmi distribütoru olan brendlərə rəsmi zəmanət verir, qalan brendlərə isə adi mağaza və servis zəmanəti verir ki, əslində bütün problemlərin kökündə məhz bu məqam dayanır. Halbuki, bütün dünyada hökümət elektronika mağazaları şəbəkələrinin üzərinə rəsmi zəmanət tələbi qoyur, yəni, elektronika mağazaları şəbəkələri məhsulu yalnız rəsmi zəmanətlə sata bilər. İstehlakçı hüquqlarının yüksək səviyyədə qorunduğu ölkələrdə məhsulda aylar həttda 1 ildən 5 ilə qədər, bəzi brendlərdə 10 ilə, 15 ilə, 20 ilə qədər müddət ərzində mühərrik başda olmaqla hər hansısa bir texniki problem olarsa, yəni, məhsul xarab olarsa dərhal yenisi ilə əvəz olunur. Aldığınız paltaryuyan, soyuducu, qabyuyan və s. məişət əşyasının üzərinə baxsaz, üzərində mühərrikə brenddən asılı olaraq 10 il, 15 il, 20 il zəmanət sözlərini görə bilərsiz. Bizdə isə məhsul alınan günün sabahı məhsulda problem çıxarsa, nəinki məhsulu qaytarmaq və yenisi ilə əvəz etmək, ümumiyyətlə elektronika şirkəti şikayətlə maraqlanmır. Yalnız müştəri şikayət etdikdən sonra ən "yaxşı" halda servisdə məhsulu təmir edirlər.

Bir çox brendin ölkədə rəsmi satışı və servisi olmadığı halda illərdir həmin brendlərin məhsulları elektronika şirkətləri tərəfindən satılır. Yəni, məhsulun hardan gətirildiyi məlum deyil. Bu sahədə işləmiş bir şəxs deyir ki, müştəridən qayıdan məhsul, vitrində mağazada xarab olub servisə göndərilib, təmir olunmuş məhsul, qüsuru olan məhsul müştəriyə yeni adı ilə satılır. Üstəlik, bu cür məhsulların satılması üçün elektronika şirkətlərinin baş ofisi, satış müdiri mağaza müdirlərinə, satış məsləhətçilərinə təzyiq göstərirlər ki, bu cür məhsulları satıb aradan çıxartsınlar. Ona görə heç vaxt vitrində olan məhsulu almayın, iri məişət texnikası alırsınızsa, mütləq məhsulun anbardan göndərilməsini tələb edin, diqqətli olun, vitrin məhsulu da qutuya qoyulub anbardan gəlmiş məhsul kimi göndərilə bilər. Xırda məişət texnikası və mobil telefon alırsızsa, mütləq bağlı qutu alın, yəni, gözünüzün qabağında açılsın, alan zaman məhsulun işləməsini yoxlayın. Mobil telefonlarda xüsusi ilə ehtiyatlı olun, müştəridən qayıdan telefon format olunub qutuya elə şəkildə qoyulur ki, guya yenidir, müştəri heç nədən şübhələnmir. Belə məhsulda problemi görüb geri qaytarmaq və ya yenisi ilə əvəz etmək istəsəz, telefonu servisə göndərib üzərinə cızıq atıb telefonu guya “bir günün içində cızmısız” deyib nə yenisi ilə əvəzləyib, nə də geri qaytarmayacaqlar. Bir də məhsulu yenisi ilə əvəzləyib və ya geri qaytarmamaq üçün servis guya “telefon əldən düşüb, xaricdən zərbə alıb” "rəy"i verəcəklər. Bir də elektronika şirkətlərinin Bürünc zəmanət, Gümüş zəmanət, Qızıl Zəmanət kimi absurd oyunları var, bunlar müştəridən əlavə pul qazanmaqdan başqa bir şey deyil, yəni, Qızıl Zəmanətli məhsulu da onsuz da yenisi ilə əvəz edib nə də geri qaytarmayacaqlar. Bunu sadəcə əlavə pul qazanmaq üçün elektronika şirkətləri özləri fikirləşib.

