Vergilər nazirinin “Gündəm Xəbər”ə təzyiqləri davam edir

Son dövrlər Prezident İlham Əliyevin diqqət çəkdiyi məsələlərdən biri də vergilərin yığılması və Vergilər Nazirliyinin fəaliyyətidir. Belə ki, ötən il Nazirlər Kabinetinin 2015-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında Dövlət başçısı bununla bağlı öz fikirlərini açıqladı və sahibkarlara mühüm mesaj, Vergilər Nazirliyinə tapşırıqlarını verdi. Dövlət başçısı Vergilər Nazirliyinin son zamanlar müşahidə olunan sərt addımalrına son qoyulmasının vacibliyini diqqətə çatdırdı.

Xarici sərmayələrin daxili səraməyələri üstələdiyini, neft gəlirlərinin azaldığını, vergilərin tam ödənilmədiyini, bu zamana qədər vergi ödənişi ilə bağlı dövlətin güzəştli mövqe sərgilədiyini qeyd edən dövlət başçısı yeni mərhələdə fərqli yanaşma olacağını bəyan edib: “Mən giriş sözümdə qeyd etdim ki, son bir neçə il ərzində bəlkə ilk dəfədir, xarici sərmayə daxili sərmayəni üstələyib. Nəyə

görə? Ona görə ki, daxili investisiyalar azalıb. Daxili investisiyaların böyük hissəsi dövlət büdcəsi, yaxud da ki, Dövlət Neft Fondu hesabına formalaşıb. Bu, reallıqdır, bunu hamı bilməlidir. Belə olan halda, əlbəttə, hər bir hökumət qurumu baxmalıdır ki, bizim rezervlərimiz haradadır. Biz bu rezervləri aşkar etmişik. Görmüşük ki, bir çox hallarda vergilər ödənilmir, burada yayınmalar baş verir. Bunu hamı - sahibkarlar da, cəmiyyət də bilir. Yəni, əfsuslar olsun, vergivermə mədəniyyəti bizdə tam şəkildə, şəffaf qaydada formalaşmayıb. Vergiləri dövlət qurumları verir. Əlbəttə, o vergini almaq böyük məharət tələb etmir. Dövlət Neft Şirkətində hər şey şəffafdır. Bu, dövlət qurumudur. Digər dövlət qurumları da vergiləri tam şəkildə ödəyirlər. Amma özəl sektor vergini tam şəkildə verirmi? Yox, vermir.

Mənə məlumatlar gəlir ki, son vaxtlar Vergilər Nazirliyi özünü çox sərt aparır, tələbkardır. Burada biz iki məsələni bir-birindən ayırmalıyıq. Vergilər Nazirliyi çalışmalıdır ki, vergi ödəyiciləri vergiləri birmənalı olaraq qanuni şəkildə, tam şəkildə versinlər. Burada heç bir başqa söhbət və güzəşt ola bilməz. Ancaq heç bir başqa əsassız tələb irəli sürülməməlidir. Mən bunu qeyd etməliyəm. Ona görə, sahibkarlar sadə dillə desək dövlətin pulunu 100 faiz

verməlidirlər, vəssalam. Ondan başqa, heç kimə 1 manat verməməlidirlər. Bax, mən onlara tapşırıram və göstəriş verirəm. Eyni zamanda, dövlət qurumlarına çox ciddi göstəriş verirəm ki, heç bir əsassız tələb irəli sürülməməlidir. Əfsuslar olsun ki, belə hallar var. Vergilər Nazirliyi, hüquq mühafizə orqanları, yerli icra hakimiyyətləri Bakıda və rayonlarda haqq qoyurlar, pay istəyirlər, “krışalıq” edirlər. Bu, dözülməz haldır, buna son qoyulmalıdır. Əgər hesab edirlər ki, bunu heç kim bilmir, səhv edirlər. Bu, çox ciddi məsələdir və mənə siqnallar gəlir ki, bu, bəzi yerlərdə kütləvi xarakter alıb. Bu, tamamilə yığışdırılmalıdır. Ona görə, bax, bu gün mən bütün aidiyyəti qurumlara və eyni zamanda, sahibkarlara göstəriş verirəm. Mənə məlumat versinlər, qorxmasınlar, siqnal versinlər, məktub yazsınlar, e-mailə yazsınlar. Əgər belə hallar varsa, o xoşagəlməz işlərlə məşğul olan dərhal öz cəzasını alacaq.

