Xəbər verdiyimiz kimi, Səhiyyə Nazirliyi əhaliyə 3-cü (buster) doza ilə bağlı çağırış edib. Nazirlikdən verilən məlumata görə, koronavirusun daha yoluxucu “Delta” ştammının gündəmdə olması virusla daha ciddi mübarizə aparılmasını zəruri edir: “Bundan əlavə mövsümlə əlaqədar havanın dəyişməsi də epidemiyanın daha geniş yayılması riskini artırır. Digər tərəfdən koronavirusa qarşı istifadə olunan peyvəndlərin effektinin müəyyən müddətdən sonra azaldığı da araşdırmalarla sübuta yetirilib. Xəstəliyə qarşı immuniteti artırmaq üçün 3-cü (buster) dozanın vurulması ehtiyacı yaranır”.

Qeyd edilib ki, Türkiyə, Çin, Avstriya, Belçika, Finlandiya, Macarıstan, Rusiya, İspaniyada, İsveçrədə də artıq 3-cü gücləndirici doza vaksinasiyaya start verilib: “Son elmi tədqiqatların nəticələrini və COVID-19 virusunun mutasiyaya uğramasını nəzərə alaraq, Səhiyyə Nazirliyi hər 2 doza vaksin almış risk qrupuna daxil olan vətəndaşları, xroniki xəstəliyi olanları, bütün tibb işçilərini və yaşı 50-dan yuxarı olan əhalini 3-cü doza (“buster” doza) ilə peyvəndlənməyə çağırır”.

Üçüncü doza üçün Azərbaycanda təsdiq olunan bütün peyvəndlərdən istifadə oluna biləcəyi bildirilib.

İctimaiyyəti isə bir sıra suallar narahat edir: İndiki halda (təbii immunitet yaranıb, iki doza peyvənd alan kifayət qədər adam var) üçüncü dozanı müəyyən qrup üçün əhəmiyyətli hesab etmək olar, yoxsa ümumilikdə lazımlıdır? Üçüncü doza üçün hansı vaksindən istifadə edilməsi daha məqsəduyğun olar? və s.

Həkim-terapevt Rasif Bağırovun AYNA-ya söyləyib ki, hazırda peyvəndin neçə dozadan sonra təsirli olacağını alimlərin özləri də bilmirlər: “Ümumiyyətlə, bu xəstəliyə qarşı peyvəndləmə prosesinin aparılmasında ilkin mərhələdəyik. Heç vaksini hazırlayan alimlərin özləri bilmirlər ki, neçə dəfə peyvənd vurulmalıdır. Bunu hələ heç kim bilmir. Çünki o qədər çox ölüm hadisələri oldu ki, peyvəndin yaranması ilə istifadə olunmasına təcili şəkildə ehtiyac duyuldu. Əslində, peyvəndlər yarananda 10 il müddətinə sınaqdan keçirilir. Bu müddətdə peyvəndin orqanizmlərə təsiri öyrənildikdən, tam təhlükəsizliyinə əmin olunduqdan və neçə dəfə istifadəsindən, orqanizmdə qoruyuculuğu müəyyənləşdikdən sonra istfadəyə buraxılır. COVID-19 peyvəndində isə belə olmadı. Ölüm sayının qarşısı alınsın deyə istehsal olunan kimi istifadəyə verildi”.

Həkimin sözlərinə görə, adətən bir-iki doza ilə lazımi səviyyədə immunitet yaratmaq mükün olmur: “Mütləq ən azı 3 doza vurulmalıdır. Sonuncu doza 6 aydan sonra vurulmalıdır ki, müəyyən effekt yaransın. Yoxsa, başqa cür effekt yaratmaq mümkün deyil. Lakin hələ də bilinmir ki, bu üç doza kifayət edəcək, yoxsa yox. Amma aparıcı dünya ölkələri üçüncü dozanın vurulmasına başlayıb”.

“Təbii immunitet qazananlara qaldıqda isə Avropa alimləri tədqiqatlar nəticəsində müəyyən ediblər ki, xəstəlikdən sonra çox az miqdarda, bir çox insanda isə ümumiyyətlə, immunitet yaranmır. Yəni xəstəliyi keçirdikdən sonra arxayın olmaq olmaz. Bu, elmi cəhətdən öz təsdiqini tapmır”, - deyə müsahibimiz bildirib.