Bir də bildiyiniz kimi, satış məsləhətçiləri bonus sistemi ilə çalışırlar, yəni, hansı brend öz məhsulunu satmaq üçün satış məsləhətçisinə daha çox bonus verirsə, satış məsləhətçiləri o brendin məhsulunu satırlar, ona görə də məhsul alarkən heç vaxt satış məsləhətçilərindən məsləhət almayın. Təəssüf ki, nəinki elektronika sahəsində, ümumiyyətlə, bizdə istehlakçılar çox məlumatsızdırlar və boykot mədəniyyəti yoxdur. Yəni, aldığınız məhsul haqqında araşdırma aparın, hansı elektronika şirkətindən ən çox şikayət gəlirsə, o şirkətdən heç nə almayın. Təəssüf ki, həm şikayət edib, həm də o şirkətdən məhsul alırsız. Bir də elektronika mağazalar şəbəkəsinin özünün Çində yığdırdığı, üzərinə müxtəlif adlar qoyduğu məhsullardan uzaq durun. Məsələn, “Kontakt Home”-un “Hoffman”, “Soliton” şirkətinin “Riffel” adı altında satdığı məhsullar var ki, belə bir brendlər dünyada mövcud deyil, bunlar elektronika şirkətlərinin şəxsi markalarıdır. Bütün elektronika şirkətlərində bu cür məhsullar var. Bizdə bu sahədə o dərəcədə boşluqdur ki, təəssüf ki, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Palatası belə elektronika şirkətləri ilə bacara bilmir. Qurum “İrşad Electronics”-lə bu gün də məhkəmə çəkişməsindədir. Ümid edək ki, bizdə də bütün dünyada olduğu kimi elektronika şirkətlərinin üzərinə rəsmi zəmanət tələbi qoyular.

Bütün bunlardan başqa, Elektronika mağazalarının bir çoxunda malların satışı zamanı aksesuar hissələri və yardımçı detalları ayrıca və əlavə ödəniş tələb ediləcək satılır. Məsələn, hansısa noutbuk alarkən, yanında idarəedici "siçan" və adapter verilmir və müştəri bunlar üçün əlavə ödəniş etməli olur. Eyni hal bir sıra mobil smartfon modelləri üçün də keçərlidir.

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bildirib ki, qanunvericilikdə bu barədə hansısa bir maddə öz əksini tapmayıb: "Qanunvericilikdə bu barədə heç bir maddə yoxdur. Əgər malın komplektləşdirilməsində bu siyahı varsa, əlbəttə bu zaman vətəndaşın hansısa aksesuar və detalı tələb etmək hüququ var. Əks halda satıcı onu müstəqil sata bilər. Qanunvericilikdə çoxsaylı boşluqlar var və onlardan biri budur ki, satılan məhsulun kompekt hissəsi tam göstərilmir".

Başqa bir statistikaya görə, Azərbaycanda elektronik avadanlıqların satışı ilə məşğul olan şirkətlərin külli miqdarda vergi borcu var.

Bu sırada ilk yerdə “Optimal Electronics” qərarlaşıb. Qanuni təmsilçisi Əsgərov Əhəd Tofiq oğlu olan “Optimal Electronics”in Dövlət Vergilər Xidmətinin Lokal Gəlirlər Xidmətinə 321994.90 manat vergi borcu yaranıb.

Qanuni təmsilçisi Cəlil Əhmədov Mirqiyas oğlu olan “Protech Electronics” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin 272898.43 AZN vergi borcu var.

“Mi Telecom Corporation” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin 164179.20 manat vergi borcu var. Şirkətin qanuni təmsilçisi İsmayilova Fidan Natiq qızıdır.

Qanuni təmsilçisi Çingiz Hümmətov Ələskər oğlu olan “KL Electronics” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin 76548.1 AZN vergi borcu yaranıb. Bu şirkət barəsində səyyar vergi yoxlaması üzrə məsuliyyətə cəlbetmə qərarının nəticəsində 813715.64 manat əlavə vergi, 615384.62 manat maliyyə sanksiyası hesablanıb.

Qanuni təmsilçisi Etibar Məmmədov Aydin oğlu olan “United Electronics” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin 41904.91 AZN, qanuni təmsilçisi Rüstəmov Eldar Fərrux oğlu olan “Az Invest Telecom” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin isə 38408.85 manat vergi borcu var.

GundemXeber.Az