Eldar Namazov:
“Bu üç prinsipin əsasında qurulacaq:
millilik, dövlətçilik və demokratiya”

Martın 12-də “El” Hərəkatının elan olunmasının bir ili tamam oldu. Yarandığı qısa müddət ərzində Azərbaycan siyasətində özünəməxsus yer tutan “El” Hərəkatı cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri tərəfindən birmənalı şəkildə qəbul olunub. Son prezident seçkiləri də göstərdi ki, bu hərəkat müxalifət düşərgəsində özünəməxsus yeri və çəkisi var. Artıq “El” özünün qurultayını keçirməyi planlaşdırır. Bu məqsədlə Təşkilat Komitəsi yaradılıb və ciddi hazırlıq işləri aparılır. Hərəkatın yaranmasının birinci il dönümündə “El”in lideri, tanınmış ictimai siyasi xadim Eldar Namazov suallarımıza cavab verib.

- Eldar müəllim, martın 12-də “El” Hərəkatının Azərbaycan cəmiyyətinə təqdim olunmasından bir il keçir. Bir il ərzində keçilən yolu necə qiymətləndirirsiniz?
- Qeyd etdiyiniz kimi “El” Hərəkatının təqdimatından bir il keçir. Ötən il martın 12-də biz bu təşəbbüsü cəmiyyətə təqdim etdik. O zaman bu təşəbbüsümüz cəmiyyətdə böyük əks-səda doğurdu. Biz Bakı şəhərində, eləcədə Sumqayıtda, Gəncədə və Azərbaycanın 35 rayonunda yerli özəkləri yaratdıq, cəmiyyətdə tanınan insanlar bu ideya ətrafında birləşdi. “El” Hərəkatını cəmiyyətə təqdim etdikdən 17 gün sonra bizim mərkəzi ofisimizi əlimizdən aldılar, on gün sonra biz öz üzvümüzün mülkiyyətində olan ofisi götürdük, amma orada da işləməyimizə imkan vermədilər. Bir neçə aydan sonra isə Baş Prokurorluqda bizə qarşı iş qaldırdılar, az qala “El” Hərəkatının rəhbərliyini Bakıda ixtişaşlar “törətməkdə” ittiham edirdilər. Bu gülünc iddia ilə əlaqədar rəhbərlikdə təmsil olunan şəxsləri prokurorluqda dindirirdilər. Əslinə qalsa, artıq ötən il siyasi qurumun yaradılması ilə əlaqədar qanunda nəzərdə tutulandan bir neçə dəfə çox insanları toplaya bilmişdik və bir neçə siyasi qurum belə elan etmək mümkün idi. Amma Milli Şuranın yaranması, seçki prosesi və “El”in təşkilatı işlərinə qarşı hakimiyyətin sərt addımları bu prosesi başa çatdırmağa imkan vermədi.
- Hazırda qurultayla bağlı hansı yeniliklər var, bu istiqamətdə işlər aparılırmı?
- Qeyd edim ki, iki ay əvvəl hərəkatın İdarə Heyətinin qərarı ilə Qurultaya Hazırlıq Üzrə Təşkilat Komitəsi yaradılıb. Qanunvericiliyə uyğun olaraq Təşkilat Komitəsi elan olunduğu üçün hərəkatın bütün digər strukturlarının fəaliyyətinə xitam verilib. Jurnalist dostlarımızın diqqətinə çatdırım ki, qurultaya hazırlıq üzrə Təşkilat Komitəsi yaradıldığı üçün artıq “El” Hərəkatının sədri, müavinləri kimi anlayışların yazılması doğru deyil. Yaxın gələcəkdə qurultay keçiriləcək və qanunla nəzərdə tutulan legitim strukturlar formalaşdırılacaq. Biz qanunda nəzərdə tutulan tələblərə uyğun olaraq və ondan da artıq üzvümüzün olmasına baxmayaraq qurultayın keçirilməsində tələsik qərar vermirik. Çünki ötənil proses sürətlə gedirdi, biz bu təşəbbüsü elan etdikdən sonra hərəkata böyük axın başladı. İndi bizim üçün önəmlisi “El”in dəqiq ölçülüb-biçilən ideoloji xətti, proqram sənədləri, siyasi və ideoloji tərəfləridir. Odur ki, biz bu məsələlərin üzərində işləyərək həm siyasi, həm də ideoloji proqramla qurultaya hazırlıq işlərini qurmaq niyyətindəyik. Bu istiqamətdə çox ciddi müzakirələr keçirilir və işlər görülür.
