“Kim köçmək istəmirsə, qalıb evində yaşaya bilər”

Bu sözləri martın 27-də baş nazirin müavini Abid Şərifov deyib. O, “Sovetski” sakinlərini bir daha əmin edib ki, razılaşmayanlar evindən çıxarılmayacaq. A.Şərifov əlavə edib ki, martın 19-dək artıq 302 ailə kompensasiya ilə bağlı müraciət edib: “Komissiya tərəfindən bu müraciətlərdən 166-na baxılaraq həll olunub, 73 obyektin pulu artıq ödənilib”.
Onun sözlərinə görə, hər gün köçürmə ilə bağlı yaradılmış komissiyaya 10-15 müraciət daxil olur. A.Şərifovun “kim köçmək istəmirsə, qalıb evlərində yaşaya bilər” fikirlərini Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbov da bir neçə dəfə səsləndirib.
Yasamal rayonunun icra başçısı İbrahim Mehdiyevin mətbuata sonuncu açıqlamasından da belə başa düşmək olur ki, sakinlərlə artıq razılığa gəlinir və “Sovetski”də əvvəlki narazılıqdan əsər-əlamət yoxdur. Lakin “Sovetski” camaatı hökumət təmsilçilərinin bu sözünə inanmır. Bunu da belə izah edirlər: ““Basin”də də evləri sökəndə belə demişdilər. Sonrasının necə olduğunu gördük. Evləri camaatın başına uçurdular”.
Hökumət nümayəndələrinin “hər şey yaxşı olacaq” ruhlu və məzmunlu açıqlamalarından sonra “Sovetski”də son durumu, sakinlərin məmurların səsləndirdiyi bu fikirlərə münasibətini öyrənmək qərarına gəldik. “Sovetski”də bir saat ərzində söhbət etdiyimiz sakinlər arasında nədənsə məmurların dediyi qədər hər şeylə razı adamlarla rastlaşmadıq. Bunu şanssızlıq deyib çox da ciddiyə almadıq. Amma narazı sakinlərdən onu da soruşduq: bəs məmurlar deyir çoxluq razılaşıb, belədirmi? Sakinlərin cavabı isə belə oldu: “Bu “Sovetski”, bu da məhəllələr. Bir-bir soruşun, görək neçə nəfər razıdır”.
Apardığımız sorğu göstərdi ki, hökumətin kvadratmetrə 1500 manat kompensasiya qərarı ilə razılaşanlardan daha çox razılaşmayanlar var. Həmsöhbətlərimizdən biri də Mirzağa Əliyev küçəsində yerləşən və artıq bir əsr yaşı olan tarixi binanın sakini Aslan Mirzəyev oldu. Hazırda 50 yaşı olan A.Mirzəyev deyir ki, bu evdə doğulub. Evin hər divarında onun xatirələri var.
A.Mirzəyev iki qız övladı və həyat yoldaşı ilə birgə yaşadığı evin şəraitindən məmnun olmasa da bu evdə xoşbəxt olduğunu dedi: “Yaşayışımızdan razıyıq. Amma bina 1916-cı ildə tikilib. Bir dəfə də olsun təmir etdirməmişəm. İndi də sökəcəklər deyirlər. Bunun üçün də heç nə etmirik. Gözləyirik ki, hökumətin qərarı nə olacaq. Hələ evimizi ölçmək üçün gəlməyiblər. Amma deyilən qiymətlə razı deyiləm. Heç olmasa, elə məbləğ ödənilsin ki, şəhərdə yeni tikilən binaların birində özümüz üçün normal bir ev ala bilək. Sakinləri də başa düşmək lazımdır ki, bu günədək şəhərin mərkəzində yaşamışıq”. Söhbət əsnasında məlum oldu ki, A.Mirzəyev görkəmli jurnalist və publisist, 1991-ci il, noyabrın 20-də Azərbaycanın yüksək rütbəli dövlət xadimlərini Qarabağa aparan vertolyotun göyərtəsində, Xocavənd rayonunun Qarakənd kəndi yaxınlığında ermənilər tərəfindən qətlə yetirilən Osman Mirzəyevin qardaşı oğludur. Osman Mirzəyevin ailə üzvləri də elə bu binada yaşayır. Lakin onlar hazırda burada deyillər.
