Əraziyə qara maskalı polis qüvvələri yeridildi

Dünən martın 3-də Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətində Bakının “Sovetski” məhəlləsi sakinlərinin bir qrupu ilə görüş keçirildi. Jurnalistlərə danışan “Sovetski” sakini Namiq Quliyev deyib ki, saat 16-da 6 başqa şəxslə birgə icra hakimiyyəti başçısı İbrahim Mehdiyevlə görüşəcəkdi. Görüşdə baş nazirin birinci müavini Abid Şərifovun da iştirakı gözlənirdi.
Xatırladaq ki, fevralın 18-də Bakıdakı 150 nömrəli məktəbdə “Sovetski” məhəlləsi sakinləri dövlət rəsmiləri ilə bir araya gəldi. Görüşdə “Sovetski”nin sökülməsi planı ilə bağlı yaranmış problem müzakirə edildi. Sakinlər hökumətə 9 bənddən ibarət tələblər paketi təqdim etdilər:
1. Söküntü və köçürülmə hərəkətlərini qanuni və zəruri edən səbəbləri təyin edən və tənzimləyən “Torpaqların dövlət ehtiyacları üçün alınması haqqında” qanuna uyğun olaraq rəsmi sənədlər sakinlərə təqdim edilsin. İcra hakimiyyəti orqanları və əlaqədar təşkilatlar öz hərəkətlərini yalnız dövlət qanunu çərçivəsində qurmalıdırlar. Sakinlərə onların bu qanunla nəzərdə tutulan bütün hüquqları ətraflı izah olunmalıdır.
2. Edilən təkliflər ərazidəki real bazar qiymətlərinə uyğun olaraq 3500-4000 manat olmalıdır. Kiçik mənzillərə və çox ailəli ünvanlara fərqli yanaşma olaraq daha da üstün pul təklif olunmalıdır.
3. Sökülməsi nəzərdə tutulan hər bir ünvanda yaşayan ailələrə fərdi yanaşma olmalıdır və hər bir ailənin mənzillə təmin olunması ön planda olmalıdır. Əvvəl insanlar, sonra ev söküntüsü düşünülməlidir. Dövlətin təməli olan ailələrə xüsusi dövlət qayğısı olmalıdır. Heç bir ailə diqqətdən kənarda qalmamalıdır. Ünvanda yaşayan ailələrin sayı nəzərə alınmalıdır.
4. Ödəniləcək pul konpensasiyası məbləğləri mənzilin istifadəsində olan mövcud tikintilərin ümumi sahəsinə əsasən hesablanmalıdır. Buraya mənzilin qeydiyyatda olan ümumi sahəsi, mövcud, lakin qeydiyyatda olmayan yaşayış və ümumi sahələri, bu mənzilə aid olan, onun divarları altındakı sahələri və istifadədə olan digər sahələri də aiddir.
5. Qanunda nəzərdə tutulduğu kimi, tikintinin və ya evin faktiki sahəsi onun divarlarının tutduğu torpaq sahəsi ilə birlikdə hesablandığına görə bizim sökülən mənzillərimizin və bu mənzilə aid olan tikililərin mövcud ümumi faktiki sahəsi onun xarici perimetrinə görə, yəni divarların tutduğu sahə ilə birlikdə hesablanmalıdır. Söküntü ərazisindəki evlərin əksəriyyətinin sahəsi onun divarlarının tutduğu sahədən daha da kiçikdir. Burada bir çox divarlar 50-70 santimetr və ya bir metrdir. Məsələn, 35 kvadratmetr olan mənzilin perimetri 80 santimetr, divarlar 60 santimetr olsa, divar altındakı sahənin mənzildə tutduğu sahəsi 48 kvadratmetr ola bilər. Əslində bu sahə də bizim mənzilin sahəsidir. Qanuna əsasən, bizə bu sahəyə görə də pul ödənilməlidir.
6. Ödəniləcək pul məbləğinə mənzilin təmir vəziyyəti, mövcud yerləşmə üstünlüyü və digər hallarda itirilmə xərcləri də nəzərə alınmaqla kompensasiya məbləğlərinin digər hissələri kimi əlavə edilsin. Hər mənzilə fərdi yanaşma olmalıdır. Mənzilə qoyulan pul vəsaiti və vətəndaşın şəxsi xərcləri batmamalıdır. Ev sahiblərinin vəsaitinə ədalətli yanaşma tətbiq edilməlidir.
7. Mənzillərin söküntüsü, bütün məsələlər başa çatdıqdan sonra ilk olaraq rəsmi qaydada alğı-satqı müqavilələri bağlanaraq pul kompensasiya hissələri ilə birlikdə tamamilə ödənilməsi və razılaşdırılmış tarixə qədər mənzillər üzrə tam hesablaşmasından sonra həyata keçirilməlidir. Sökmə təklifini edən tərəf öz hərəkətlərini hörmət çərçivəsində tənzimləməli, burada yaşayan və çalışan əhalinin yaşayışına, vəzifəsinə, işinə və gündəlik fəaliyyətinə heç bir fiziki, maddi və mənəvi təsir göstərməməklə sökmə işlərini danışılmış vaxtda həyata keçirməlidir.
