Samir Əliyev: «Büdcənin icrası ilin sonuna doğru sürətlənəcək, bu isə manata təzyiqi artıracaq»

Mərkəzi Bankın yeni 3 sessiyalı hərrac sisteminə keçidi ilk günlərdə dolların nəzərə çarpacaq dərəcədə ucuzaşması ilə müşayət olundu. Bugünkü hərracın nəticəsi yenidən dollara olan tələbatın artdığını göstərir.


Üstəlik valyuta hərraclarının həftənin üçüncü və beşinci günü keçiriləcəyini bəyan edən Mərkəzi Bank artıq ikinci həftədir ki, hərracları ikinci və dördüncü gün aparır. Bu da öz növbəsində bankların valyuta ehtiyaclarını ödəmək üçün üç iş gününə qədər gözləməyin mümkün olmadığından xəbər verir.

Qeyd edək ki, sentyabrda dolların ucuzlaşma tendensiyanı görən maliyyəçilər dolların 1,58-ə düşəcəyini belə ehtimal edirdilər.

Lakin oktyabrın ilk həftəsindən sonra dolların kursu yenidən artmağa başladı.

Mərkəzi Bank və Dövlət Neft Fondu dollar qıtlığının qarşısını almaq üçün bu günki valyuta hərracında banklara 180 milyon dollar satıb.

(Fins.az)
2 bank dollar məzənnəni müəyyən etməyib

Oktyabrın 20-i saat 11:40 üçün 2 bank hələ də xarici valyutaların satışı üzrə məzənnəni təyin etməmişdi. Bunlar Pakistan Milli Bankının Bakı Filialı və Xalq Bankı olub.

Səhər saatlarından bəri məzənnəni açıqlamayan bu banklar bunun səbəbi ilə ilə bağlı heç bir açıqlama verməyiblər.

Bəs, baş verənlər nəyin görsənişidir? Dolların məzənnəsini yaxın zamanlar üçün nələr gözləyir?



İqtisadçı Samir Əliyev bildirdi ki, MB-nin keçirdiyi valyuta hərraclarında tələbin təklifi üstələməsi hələ də yaşanır. Tələb təklifi bəzi hallarda 10-12 dəfə üstələyir. Bütün bunlar ona gətirib çıxardı ki, yay aylarından başlayaraq manat ucuzlaşmağa başladı. Bu da bankların öhdəlikləriylə bağlı idi: «Bazarda əsas tələbat yaradan bank Beynəlxalq Bank idi. Neft Fondu illik dörd faizlə Beynəlxalq Bankda vəsait yatırandan sonra bu bankın tələbi aradan qalxmış oldu. Paralel olaraq Mərkəzi Bank və Neft Fondu bazara təklifi artırdı və təklif olunan vəsait 50 milyondan 300 milyona qaldırıldı. İndi hərraclara nə qədər pul çıxarıldığı məlum deyil. Amma görünür ki, son iki hərracda tələb təklifi üstələdiyindən biz bahalaşmanı müşahidə edirik. Bundan başqa siyasi faktor da var. Çünki referendum öncəsi bazarda stabiliyin hökm sürəcəyi gözlənilən idi».

S.Əliyev bildirdi ki, hələ bazara 50 milyondan artıq vəsait çıxarılan zaman bəyan olunurdu ki, 200-300 milyonun satışa çaxarılması çıxış yolu deyil. Müəyyən dövr üçün bu sakitlik yarada bilər. Əsas tələbatın necə yarandığını həll etməkdir. Bunu həll etmək üçün hökumət inzibati addımlar atır: «2018-ci il yanvarın birinə kimi büdcədən maliyələşən təşkilatlara idxal məhsulları qadağan edildi. Bu iri alqı-satqı həyata keçirən dövlət qurumlarının dollar xərclənməsini, ölkədən kapital çıxmasını müəyyən qədər məhdudlaşdırdı. Əsas kapital axını problemini həll etməkdir. Eyni zamanda xaricdən gətirilən bəzi məhsullara rüsumun qaldırılması manata təzyiqi azaltdı».

S.Əliyev onu da bildirdi ki, ölkənin neftdən kənar 6-7 faizlik ixracı da ötən il il ilə müqayisədə azalıb: «Azərbaycandan kapital axınını artıran daha bir faktor Türkiyə, Rusiya və Gürcüstanın investisiya üçün münbit olmasıdır. Azərbaycanda mülkiyyət hüququ tam qorunmadığına görə heç kim Azərbaycanda biznes saxlamaq istəmir. Mərkəzi Bank bazara nəzarəti pul kütləsini sıxmaq vasitəsilə həyata keçirirdi. Eyni zamanda büdcəyə diqqət yetirsək, görərik ki, fon büdcə qarşısında öhdəliklərini icra etmir. Söhbət iki milyarda yaxın vəsaitdən gedir. Bu vəsait büdcəyə getməlidir. Deməli əgər bu vəsait büdcəyə gedəcəksə, deməli qarşıdakı üç ayda büdcənin icrasına yönəlməlidir. Gedəcəksə, deməli bu vəsait iqtisadiyyata yönəldiləcək. Bu isə manata təzyiqi artıracaq, dolları bahalaşdıracaqdır. Eyni zamanda Azərbaycan TANAP-la bağlı öhdəliyinə 10 faiz riayt edib. Deməli büdcənin icrası ilin sonuna doğru sürətlənir. Deməli ilin sonu çoxlu manat kütləsi buraxılacaq. Bu isə manata təzyiqi artıracaq. Deməli ilin sonuna doğru hökumət manatı qorumaq üçün ciddi sınaqlarla üzləşəcək».

Xəyal