- Maraqlıdır, hərəkatın ideoloji xətti nədən ibarət olacaq?
- Bu üç prinsipin əsasında qurulacaq: millilik, dövlətçilik və demokratiya. “El”in əsas xüsusiyyətindən biri, bu qurumda bütün təbəqələrin nümayəndələrinin iştirakıdır. Məsələn, burada islahatçı qüvvələr, demokratik qüvvələr, milli azadlıq hərəkatında fəal rol oynayan insanların, eyni zamanda ziyalıların, milli azlıqların, inanclı insanların və gənclərin təmsilçiliyi mövcuddur. Bu indi də ana xətt kimi qalır. Bu arada xüsusilə qeyd edim ki, ideoloji və proqram sənədlər hazırlayarkən biz özümüz üçün qırmızı xətləri də müəyyən etmişik: dünyəvi dövlət prinsipi, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, suverenleyi və digər vacib qırmızı xətlər var ki, biz bunun üzərində bütün təbəqələrlə işimizi qurmaq əzmindəyik. Bu prosesi səbir və təkminlə apararaq elə qurultay keçirmək istəyirik ki, onun cəmyyətdə ki, rezonansı ötən il təşəbbüs irəli sürərkən cəmiyyətə verdiyi rezonansdan daha böyük olsun.
- Ötən il “El” Hərəkatı elan olunandan az sonra sizə qarşı ciddi təzyiqlər baş verdi, ofisdən çıxarıldınız, bəzi üzvlərinizin özü, bəzilərinin övladları işdən çıxarıldı. Bu təzyiqlər indi də varmı?
- Hesab edirəm ki, bu təkcə “El”lə bağlı məsələ deyil. Azərbaycanda yeni bir hərəkat və ya yeni qüvvənin meydana gəlməsi imkanı olursa və bu proses uğurla gedirsə, hər dəfə ona qarşı ciddi təzyiqlər olur. Son illərdə mən bu halla bağlı üç məqamı göstərə bilərəm. Respublikaçı Alternativ (REAL) Hərəkatı yeni qüvvə kimi meydana çıxaraq formalaşdı və fəaliyyətini qururdu. Ancaq REAL-ın lideri İlqar Məmmədovu heç bir əsas olmadan həbs etdilər. İndi onun məhkəmə prosesi başa çatmaq üzrədir. NİDA Gənclər Təşkilatı da yeni və enerjili qüvvə kimi meydana çıxdı. Artıq sizdə bilirsiniz ki, NİDA-ya ciddi təzyiqlər oldu, onun rəhbərliyində təmsil olunan bir neçə şəxs həbsə atıldı. Biz də “El” Hərəkatı olaraq bu təzyiqləri yaşadıq. Hakimiyyət bizə cəmi 17 gün normal fəaliyyət göstərməyə imkan verdi. Bunun ardınca ofisdən çıxarıldıq, prokurorluqda dindirildik, üzvlərimizin bəziləri, ya da qohum-əqrəbaları işdən çıxarıldı və s. Bütün bunlar göstərir ki, yeni qüvvənin meydana gəlməsi daha böyük maneə və təzyiqlərlə qarşılanır. Amma buna baxmayaraq, biz “mənə nəyə icazə verirlər” deyil, “mən bu millət üçün nə edə bilərəm” prinsipi əsasında fəaliyyət göstərməyi düzgün sayırıq. Ona görə də, gələcəkdə belə təzyiqlərin olub-olmayacağından asılı olmayaraq öz işimizi davam etdirəcəyik.
- Artıq 2013-cü il prezident seçkiləri başa çatıb. İndi bəzi partiyalar bələdiyyə seçkilərinə hazırlaşır, bəzi partiyalar isə prioritet kimi 2015-ci il parlament seçkilərini hədəfləyir. Bəs “El”in yaxın iki il üçün əsas fəaliyyət istiqaməti nədən ibarət olacaq, seçkilər haqda nə düşünürsünüz?