8. Köçürülmə hərəkətlərini tənzimləyən torpaqların dövlət ehtiyacları üçün alınması qanununun müvafiq maddələrinə uyğun olaraq vətəndaşın kompensasiya növünün seçim hüququ olduğu üçün köçürülmə planı və köçürülmə təlimatına əsasən, vətəndaşların istəyi olduğu halda onların bu ərazidə mənzillə təmin olunması tətbiq edilsin. Evlərimizi sökmək istəyənlər bilməlidirlər ki, buranın sakinləri olaraq illərdir bu evlərdə yaşamaq istəyimiz onların məhz Bakıda və məhz mərkəzdə yerləşməsindən irəli gəlir. Ona görə də şəhərin məhz bu ərazisində yaşamaq istəyənlər üçün yaşayış evləri tikilməlidir. Bu seçim hüququnu sakinlərə dövlət qanunu verdiyi üçün ona heç bir şərtsiz əməl olunmalıdır.
9. Söküntünü təklif edən tərəf statusundan, hakimiyyətdəki məqamından, imkanlarından, gücündən asılı olmayaraq qarşı tərəfə, yəni söküntü ərazisinin sakinlərinə qarşı heç bir güc və təzyiq tətbiq etməyərək öz hərəkətlərini dövlətimizin qanunları daxilində icra etməlidir. Onlar bütün təkliflərini dövlətin dəstəkləri və real bazar münasibətləri daxilində qurmalıdırlar.

“Qanunsuz aksiya keçirilməsinə imkan verilməyəcək”
Dünən günorta saatlarında Bakının “Sovetski” məhəlləsinin bir qrup sakini 173 saylı orta məktəbin qarşısına toplaşdı. Sakinlər Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətində “Sovetski” məhəlləsinin sakinlərinin yaratdığı 7 nəfərlik Təşkilat Komitəsinin üzvləri ilə görüşün yekunlarını gözləyirdilər. Onlar görüşdə təklif olunan qiymətlərin onları razı salmayacağı təqdirdə aksiya keçirəcəklərini bildirdilər. Hadisə yerinə polis qüvvələri cəlb olundu. Ərazidə olan Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinin rəis müavini Səhlab Bağırov dedi ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti ilə razılaşdırılmamış istənilən qanunsuz aksiyanın keçirilməsinə imkan verilməsin. Dünən hökumətin “Sovetski” sakinlərinin təkliflərinə cavabı açıqlandı. Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətində Bakının “Sovetski” məhəlləsinin sakinlərinin yaratdığı Təşkilat Komitəsinin üzvləri ilə görüşdə başçının birinci müavini Səməd İslamov Təşkilat Komitəsinin suallarına hökumət tərəfindən verilən cavabları oxudu.
İlk olaraq bildirildi ki, bu ərazidə torpaqlar dövlət ehtiyacları ilə bağlı qanunvericiliyə uyğun alınmır, yalnız dövlət əhəmiyyətli yolların çəkilməsi, müdafiə və təhlükəsizlik əhəmiyyətli obyektlərinin tikilməsi məqsədilə dövlət ehtiyacı üçün torpaq alınır. Yasamal rayonunda yol infrastrukturunun genişləndirilməsi üçün aparılacaq tikinti üçün isə Mülki Məcəlləsinin 565-ci maddəsinə uyğun alqı-satqı ilə həyata keçiriləcək. Buna görə də, sakinlərdən mənzillərin könüllü alınması nəzərdə tutuldu.
Mənzillərin hər 1 kv.m üçün 3500-4000 min manat təklifinə gəlincə, bununla bağlı cavabda bildirildi ki, Mülki Məcəllənin 139.1 maddəsinə görə, satın alınması nəzərdə tutulan evlərin bir hissəsinin “kupça”ların olmamasına baxmayaraq, sakinlərin uzun müddət yaşaması, mərkəzə yaxınlığı nəzərə alınaraq Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə bu mənzillərin sahiblərinə ödəniş verilməsi barədə tapşırıq verildi. Digər tərəfdən, ərazidə yerləşən tikililərin böyük əksəriyyəti mövcud tikinti normalarına, yaşayış normalarına uyğun gəlmir. Kommunikssiya sistemləri yaxşı vəziyyətdə deyil. Son dövrlərdə daşınmaz əmlakların hər birinin 1 kv m.-nin 1500 manatdan az olması müəyyən edildi. Buna baxmayaraq, sakinlərə 1500 manat təklif olundu və bu, bazar qiymətinə uyğundur. Sakinlərin təklif etdiyi 3500-4000 manatın reallığa uyğunluğu isə yoxdur. 100 sakin həmin vəsaiti bankdan götürüb. Obyektlərini həmin qiymətə satmaq üçün xeyli müraciət edən də var.
