Son günlər xəbər saytlarında Bakıda LGBT üzvlərinin kütləvi şəkildə saxlanıldığı və inzibati qaydada həbs edildiyi barədə məlumatlar öz əksini tapır. Məlumatlara görə, son bir neçə gündə paytaxtda 100-dən çox homoseksual saxlanılıb. Bildirilir ki, saxlanılan cinsi azlıq nümayəndələri məcburi qaydada tibbi müayinədən keçirilir və onların QİÇS xəstəsi olub-olmadığı dəqiqləşdirilir.

Publika.az son hadisələrin fonunda bu “qorxunc” və “dəhşətli söz” – homoseksualizmin tarixdə, müxtəlif mədəniyyətlərdə hansı təqiblərlə üzləşdiyini aşağıdakı geniş icmalla oxuculara çatdırır.

Homoseksualizm nədir?

Alimlər bunun fərdin öz seçimi olmadığını dəfələrlə dilə gətirsələr də, hələlik konkret isbatı yoxdur və bütün fikirlər fərziyyə olaraq qalır. Lakin mövcud olan nəzəriyyələri, faktları tutuşduranda, müqayisə edəndə tibb alimlərinin dediklərini qulaqardına vurmaq, yumşaq desək düz deyil.

Niderland beyin institutunun direktoru, neyrobioloq Dik Svaab hesab edir ki, homoseksual olub-olmamaq insan hələ doğulmamışdan əvvəl müəyyənləşir.

***

Amerika Pediatriya Akademiyası 2004-cü ildə bəyan etdi: "Böyük ehtimalla, seksual orientasiya konkret bir faktorla deyil, genetik, hormonal və mühitin təsiri ilə müəyyənləşir".

***

Kral Psixiatriya Kollegiyası (Böyük Britaniyanın əsas professional psixiatrlar assosiasiyası) 2007-ci ildə bəyan etdi: "Təxminən bir əsrlik psixoanalitik və psixoloji spekulyasiyaya baxmayaraq, şəxsin homoseksual yaxud heteroseksual olmasında tərbiyənin xarakteri və erkən uşaqlıq təcrübəsinin hər-hansı rolunu göstərən heç bir dəlil yoxdur. Görünür ki, seksual oriyentasiya bioloji təbiətli olub, genetik faktorların və erkən bətndaxili mühitin mürəkkəb qarşılıqlı təsiri ilə əvvəlcədən müəyyən olunur. Buna görə də cinsi oriyentasiya şəxsin özü tərəfindən seçilmir."

***

17 iyun 2011 ci ildə BMT ilk dəfə olaraq, “İnsan huquqları, seksual oriyentasiya ve gender bərabərliyi” qətnaməsini qəbul etdi. Qətnaməyə əsasən, seksual oriyentasiyaya görə diskriminasiya qadağan edilir.

***

Bir çoxları üçün qorxunc və dəhşətli söz – homoseksualizm termini yunan sözü olan “homos”dan gəlir, hansı ki, "eyni" mənasını bildirir. Buna xüsusi diqqət yönəltmək lazımdır ki, homoseksualizm sözünün kökü latın sözü olan və “insan” mənasını bildirən “homo” sözündən deyil, məhz yunanların “homos” - “özü kimi”, “eyni” sözündən yaranıb.

Dəqiq statistik məlumatlara əsasən, dünyada 4-6% kişi və bir o qədər də qadın homoseksualdır. Yəni planetimizdə yaşayan insanların 10%-i eynicinslilərə meyllidir. Bu faiz nisbəti bütün cəmiyyətlər üçün xarakterikdir - tarixi dövrdən, yaşam tərzindən, mədəniyyətdən, mentalitetdən və dindən asılı olmayaraq, dünyanın hər bir qarışında homoseksuallar olub və var. Buradan yola çıxaraq izah etmək olar ki, mühit və təbliğatın rolu arxa plana keçir və yollar Romaya yox, bioloji faktorlara aparır. Belə ki:

***

Homoseksualizmin səbəbləri kimi hamiləlik dövründə hormonal pozulmalar göstərilir. Kliniki psixoloq, Jeşuv universitetinin professoru Meçislav Radoxonskiy hesab edir ki, hamiləlik dövründə hormonal pozulmalar cins seçimi üçün cavabdeh olan beyin mərkəzinin yanlış inkişafına gətirib çıxara bilər. Bu halda "qadın beyinli" oğlan doğulur ki, gələcəkdə onu intim seçimlərdə problemlər gözləyir.