- Biz hesab edirik ki, hər bir seçki önəmlidir. Azərbaycanda adətən cəmiyyətin diqqəti daha çox prezident seçkilərinə yönəlir. Bundan bir qədər az diqqət isə parlament seçkilərinə yönəlir. Bələdiyyə seçkilərinə maraq isə o qədər də böyük olmur. Biz əslində bunu yanlış hesab edirik. Hər üç seçkini önəmli və vacib sayırıq. Ümumiyyətlə, bizim yanaşmamız odur ki, “El” elektoral qurum kimi formalaşmalıdır. Yəni seçki kompaniyalarını uğurla həyata keçirmək baxımından onun bütün strukturları formalaşmalıdır. Bu işi daha çox məntəqə və seçki dairələri üzrə qurmaq lazımdır. Əsas yük də, burada formal olaraq insanların sayına deyil, güclü ideoloji və siyasi proqramların təbliğinə, seçki kompaniyasını təşkil edə biləcək yerli strukturların üzərində olmalıdır. Ən böyük siyasi, hərbi və iqtisadi gücə malik dövlət ABŞ-dır. Ancaq orada aparıcı iki partiyanın heç formal üzvlük məsələsi yoxdur. Əgər siz soruşsanız ki, Demokrat və ya Respublikaçılar partiyalarının nə qədər üzvü var, cavab alacaqsınız ki, insanlar seçkidə bizə nə qədər səs veriblərsə, bir o qədər də üzvümüz var. Yəni əsas məsələ görülən işlərin təbliği, bunun cəmiyyətə çatdırılması və bu işi görə biləcək mərkəzi və yerli strukturların mövcudluğundadır. Odur ki, biz hesab edirik ki, bələdiyyə, parlament və prezident seçkilərinin hər birində iştirakı vacibdir. Bu zaman əsas iş uğurlu seçki kompaniyası aparıb cəmiyyətə öz proqram və təkliflərini uğurlu şəkildə çatdırmaq və seçiciləri bu ideyaya inandırmaqdır.
- “El” Hərəkatının fəaliyyətinin bir ili tamam olur. Sizin neçə rayon təşkilatınız var, strukturlaşma prosesi davam edir, yoxsa başa çatdırmısınız?
- Əslində mən yuxarıda qeyd etdim ki, biz bu təşəbbüsümüzü elan etdikdən qısa müddət sonra bir deyil, bir neçə siyasi qurumu təsis edə bilərdik. Çünki üzvlərimiz və tərəfdarlarımız qanunda nəzərdə tutulan saydan çox idi. Odur ki, bu məsələdə bizim xüsusi narahatçılığımız yoxdur. Elə rayonlarımız var idi ki, orada bizim xəbərimiz olmadan iki-üç təşəbbüs qrupu yaradılmışdı. Sonradan biz onların fəaliyyətini uzlaşdırmağa çalışırdıq. Əslində bu proses daha çox aşağıdan gedirdi, insanlar özü bu işə qoşulurdu. Yeri gəlmişkən, mən təşkilati işlərin lazımı səviyyədə gördüyü üçün Köçəri Nağıbəyliyə Zəfər Quliyevə və digər dostlara öz təşəkkürümü ifadə edirəm.
- Eldar bəy, yaxın gələcək üçün hərəkatın fəaliyyət istiqaməti ancaq qeyd etdiklərinizdən ibarət olacaq, yoxsa başqa ideyalar da həyata keçirməyi düşünürsünüz?
- Təşkilat Komitəsinin işinin səmərəli və effektiv qurulması üçün biz cəmiyyəti narahat edən aktual məsələlərlə bağlı pilot layihələr də həyata keçirməyi nəzərdə tuturuq. Bu əsasən Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı, xarici siyasət və milli təhlükəsizlik , eləcədə də səhiyyə sistemi, təhsil sistemi, gənclər siyasəti və digər mövzularda layihələr həyata keçirməklə bağlıdır. Artıq bulayihələrdən ikisini işə salmışıq və nəticələrdən də çox razıyıq. Digər layihələri də addım-addım həyata keçirəcəyik.Vaxtı ilə mənim rəhbərliyim altında Strateji və Beynaxlalq Tədqiqatlar Mərkəzi fəaliyət qöstərirdi, onun əməkdaşları indi müxtəlif sahələrdə tanınmış liderlərdir, planımızda bu mərkəzin işini bərpa etmək də durur. Bu bizə imkan verir ki, həm cəmiyyətlə yaxından təmas quraq, həmdə bu problemlərin həlli ilə bağlı cəmiyyətin fikirlərini öyrənək. Bütün bunlar həm də ideoloji və siyasi sənədlərin hazırlanmasında nəzərə alınacaq.
- Sizin Avropa və Amerikaya səfərə gedəcəyiniz haqda informasiyalar səslənirdi. Belə bir səfər planlaşdırırsınızmı?
- Bu səfərlərlə bağlı hazırlıq işləri demək olar ki, başa çatıb. Yaxın zamanlarda həm Avropaya, həm də ABŞ-a səfərlər olacaq. İndi sadəcə olaraq səfərlərin dəqiq tarixləri müəyyən olunur.
HÜSEYN ABBASOĞLU