Bağırov Azərbaycanda ən çox istifadə edilən “CoronaVac” peyvəndi ilə bağlı da fikrini açıqlayıb: “Bu peyvənd ümumiyyətlə, immunitet yaratmır. Çinlilər özləri etiraf edirlər ki, vaksinləri 50-60% effektivdir. Həmin bu faiz də ancaq cavan adamlara aiddir. Cavanlar arasında da orqanizminin immunitet yaratmaq qabiliyyəti yüksək olanlar bu faizə daxildir, yaşlılarda isə ümumiyyətlə, immunitet yaratmır. Kifayət qədər xəstəyə rast gəlirik ki, iki doza “CoronaVac” peyvəndi qəbul edib, amma iki-üç ay sonra yoluxub və ağ ciyərində 60% iltihab sahəsi yaranıb. Bunlar arasında yaşlılar da, cavanlar da olub. Əvvəldən “Pfizer” vaksinindən istifadə etmək daha yaxşı olardı. Buna görə hələ nəinki üçüncü doza vurulacaq, hələ yoluxanların sayında artım olacaq”.

Üçüncü dozanın “Pfizer” peyvəndindən vurulmasına qaldıqda isə mütəxəssis qeyd edib ki, bunun bir əhəmiyyəti yoxdur: “Çünki “Pfizer” və “CoronaVac” başqa texnologiyalarla hazırlanan peyvəndlərdir. Adətən kiçik dozalarla eyni adlı müəyyən dərmanlardan istifadə edirlər ki, o, tədricən öz təsir sürətini yığa bilsin. Yoxsa ilk peyvənddə immunitet formalaşmayıbsa, növbəti dozada başqa peyvənd vurdurulmasının bir əhəmiyyəti yoxdur. “Pfizer” vurduranlar üçüncü doza vurudursalar, yaxşıdır. Lakin “CoronaVac” məsləhət görmürəm. Çünki “CoronaVac” vurdurub sonradan yoluxa bilərlər. Neçə xəstə var idi ki, birinci və ya ikinci dozadan sonra xəstələnmişdilər. Çinlilər deyirlər ki, guya bu virusu öldürüblər, amma peyvəndin içində hansısa aktiv virus qalır və aktivləşir, prosesi yaradır. Bu da kimin bəxtinə düşər-düşər”.

Antitelin olub-olmamsı ilə bağlı testlərdən danışan həkim onlarda da yanlışlıq olduğunu deyib: “Əslində, bu yoxlanma dünyanın başqa ölkələrində aparılmır, çünki düzgün deyil. COVID-19 SARS virusunun bir qoludur. Əvvəllər bizdə bu virus olub. Bir həftədən sonra keçib gedib. Həmin SARS virusunun bədəndə müəyyən antigenləri kimlərdəsə itibsə, kimlərdəsə də qalıb. Antitel yoxlatdırdığımızda həmin SARS virusunun antitellərini də göstərə bilir. Çünki bir-birinə yaxın gəlir. İndi kim deyə bilər ki, bir nəfərdə antitel formalaşıbsa, bu hansıdır?!”.

“Xəstəliklər zamanı biz müəyyən etdik ki, bəzən İmmunoqlobulinG yüksək göstərən adamlarda yaxmada COVID-19 olduğu göstərilirdi. Yaxşı, İmmunoqlobulinG yüksəkdirsə, bəs onda niyə yoluxub? Deməli, düzgün göstərmir. Əslində analiz nəticəsinin aşağı hissəsində də qeyd edilir ki, əgər burada göstərilən nəticə xəstənin kliniki vəziyyəti ilə üst-üstə düşürsə, doğrudur. Yəni əgər bir adam COVID-19-a yoluxub-yoluxmadığını yoxlatdırırsa, İmmunoqlobulinM-i yoxlatdırır və göstərir ki, həmin adamda virus var. Lakin xəstə ilə söhbət edirsən, görürsən ki, heç bir şey yoxdur və 14 gün də inkubasiyon dövr keçəndən sonra təsdiq olunur ki, heç bir şey yox imiş. Deməli, səhv nəticə verib. Yalnız xəstənin kliniki vəziyyəti ilə üst-üstə düşəndə doğru hesab olunur”, - deyə R.Bağırov firkini yekunlaşdırıb.
 

GUNDEMXEBER.AZ