Ölkəmiz sahibkarlıq hesabına inkişaf edəcək. Di gəl ki, kimsə varlanmaq üçün gəlsin sahibkarları boğsun ki, sahibkar qapısına qıfıl vurub çıxıb getsin. Bu, dözülməz haldır. Yəni, bunu edən dövlətə xəyanət edir. Bunu edən, sadəcə olaraq, pul qazanmır, dövlətə xəyanət edir. Mən

bunu belə qəbul edirəm və hamı bunu bilsin və nəticə çıxarsın”.

Göründüyü kimi president öz çıxışında vəziyyəin nə yerdə olduğunu çılpaqlığı ilə göstərdi. Doğrudan da illərdir ki, Vergilər Nazirliyi sahibkarlara divan tutur. Dövlət başçısının sözləri ilə desək, vergi məmurları sahibkarların boğazına çökür və onları boğur. Prezidentin Vergilər Nazirliyini tənqid etməsi də məhz bu vəziyyətin illərdir belə davam etməsi oldu.

İş burasındadır ki, Vergilər Nazirliyinin Vergi Auditi Departamentinin əməkdaşları kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərindən hər il illik qeyri-rəsmi yığımlara start verirlər. Vergi auditorları müəssisələrin dövriyyəsindən asılı olaraq sahibkarların hər birindən 10-30 min manat arası “təzminat”, qanuni ödənişləri isə 15-20 faiz artırmağı tələb edirlər

İş adamlarının sözlərinə görə, illərdir Vergi Auditi Departamenti sahibkarlardan tipik reketlər kimi haqq yığır. Hətta bütün dövriyyəsini qanuniləşdirən, qara mühasibatlıqdan istifadə etməyən iş adamlarından da

təzminat tələb edilir. Belə sahibkarlara bildirilir ki, vergidən yayınmaq istəsələr buna göz yuma bilərlər, ancaq təzminat mütləq verilməlidir. Buna müqavimət göstərən iş adamları isə vergi auditorlarının hədələrinə məruz qalırlar. İş adamları ”külli miqdarda vergidən yayınmaya görə barələrində cinayət işinin açılacağı və yaxud “iri məbləğli cərimələrlə” təhdid edilir. Bazarlığın da ciddi nəticələri olmur, tanışlıq, xahiş-minnət sayəsində tələb edilən məbləğin yalnız 5-10 faizi güzəşt edilir.

Sahibkarlar bildirir ki, əvvəlki illərdə təzminat nağd şəkildə tələb edilirdisə, indi tələb edilən məbləğin xüsusi hesablara köçürülməsi tapşırılır. Özü də vergi auditorları istisnasız olaraq bütün müəssisələrdən təzminat yığırlar. Hətta yüksək səviyyədə çətiri olan müəssisələr vergi auditorlarının tələbindən imtina edə bilmirlər. Onların himayədarlarının müdaxiləsi də heç bir effekt vermir. Bu təzminatlara dözməyən onlarla müəssisə fəaliyyətini dayandırmağa, bizneslərini qonşu ölkələrə köçürməyə məcbur olur.