Sakinlər deyirlər ki, fevralın 16-da keçirilən və minlərlə sakinin iştirak etdiyi mitinqdən sonra məhəllələrə “ağıllı” maklerlər axışıb. Onlar evlərin kvadratmetrinə 2000 manatdan artıq məbləğ təklif ediblər. Bu binaya baxış üçün gələn bir neçə nəfər isə tarixi binanın sakinlərinə 3500-4000 manat arasında məbləğ təklif ediblər. Növbəti həmsöhbətimiz isə “Sovetski”də uzun illərdir ticarətlə məşğul olan Ceyhun İsmayılovdur. Meyvə-tərəvəz satışı ilə məşğul olan C.İsmayılov deyir ki, burada olan şəraitdən razıdır, gündəlik çörəkpulunu qazanır: “Bu günə qədər şükürlər olsun ki, şikayətimiz olmayıb. Amma indi buranı sökürlərsə, nə edə bilərik ki?! Hökumətlə hökumətlik edə bilmərik. Amma gərək onlar da elə eləsin ki, hər kəs razı qalsın”.
C.İsmayılov mağazasının ölçülməsi üçün ilk dəfə fevralın 16-da keçirilən dinc aksiyadan əvvəl icra nümayəndəliyindən gəldiklərini dedi: “Aksiyadan əvvəl tez-tez gəlirdilər. İndi gəlib-gedən yoxdur”. Mirzağa Əliyev küçəsində yaşayan 70 yaşlı nənə isə evi ilə bağlı son qərarını verdiyini deyir. Adını deməyən və şəklini çəkməyimizə də qətiyyətlə mane olan nənə dedi ki, 27 kvadratmetrlik evdə oğlu ilə yaşayır. Onun sözlərinə görə, bu günədək yaşadığı evdən kvadratı 1500 manata razılaşaraq çıxması mümkün deyil: “Mənim üçün önəmli olan oğlumun gələcəyidir. Elə ev versinlər ki, oğlum bundan sonra rahat yaşasın. 1500 manata biz nə edə bilərik axı?! Deyirlər ki, razılaşmayan istəsə qalıb yaşasın. Mən qalıram. Amma Basində elədikləri kimi qazı, işığı, suyu kəsəcəklər. Sonra da yavaş-yavaş evi uçuracaqlar başımıza. Ancaq mənin itirəcəyim nəsə qalmayıb. Ölsəm də razılıq olmadan çıxan deyiləm”.
Və daha bir neçə “Sovetski” sakini ilə söhbətimizdən məlum oldu ki, sakinlər onları qane edən şərtləri qəbul edilməyənədək evlərindən çıxmaq istəmirlər.
Daha bir məqam. Aksiyalar zamanı həbs edilən gənclərin, təzyiqlərə məruz qalan ağsaqqalların sorağı “Sovetski”nin hər tərəfinə çatıb. Əksər sakinlər “Həbs olunanlar da danışırdı, axırı noldu? Nəsə dəyişdi? Biz danışsaq nə olacaq ki?” - deyərək mətbuata danışmaq istəmir.
Sonda bir məsələni də qeyd etmək lazımdır. Sakinlərin də dediyi kimi, məmurların “istəyən evində qalıb yaşasın” fikirləri inandırıcı deyil. Bunu deməyimizə əsas verən amillər də var. Ən önəmlisi isə artıq “Sovetski”nin yeni planının hazır olmasıdır. Plan hazırdır və qərar verilib. Hökumətin hazırladığı və “Sovetski”ni əvəz edəcək dəbdəbəli planda içində 5-6 nəfərin yaşadığı 15-20 kvadratmetrlik hansısa bir daxmanın olması inandırıcı deyil. Başqa sözlə, “kim istəyirsə, qalıb evində yaşasın” sözü elə quruca sözdür.
Fərid