Sabiq səfirdən ermənipərəst mövqe
Keçmiş səfir: ““Əraziləri qaytarın-danışıqlar aparaq” yanaşması düzgün deyil”

ABŞ-ın Bakıdakı sabiq səfiri və Minsk Qrupunun keçmiş həmsədri Metyu Brayza Ermənistan agentliyinə müsahibə verib.

Keçmiş səfir müsahibəsində Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Türkiyə-Ermənistan münasibətləri ilə bağlı bir sıra maraqlı açıqlamalar verib.

M.Brayza deyib ki, ABŞ administrasiyası Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasının Ermənistan-Türkiyə münasibətlərindən asılı olub-olmadığına dair qeyri-müəyyənliyə son qoymaqla səhvə yol verdi: “Bu iki prosesi birmənalı şəkildə ayırmaqla ABŞ Ermənistanın Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasından əldə etməyə çalışdığı üstünlüyü Ermənistan-Türkiyə münasibətlərindən ayırmağa nail oldu. Ermənistan görəndə ki, Minsk prosesində heç bir kompromisə getmədən bu üstünlüyü əldə edə bilir, dərhal Qarabağa dair öz mövqeyini sərtləşdirdi. Nəticədə, əvvəlcə razılıq verdiyi bir sıra mühüm güzəştlərdən geri çəkildi”.

Keçmiş səfirin sözlərinə görə, bu iki proses bir-birinə bağlamağın özü səhv idi: “Bunu demək düzgün deyildi ki, Ermənistan-Türkiyə münasibətləri ancaq Qarabağ münaqişəsi nizamlanandan sonra normallaşa bilər. Bu, açıq-aşkar destruktiv mövqedir. Ən yaxşısı məntiqi həqiqəti qəbul etməkdir. Bu iki prosesi nə bir-birilə birbaşa bağlamaq, nə də ayırmaq düzgün deyildi”.

M.Brayza hesab edir ki, əgər Azərbaycan tərəfi desə ki, 7 rayon qaytarılmasa, bir daha danışıqlar prosesinə qatılmayacaqlar, bu, faydalı olmayacaq: ““Əraziləri qaytarın-danışıqlar aparaq”, yaxud “əraziləri qaytarın - biz Ermənistan-Türkiyə sərhədlərinin açılmasına razılıq verək” yanaşması düzgün deyil. Mən hesab edirəm ki, münaqişənin nizamlanmasına nail olmaq üçün yeganə yol baza prinsiplərinin bütün aspektləri üzrə danışıqlar aparmaqdır”.

Brayza bildirib ki, Ermənistanla Türkiyə, Ermənistanla Azərbaycan arasında bütün ticarət əlaqələrinin bərpası münaqişənin nizamlanması ilə bağlı baza prinsiplərinin tərkib hissəsidir: “Ermənistanla Türkiyə istədiklərini eləyə bilər. ABŞ-ın birbaşa şəkildə Qarabağ məsələsinin Ermənistan-Türkiyə münasibətləri ilə bağlı olmadığını deməsi düzgün deyildi”.

Sabiq səfir deyib ki, o, vaxtilə rəsmi Bakıya Türkiyənin Ermənistanla sərhədlərinin açılması halında rəsmi İrəvanın Qarabağ məsələsində daha konstruktiv davranmasına imkan yaradacağı barədə təklif versə də, Azərbaycan tərəfi buna “yox” deyib.

O bildirib ki, Minsk Qrupunun həmsədri olanda bu iki prosesin bir-biri ilə birbaşa bağlanmasının əleyhinə çıxıb: “Bu məsələni Türkiyə prezidenti və müxalifət liderləri ilə müzakirə etmişəm. Demişəm ki, gəlin, bu iki prosesi bir-biri ilə birbaşa bağlamayaq. İki prosesin ayrılması da faydalı deyil. Yaxşısı budur ki, bu iki prosesin bir-biri ilə bağlı olub-olmadığı haqda danışmayasan”.

Brayzanın sözlərinə görə, Qarabağ münaqişəsinin həllində irəliləyiş əldə olunsa, Türkiyədə siyasi əhval-ruhiyyə dəyişəcək və o zaman Türkiyə ilə Ermənistan arasında imzalanmış protokollar ratifikasiya olunacaq.