Təzminatın niyə nağd şəkildə yox, xüsusi hesablara köçürülmə vasitəsilə alınmasının səbəblərinə gəldikdə isə bunun izahı sadədir. Birincisi, vergi auditorları sahibkarların Baş Prokuror yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə

İdarəsinə müraciət edəcəyi təqdirdə, faktı sübut etmək mümkün olmasın. Nağd ödənişdə bu, asanlıqla sübuta yetirilir - şikayətçiyə xüsusi nömrələnmiş pullar verilir ki, qarşı tərəfə təqdim etsin və rüşvətxor məmur yaxalananda bu pullar danılmaz fakt olur. İkincisi yığılan təzminatların itkisiz şəkildə vahid kassaya daxil olması təmin edilir. Bu fakt onu göstərir ki, Vergi Auditi Departamentinin auditorlarının təzminat yığma əməliyyatları özfəaliyyət yox, mərkəzləşdirilmiş, Vergilər Nazirliyinin rəhbərliyi səviyyəsində himayə edilən prosesdir. Bu, həm də korrupsiyanın mərkəzləşdirilməsi deməkdir.

Neft hasilatının azalması büdcə gəlirlərinin yığılmasında ciddi problemlər yaradır. Qeyri-neft sektorunun məhdud imkanları və neft gəlirlərinin azalması hökuməti fakt qarşısında qoyub. Ona görə də nazirlik yeganə çıxış yolu kimi sahibkarlardan yığılan vergilərin həcmini inzibati yolla artırmaq kursu götürüb. Təbii ki, bu qanunsuz və biznes mühitinin ağırlaşmasına xidmət edən bir addımdır. Özü də büdcəyə ödənilən vergilərin həcminin artırılması ilə yanaşı, sahibkarlardan yığılan təzminatların da həcminin artması göstərir ki, Vergilər Nazirliyi sözün bütün mənalarında sahibkarlara divan tutmaqla məşğuldur.

Təbii ki, belə kütləvi xərac yığılması vergilər naziri Fazil Məmmədovun sanksiyası olmadan mümkün deyil. Sahibkarlardan xərac yığan vergi auditorları da nazirin tapşırığını yerinə yetirdiyini deyirlər. Görünən budur ki, büdcə gəlirlərinin yığılmasında çox ciddi problemlərin yaşandığı bir vaxtda da vergilər nazirliyinin rəhbərliyi dövlət büdcəni doldurmaqdan daha çox şəxsi büdcələrini artırmaq haqda düşünürlər.

Beləliklə, ölkədə bu gün gedən son proseslər, iqtisadi hadisələr, eyni zamanda generalların həbsi, maliyyə xəyanəti, bəzi MTN məmurlarının dövlətə vurduğu zərbə, sahibkarlara edilən zülmlər, eks-nazir Eldar Mahmudovun ifşası fonunda bəzi məmurların hələ də “gözü çıxmış qardaşından” ibrət dərsi götürmədiyi anlaşılır. Vergilər naziri də bu sıraya aiddir. Hətta prezidentin xəbərdarlığından sonra da bu sferada vəziyyət dəyişməyib.

Hətta nəinki vəziyyət dəyişməyib, bəzi vəzifə sahibləri sahabkarlara qarşı qanunsuz əməllərini ört-basdır etmək üçün hətta KİV-i təzyiq altında, maddi basqılar altında saxlamağa, məhkəmə çəkişmələri ilə zəiflətməyə də davam edirlər.

Hazırda ən ağır şərtlər altında çalışan, ciddi maliyyə problemləri içərisində işləyən, satışı belə bəzi yerlərdə qadağan olunan “Gündəm-xəbər” qəzeti bütün bu çətinliklərə duruş gətirməkdədir.

Qəzetin çapında, satışında yaranan problemlər, manatın devalvasiya olduğu vaxtda ən gərgin şərtlərlə çıxan qəzet digər tərəfdən də məhkəmə basqıları ilə üz-üzə qalıb.

Ölkənin aparıcı qəzetinin satışına qoyulan qadağa, məhkəmə qərarları, cərimələr və digər inzibati metodlar nəticəsində Azərbaycanın ən tirajlı tənqidçi mediası süquta uğradılır.