***

Homoseksual davranış yalnız insanlara məxsus deyil – o, heyvanlar dünyasında da demək olar ki, universal hadisədir. Qeyri-ənənəvi oriyentasiyanın nümayəndələrinə delfinlər, qağayılar, itlər, zürafələr, aslanlar, qoyunlar və hətta milçək-drozofillər arasında da rast gəlinir.

1999-cu ildə Kanada tədqiqatçısı Bryus Beydjmil "Bioloji bolluq: heyvanların homoseksuallığı və təbii müxtəliflik" adlı kitab dərc etdi. Müəllif kitabda o vaxta qədər məlum olan heyvanların homoseksuallığı haqqında bütün elmi araşdırmaların məlumatlarını topladı. Beydjmil kitabda ümumilikdə heyvanların 450 növündə eynicinsli intim münasibətlərin sübutlarını yığmağı bacardı.

Homoseksualların tarix boyu müxtəlif ölkələrdə üzləşdikləri

Bütün zamanlarda müxtəlif ölkələrdə homoseksuallara münasibət birmənalı deyildi. Haradasa onları qadağan edir, cəzalandırır və hətta öldürürdülər. Amma haradasa əksinə, həvəsləndirirdilər. Qədim Şumer fahişəxanalarından tutmuş, inkvizisiya tonqalları vasitəsilə Viktorian dövrü psixiatrik klinikalara qədər - homoseksualları harada müalicə etməyə çalışırdılar, harada cəzalandırırdılar, harada öldürürdülər - bütün bunlara publika.az aşağıdakı icmalda nəzər salır.

Qədim Misir

Müasir ölçülərə görə, kifayət qədər azad mədəniyyətə malik Misirdə, əksər qədim misirlilərin ümumiyyətlə geyimsiz gəzmələrinə baxmayaraq, homoseksualizm bu ölkədə yaxşı qəbul edilmirdi. Misirlilərin ilk bircinsiyyətli cütlüyü Xnumxotepa və Nianxxnuma idilər. Onlar beşinci sülalədən olan firon Niuserrin idarəçiliyi dövründə eramizdan əvvəl 2458 – 2422-ci illərdə yaşayırdılar və yüksək vəzifəli ağalar idilər. Hər iki şəxs kral gözətçiləri rütbəsini daşıyır və fironun etibarlı adamları sayılırdılar. “Ölülər Kitabı”nın 125-ci fəslində homoseksualizm 42 günahdan 27-cisi hesab edilirdi və günahkar qədim misirli, “Allahlar məhkəməsi”nin qarşısında mühakimə olunmalı idi.

Mesopotamiya

Qədim Uruk şəhəri üçün ümumiyyətlə fahişəlik, o cümlədən homoseksuallıq xarakterik sayılırdı. Hərçənd, eramizdan əvvəl II minilliyin assuriya qanunlarına əsasən homoseksuallıq sərt cəzalanmalı idi. Qanunlarda hətta bu barədə xüsusi paraqraf da yer alırdı ki: "Əgər insan öz bərabəri ilə münasibətdə olarsa, o, ifşa edilməli və axtalanmalıdır".

İsrail və İudey

Burada hər şey kifayət qədər ciddi idi. Levit kitabında yazılır:

"Və Yaxve Musaya dedi: İsrail oğullarına de: ...və kişi ilə yatağa girməsinlər, bu iyrənclikdir... Özünüzü bütün bunlarla təhqir etməyin, çünki bu işlərlə murdarlanan xalqları Mən sizdən uzaq tutdum".

"...Və insan, hansı ki, qadınla yatdığı kimi kişi ilə də yatır, öldürüləcək!".