Dünənki görüşdə baş nazirin müavini Abid Şərifov da iştirak etdi.
Günorta saatlarında Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətində Bakının “Sovetski” məhəlləsi sakinlərinin yaratdığı 7 nəfərlik Təşkilat Komitəsinin üzvləri ilə görüş başladı.
Görüşdə baş nazirin müavini Abid Şərifov, Maliyyə Nazirliyi Dövlət Maliyyə Nəzarəti Xidmətinin rəisi Cavanşir Yusifov, Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı İbrahim Mehdiyev və digər rəsmilər iştirak etdilər.
Bakının “Sovetski” kimi tanınan ərazisinin bir qrup sakini evlərinin sökülməsi müqabilində onlara veriləcək kompensasiyanın miqdarından narazıdırlar. Sakinlərə hər kvadratmetr üçün 1500 manat təklif edildi, sakinlər isə 4 min manat verilməsini istəyirlər. Fevralın 18-də sakinlərlə baş nazirin müavini, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbov, Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısının görüşü keçirildi. Görüşdə Təşkilat Komitəsi tərəfindən hökumətə 9 təklif təqdim edildi. Sakinlərin təkliflərinə hökumət tərəfindən martın 3-də cavab veriləcəyi bildirildi. Dünən 173 saylı məktəbin qarşısına çoxlu sayda "Sovetski" sakinləri toplaşdı. Həmin əraziyə 100 nəfərə yaxın polis əməkdaşı cəlb olunmuşdu. Nəriman Nərimanovun heykəli istiqamətindən 173 saylı məktəbə doğru gedən yol bağlanmışdı.
Polisin aksiyanın qarşısını almağa çalışdığı bildirildi.
Aksiyada fəallıq göstərən 4-5 nəfər "Sovetski" sakini polis tərəfindən saxlanıldı.
173 saylı orta məktəbin qarşısına toplaşan Bakının “Sovetski” məhəlləsinin bir qrup sakini polis tərəfindən ərazidən uzaqlaşdırıldı. Sakinlərdən bir neçəsi yaxınlıqdan keçən avtomobil yolunu bağlamaq istəsə də, polis buna imkan vermədi. Bunun ardınca sakinlər ərazidən uzaqlaşdırıldılar.
Dünən Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətində Bakının “Sovetski” məhəlləsinin sakinlərinin yaratdığı Təşkilat Komitəsinin üzvləri ilə görüşdə komitənin üzvü Qurban Dostəlizadə dedi ki, “Sovetski” tarixi ərazidir, bura tarixi nöqteyi-nəzərdən yanaşmaq vacibdir. Q. Dostəlizadə bildirdi ki, bu ərazidə mənzillərin sahəsi azdırsa, dövlət imkanı olan vaxt bu sakinlərə ipoteka krediti ilə mənzil almağa şərait yaradar: “Təmirli evlərin tikinti xərci 300-400 manatdır. İlk növbədə evlər tikilərək sakinlər orada yerləşdirilməlidir. Bu proses təmkinlə aparılmalıdır”.
Təşkilat Komitəsinin sədri Namiq Quliyev bildirdi ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbov sakinlərlə keçən görüşdə evlərin sahələrinin damdan dama ölçüləcəyini bəyan etdi: “O insanlarla danışmaq çətin olar, nəinki 7 nəfər bizimlə...”
Baş nazirinin müavini Abid Şərifov isə dedi ki, hökumət sakinlərlə görüşdən qaçmır: “Onlar sizi seçiblərsə, səlahiyyət veriblərsə, sizinlə görüşürük. Mən ömrüm boyu tikinti işləri ilə məşğul oldum. Hacıbala Abutalıbovun evlərin sahələrinin damdan dama hesablanması barədə sözünü isə eşitmədim. Mən evin sahəsinin hesablanması ilə bağlı qanundan, qaydadan danışıram. Evin sahəsi divarın içindən hesablanır. Bu qaydanı pozmağa heç kimin haqqı yoxdur”.
N. Quliyev məsələnin maksimum sakitliklə, razılıqla həllini istədiklərini söylədilər.
A. Şərifov qeyd etdi ki, məhəllənin söküləcəyi barədə söhbət 40-50 ildir gedir: “Çoxlu sayda ev satın alındı, söküldü, tikildi. Özəl şirkətlərin də sakinlərdən evləri necə aldığından xəbərdaram. Biz kimisə köçürtmək məqsədi güdmürük. Evlərini satmaq istəyənlərin evləri alınacaq. Əgər 4-5 min evdən 100-200-ü satıb gedirsə, qalanları ilə heç kimin işi yoxdur, sağlıqla yaşasınlar”.