“Gündəm-xəbər” çox ağır keçən 2015-ci ili geridə qoyaraq yeni ildən söz azadlığının inkişafı üçün daha böyük töhfələr verməyə cəhd edir. Təbii ki, ölkə başçısının da bu istiqamətdə dördüncü hakimiyyətə dəstəyi ən yüksək səviyyədədir. Ancaq məmurlar öz dəsti-xəttini dəyişmək istəmirlər.

Belə ki, “Gündəm Xəbər” qəzetinin təsisçisinin guya vergidən yayınması ilə bağlı 213.2-ci maddə ilə cinayət işi

qaldırılıb. Bununla bağlı ilk proses Gəncə şəhər Kəpəz rayon Məhkəməsində başlanıldı.

20 may 2013-cü il tarixdə keçirilən məhkəmə prosesində “Gündəm Xəbər” qəzetinin təsisçisi Şirin Cəfərli barədə üç il şərti, iki il isə sınaq müddətinə məhkəmə hökmü elan olundu.

Çıxarılmış qərarla razılaşmayıb, Gəncə Apelyasiya Məhkəməsinə apelliyasiya şikayəti verilsə də, Apelyasiya Məhkəməsi Kəpəz rayon Məhkəməsinin çıxartdığı qərarı qüvvədə saxladı.

Bununla da razılaşmayıb, çıxarılmış qərardan Ali Məhkəməyə müraciət etdik. 02 sentyabr 2015-ci il tarixdə birinci instansiya məkhəməsinin çıxartdığı qərar, Ali Məhkəmə tərəfindən də qüvvədə saxlandı. Bu da onu söyləməyə əsaslar verir ki, tənqidə dözümsüzlük nümayiş etdirən məmurlar tərəfindən verilmiş sifarişlər, məhkəmələrin ədalətsiz qərarlar qəbul etmələri ilə nəticələndi.

20 may 2015-ci il tarixdə qəzetin təsisçisi barədə çıxarılmış iki il şərti cəza müddəti başa çatdıqdan sonra, 23 oktyabr

2015-ci il tarixdə Ədliyyə Nazirliyinin İstintaq İdarəsində, yenidən Azərbaycan Respublikasının CPM-nin 306.1-ci maddəsi ilə təqsirləndirilməsinə dair 152950067 nömrəli cinayət işinə başlanıldı və ittiham aktının araşdırılması üçün toplanmış iş materialları, CM-nin 306.2-ci maddəsi ilə Yasamal rayon Məhkəməsinə də göndərildi.

Hazırda işin araşdırılması Yasamal rayon Məhkəməsinin hakimi Hüseyn Səfərovun icraatındadır. Fevralın 3-də məhkəmədə prokuror “Gündəm Xəbər”in baş redaktoru barəsində 5 il azadlıqdan məhrumetmə cəzasının seçilməsini tələb etdi. Növbəti proses 16 fevral 2016-cı il tarixdə saat 11:00-da keçiriləcək.

Bəs, bütün bunlar necə başladı? Hələ dörd il bundan əvvəl Mətbuat Şurası qəzetlə bağlı Baş Prokurorluq Yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsinə əsası olmayan müraciət ünvanlasa da, həmin müraciət çox keçmədi ki, qeyd olunan qurum tərəfindən Mətbuat Şurasına qaytarıldı.

Belə bir yanaşmadan sonra, bəzi məmurların qəzetimizə qarşı sifariş taktikası dəyişdirildi. Yəni, çox keçmədi ki, Vergilər Nazirliyinin Audit Departamenti “Gündəm Xəbər” qəzetinin redaksiyasında yoxlamalar aparmağa başladı.

Aparılan yoxlamalar zamanı qərəzli yanaşmalarını ortaya qoyan Vergilər Nazirliyinin əməkdaşları, qəzetin təsisçisinə qarşı fantastik məbləğ-71 min 478 manat. 16 qəpik həcmində cərimə tərtib etməklə bərabər, üstəlik həmin məbləğin 50 faizi miqdarında əlavə maliyyə sanksiyası da tətbiq etdilər.