Hindistan

Qədim Hindistanda homoseksualizmə münasibət və ona veriləcək cəza regionlardan, o cümlədən bu əməldə ifşa edilmiş konkret insanın rütbəsindən, kastasından asılı idi. Qızlar üçün cərimə nəzərdə tutulmuşdu: Braxman əyalətində saçları qırxılır, Kşatrada 2 barmağı kəsilir və digər yerlərdə uzunqulağa mindirilərək hər kəsin önündən keçirilir və lənətlənirdi.

Eyni zamanda, Vatsyayanı Mallanaqinin III əsrdə yazılmış "Kamasutra" traktatında hərəmağalarının iştirakı ilə eynicinslilərin intim səhnələri təsvir olunur. Kitabı araşdırarkən məlum olur ki, bəzi kişilərin qulaqlarında parlaq bəzəklər var idi və onlar gənc xidmətçilər hesab edilirdi.

Qədim Çin

Kim düşünə bilərdi, amma qədim Çin homoseksuallara qarşı ən loyal ölkələrdən biri idi. Bilindiyi kimi, müəyyən vaxta qədər burada bircinsiyyətli münasibətlər heç vaxt cəzalanmırdı. Əksinə, Qərbi Xan sülaləsinin imperatorları hərəmxanalarda qadınlarla yanaşı, saysız-hesabsız cavan oglanlar saxlayırdılar. Fuszyan əyalətinin rəhbərliyi isə daha da irəli gedərək, Xu Tyanbao mədəniyyətinə aid kişilərin arasında bircinsiyyətli nikahlara icazə verirdi.

Avropa

Avropada da bu mövzuya loyal yanaşılırdı. Qədim tarixçilərin çoxsaylı yazılarına rast gəlinir ki, almanlar, keltlər, etrusklar və başqa Avropa xalqlarının homoseksualizmə münasibəti tamamilə normal idi. Diodor Siciliyskinin homoseksual keltlər haqqında xüsusi qeydləri var: "Çox gözəl görkəmli qadınlara malik olmalarına baxmayaraq, qallar onlara az diqqət ayırır, ehtirasla kişi qucağına cumurdular". Eyni zamanda, eramızın II əsrində Romada işləmiş qədim yunan həkimi Soran Efesski öz elmi işlərində homoseksualizm haqqında onun psixi patologiya olduğu fikrini bildirirdi.

Orta əsrlər

Antik dövrü "tünd əsrlər" əvəzləməyə başladıqca homoseksuallığın da “qara günləri” başladı. Kilsə və Müqəddəs İnkvizisiya istənilən bircinsiyyətli əlaqələri kəsir, ümumiyyətlə şəhvaniyyətin istənilən təzahürlərinin əleyhinə idi.

Bu səbəbdən Kilsənin fikrinə görə, cadugər hesab etdikləri istənilən gözəl qadını tonqallarda yandırırdılar – düşünürdülər ki, onlar özləri öz gözəlliklərini cadu ilə əldə edirlər. Cadugərlərin dalınca tonqallara homoseksuallar da atılırdı. Bu zaman homoseksualizmin müalicəsindən və səbəblərinin araşdırılmasından söhbət belə getmirdi. İnkvizitor “tonqala!” dedisə - deməli onu artıq heç nə xilas edə bilməzdi. Təbii ki, uzunsürən işgəncələrdən sonra.

Orta əsr Yaponiyası

Lakin "tünd əsrlər"in homoseksualları üçün Yaponiya əsl cənnət idi. Qədim Yunanıstanda olduğu kimi kişi ilə kişi arasında seksual münasibətlər nəinki qadağan edilmirdi, həm də hər cür təbliğ olunurdu. Hesab edilirdi ki, təcrübəli kişi oğlan uşağını bu yolla daha güclü olmağa "öyrədir”. Syudo dövrünün çoxsaylı mətnləri var ki, orada oğlanlar güclü və cəsarətli idilər və düşmənlə cəsurluqla vuruşurdular. Bəli, orta əsr Yaponiyasında homoseksualizm döyüşçü-samurayların arasında xüsusilə yayılmışdı.