Təşkilat Komitəsinin üzvləri bu halda söküntü işlərinə hansı səbəbdən başlanıldığını soruşdular.
A. Şərifov dedi ki, Bakı şəhərinin nəqliyyat məsələsi çox dəhşətli vəziyyətdədir: «Təzəpir» məscidi olan yeri götürək. Hüzr mərasimində ora gedib-gəlmək olmur. Bir yanğın, hadisə olsa, camaatın vəziyyəti necə olacaq? Ona görə də məqsəd odur ki, harada mümkün olursa, nəqliyyat üçün imkanları genişləndirək. Orada elə evlər var ki, nə pəncərəsi, nə qapısı var. Oradan çıxmaq istəyən çıxsın. 3 mərtəbəli villada yaşamaq istəyən yaşasın. Mən qısa müddətdə məhəllənin baş planını hazırlatdıracağam və bir çox suallara da bununla tam cavab verəcəyəm”.
Təşkilati Komitəsinin üzvləri ərazidə satılan evlərdə söküntü işləri aparılarkən oradakı evlərin kommunikasiyalarının, sanitar qovşaqlarının sıradan çıxacağını bildirib, söküntü zamanı bu məsələnin xüsusi diqqətdə saxlanılmasını istədilər.
A. Şərifov isə bir daha məcburi köçürülmə olmayacağını vurğuladı.
Maliyyə Nazirliyi Dövlət Maliyyə Nəzarəti Xidmətinin rəisi Cavanşir Yusifov də dedi ki, hansı sakini bir kvadrat metr üçün 1500 manat qane edirsə, o, vəsaiti alıb köçəcək, qalanlar isə evlərində yaşamağa davam edə bilərlər. Görüşdə iştirak edən daxili işlər nazirinin müavini Oruc Zalov isə dedi ki, əgər ərazidə yol qanunsuz bağlansa, aksiya keçirilsə, polis bunun qarşısını alacaq: “Oradan heç kim zorla köçürülməyəcək. Ancaq qanunsuz addımlardan çəkinmək lazımdır. Heç kimin ailəsindən bir gəncin saxlanılmasını istəmirik. Kim qanunları pozacaqsa, qanuna müvafiq addımlar atılacağını da bilməlidir”.
N. Quliyev məsələnin maksimum sakitliklə, razılıqla həllini istədiklərini söylədilər.
Təşkilati Komitəsinin üzvləri ərazidə satılan evlərdə söküntü işləri aparılarkən oradakı evlərin kommunikasiyalarının, sanitar qovşaqlarının sıradan çıxacağını bildirildi, söküntü zamanı bu məsələnin xüsusi diqqətdə saxlanılmasını istədilər. A. Şərifov isə bir daha məcburi köçürülmə olmayacağını vurğuladı. Maliyyə Nazirliyi Dövlət Maliyyə Nəzarəti Xidmətinin rəisi Cavanşir Yusifov də dedi ki, hansı sakini bir kvadrat metr üçün 1500 manat qane edirsə, o, vəsaiti alıb köçəcək, qalanlar isə evlərində yaşamağa davam edə bilərlər.
Görüşdə iştirak edən daxili işlər nazirinin müavini Oruc Zalov isə deyib ki, əgər ərazidə yol qanunsuz bağlansa, aksiya keçirilsə, polis bunun qarşısını alacaq: “Oradan heç kim zorla köçürülməyəcək. Ancaq qanunsuz addımlardan çəkinmək lazımdır. Heç kimin ailəsindən bir gəncin saxlanılmasını istəmirik. Kim qanunları pozacaqsa, qanuna müvafiq addımlar atılacağını da bilməlidir”.
Günün ikinci yarısı maskalı polislər "Sovetski" sakinlərinə və jurnalistlərə hücum etdi "Sovetski" sakinlərinin aksiyası sona çatdıqdan sonra gözlənilməz hadisə baş verdi.
Belə ki, "Sovetski" sakinləri evlərinə dağılışarkən polislər onlara hücum edərək, daha bir neçə nəfəri həbs etdilər. "Sovetski" sakinləri həbs edilən şəxslərin azad edilməsi üçün polislərə etiraz etdilər və onların aparılmasına cəhd göstərilən maşının qarşısını kəsməyə çalışdılar.
Nəticədə polislərlə sakinlər arasında qarşıdurma yaradı. Polislər sakinlərə qarşı zor tətbiq etdi. Aldığımız məlumata görə, döyülənlər arasında mətbuat nümayəndələri də iştirak etdilər. Bir jurnalistin videokamerasının sındırıldığı bildirildi. Ətraf küçələr tam şəkildə polis nəzarati altına alındı.
ELMAN