Həmin vaxt səyyar vergi yoxlaması zamanı həftəlik və az tirajla çıxan qəzetin dövriyyəsini, gündəlik və çoxsaylı tirajla çıxan “Azadlıq”, “Yeni Müsavat” qəzetlərinin dövriyyəsi ilə eyniləşdirdilər.

Amma Vergilər Nazirliyinin Audit Departamentinin əməkdaşları qəzetin bir ədədinin real satış qiyməti 40 qəpiyə olduğunu və qəzetlərin satışı ilə məşğul olan şirkətlərə 16 qəpik qaldığını, eyni zamanda qəzetlərin 40-50 faizinin satılmadığını nəzərə almadılar.

Vergilər Nazirliyinin əməkdaşları yalnız tiraj və dövriliklə bağlı deyil, eyni zamanda qəzetin gəliri ilə də bağlı ciddi

yanlışlığa yol verdilər. Yayım firmalarının təqdim etdiyi sənədlərdə qəzetin gəliri real olaraq göstərilir.

Məhkəmə prosesində istər təsisşinin istərsə də şahidlərin verdikləri ifadələr zamanı, Vergilər Nazirliyinin audit yoxlamasının ortaya çıxardığı rəqəmlərlər ziddiyyət təşkil etdiyindən bir sıra müəmmalı məsələlərin də araşdırılmasına zərurət yarandı.

Keçirilən məhkəmə prosesində vəkil Zaur Niftəliyev, şahidlərin və təsisşinin verdiyi ifadələri əsas tutaraq, Vergilər Nazirliyinin xətti ilə audit yoxlama aparmış İmran Nurməmmədovun tərtib etdiyi aktdakı rəqəmlərin ziddiyət təşkil etməsini əsas tutaraq, işin yenidən ekspertizaya qaytarılmasını dövlət ittihamçısı Mahir Hacıyevdən və hakim Yaşar Həşimovdan xahiş etdi.

Vəkildə bildirdi ki, onun dövlət ittihamçısı Mahir Hacıyevin və hakim Yaşar Həşimovun apardığı prosesdən narazılığı var: “Çünki, obyektivlik məhkəmə prosesinin əsas sütunudur. Burada ən azından bir insanın taleyi, eyni zamanda azad mətbuat nümayəndəsinin taleyi həll olunur. Elə bu səbəbdən də, mən Vergilər Vazirliyinin audit

yoxlamasının çıxardığı fantastik rəqəmlərlə heç cürə barışa bilmərəm. Məhz, buna görə də işin yenidən ekspertizaya qaytarılmasını daha vacib hesab edirəm”.

Beləliklə, “Gündəm Xəbər”in təsisçisinin həbsinə heç bir əsas yoxdur. Vergilər Nazirliyinin onun barəsində çıxardığı 71428 manat cərimə qərarı olduqca qərəzli və heç bir əsasa söykənməyən qərardır. Burada məqsəd Vergilər Nazirliyini tənqid etdiyimiz üçün qəzetin cəzalandırılmasıdır. Halbuki bizim vaxtilə qaldırdığımız məsələlər, Vergilər Nazirliyinin sahibkarlara, biznes subyektlərinə divan tutması, haqq alması dövlət başçısının çıxışında da vurğulandı. Ancaq, Vergilər naziri hələ də prezidentin çıxışından nəticə çıxarmaq istəmir və qəzetimizə qarşı qərəzli, ədalaətsiz mövqeyini davam etdirməkdədir. Lakin ümid edirik ki, dövlət başçısına müraciətimiz araşdırılacaq və Eldar Mahmudov kimi Vergilər Nazirinin də özbaşınalığına son qoyulacaq.

Samir

gundemxeber.az