İntibah dövrü

Renessans Avropaya özü ilə yalnız yaradıcılıq azadlığı gətirmədi, həm də kiçik də olsa, mədəniyyət və mənəviyyat azadlığı gətirdi. Bəli, homoseksualizm əvvəlki kimi ağır və ciddi təqib olunurdu, bəli, onlar hələ də ciddi cəzaya məhkum edilə bilərdilər, amma ildən-ilə homoseksualları yandırmağı və ümumiyyətlə edam etməyi dayandırdılar. Digər tərəfdən, xüsusilə ruhanilərin arasında bircinsiyyətli sevginin geniş yayılması intibah dövrünün satirik ədəbiyyatının məşhur mövzusuna çevrilmişdi.

Məsələn, Bokkaççonun XIV əsrin ortasında yazdığı "Dekamerone" əsərində Romada papa sarayının belə təsviri verilmişdi: "Onların hamısı – kiçikli-böyüklü açıq pozğunluq edirlər, yalnız təbii əxlaqsızlığa qapılmırlar, həm də balaca oğlanlara meyl edirlər. Onlarda nə abır var, nə həya".

XIX əsr

XIX əsrin başlanğıcı və tibbin bütün sahələrinin inkişaf etməsi ilə demək olar ki, bütün alimlər və həkimlər öz diqqətini homoseksual münasibətlərə yönəldir, onu necə tədqiq və analiz etmək barədə baş sındırmağa başlayırlar.

Onların əksəriyyəti belə nəticəyə gəlirdi ki, homoseksualizm degenerativ xəstəlikdir və başqa psixi pozğunluqlar kimi müalicə əhəmiyyətlidir. Və intibah dövrü ilə müqayisədə bu, artıq böyük irəliləyiş idi - homoseksualları artıq həbsxanalara göndərmirdilər. Onları artıq ruhi xəstələr üçün nəzərdə tutulan klinikalara göndərməyə başlamışdılar.

XX əsr

1906-cı ildə Almaniyada britaniyalı həkim Henri Ellisin "Seksual inversiya" adlı kitabı dərc edildi. Elmi icmalda müəllif heyvanlar arasındakı homoseksual münasibətlər haqqında faktlar təqdim etdi və antik dövrün primitiv xalqlarının da eynicinsiyyətliliyə meylliliyini əks etdirdi, paralellər apardı. Ellisin o vaxt üçün çox cəsarətli və radikal addımı ondan ibarət idi ki, o, homoseksualizmi hansısa bir psixi pozğunluq hesab etmir və onun müalicəsinə ehtiyac olmadığını qətiyyətlə bildirirdi. Sonradan tibb onu dəstəkləyəcəkdi…

Lakin həmin ərəfədə, İngiltərədə, nəşrdən sonra onun kitabı "şəhvətli, zərərli, qüsurlu, əxlaqsız, çirkli, qalmaqallı və ədəbsiz" damğası ilə məhkəmə təqibinə məruz qaldı.

Müasir psixologiyanın atası Ziqmund Freyd də homoseksuallığı nə qəsdən atılmış addım, nə də xəstəlik hesab edirdi. O, biseksuallığın anadangəlmə bütün insanlara məxsus olduğu fikrinin tərəfdarı idi. Freydə görə, qeteroseksuallıq və homoseksuallıq erkən uşaq inkişafının variantlarıdır. Eyni zamanda o, homoseksualizmin müalicəsinin perspektivinə inanmırdı və bildirirdi ki, homoseksualı geteroseksuala çevirmək cəhdi ehtimal ki, uğursuz olacaq.

Homoseksuallıq rəsmi olaraq 1990-cı ilə - Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatının onu xəstəliklər siyahısından çıxarana qədər psixi pozğunluq hesab edilirdi. Lakin, bu sənəd müasir dünyada bir çox ölkələrə bircinsiyyətli münasibətləri qadağan etməyə mane olmur. Bu günə kimi dünyada kifayət qədər çox ölkələr qalır ki, orada homoseksualları ən yaxşı halda həbsxana, pis halda isə ölüm cəzası gözləyir./publika.az