Birinci Qarabağ müharibəsindən sonra şəhid ailələri və əlillərin evlə təminatı proqramı başlayıb.
44 günlük Vətən müharibəsindən sonra isə bu sahədə işlər daha da sürətləndirilib. Dövlət başçısının bu ilin yanvarında imzaladığı Sərəncamla təsdiq olunmuş proqramlara əsasən, 2021-2025-ci illərdə ev şəraitinin yaxşılaşdırılmasına ehtiyacı olan 11 mindən çox şəhid ailəsi və müharibə əlili mənzil, fərdi evlə təmin ediləcək.
Ölkə başçısı bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərlə bağlı bildirib ki, indiyədək 9200-ə yaxın şəhid ailəsi, müharibə əlili dövlət tərəfindən mənzillərlə təmin edilib. Təkcə keçən il 1572 mənzil verilib. Bu il isə 3 minə yaxın mənzil veriləcək. Dövlət tərəfindən şəhid ailələri və qazilərin mənzil təminatının həyata keçirilməsi müsbət dəyərləndirilsə də bu istiqamətdə problem hələ qalmaqdadır. Belə ki, şəhid ailələri və Qarabağ əlillərinə verilən mənzillərə çıxarışların verilməməsi uzun müddətdir müzakirə mövzusudur. Şəhid ailələri və Qarabağ əlillərinə verilən mənzillər “kupça”sız olduğundan tam mülkiyyət sahibi hesab olunmurlar. Bu səbəbdən də özlərini sanki həmin evlərdə müvəqqəti yaşadıqlarını düşünürlər.
Problem bir neçə gündəmə gəlsə də, həll olunmamış qalır.
Millət vəkili Fazil Mustafa “Cümhuriyət” qəzetinə bildirib ki, həmin evlər yaşamaq məqsədilə istifadə verildiyi, yəni konkret şəhid ailəsi və Qarabağ əlilinin yaşaması üçün nəzərdə tutulduğuna görə bu sənəd verilmir:
“Bunun izahını hər hansı müvafiq qurumlar verməlidir. Bəlkə əsaslandırılmış nəsə var ki, ona görə vermirlər. Çünki ola bilsin ki, əvvəllər verilmiş bəzi evlər dərhal satıldığına görə bunu indi etmirlər. Yaxud hər hansı motiv varsa, bunun izahı verilməlidir. Desəm ki, niyə verilmir, bu, bir qədər fərqli qarşılana bilər. Dəqiqləşdirmədən bunu söyləmək çətin olar. Hər halda, dövlət qurumları bu evi verirlərsə, hansısa bir məsələ, narahatlıq var ki, “kupça” vermədən hələlik insanları yerləşdirirlər. Bunu hər halda aydınlaşdırmaq lazımdır. Ancaq mənim fikrimcə, çıxarış verilməsi daha doğrudur. Hər bir şey mülkiyyətlə bağlıdır. Əgər bir yeri verirsənsə, orada kirayənişin kimi qala bilməz. Mütləq oranın sahibi olmalıdır. Ola bilsin ki, o evin yaxın 10 ildə satılmasına qadağa qoyular. Yaxud hansısa bir şəkildə başqa tələblər qoyula bilər. Ancaq mülkiyyət kağızı mütləq verilməlidir”.
“Qarabağ qaziləri” İctimai Birliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Rey Kərimoğlu da bildirib ki, bu istiqamətdə mövcud problem hələ də qalır və insanları narahat edir:
“Problem 2009-cu ildən, Mənzil Məcəlləsi qəbul ediləndən sonra başlayıb. “Qarabağ qaziləri” İctimai Birliyi məsələni dəfələrlə müvafiq qurumların qarşısında qaldırıb. Bildiyimizə görə, məsələnin həll edilməsi üçün bir sıra hüquqi addımlar atılıb. Problemin həll edilməsinə söz veriblər. Həmin problemin ötən il həll ediləcəyini gözləyirdik. Ancaq nədənsə məsələ uzandı. Əldə etdiyimiz məlumata görə, məsələnin artıq dövlət başçısına çatdırılması istiqamətində iş gedir. Yəni problemin həlli üçün Prezidentin qərarı gözlənilir”.
Qeyd edək ki, bir müddət öncə Milli Məclisin Əmək və sosial siyasət komitəsinin sədri Musa Quliyev şəhid ailələrinə və Qarabağ əlillərinə dövlət tərəfindən təqdim edilən mənzillərin “çıxarış”-larının olmamasını qanunun dəyişdirilməsi ilə izah etmişdi. Onun sözlərinə görə, 1990-cı illərin sonuı - 2000-ci illərin əvvəllərində şəhid ailələrinə və Qarabağ əlillərinə mənzillərin verilməsi təcrübəsi var:
“Mənzil alan ailələrə “kupça”-lar verildi, evlər özəlləşdirildi. Amma bir çox şəhid ailələri, Qarabağ qaziləri həmin evləri satdılar, yenidən evsiz qalanda dövlətə müraciət etdilər. Ona görə bu məsələyə gələcəkdə baxmaq mümkündür. Lakin həmin ailələr onsuz da mənzildə daimi yaşayırlar, “kupça” onların nəyinə lazımdır? Dövlətin verdiyi mənzillər satıldıqda bəzən ailə üzvləri arasında da mübahisə düşür. Onlar da bilirlər ki, dövlət bir dəfə bu mənzili bağışlayıb. Amma şəhid ailəsi mənzili satıbsa, harada yaşamalıdır? Xüsusi təyinatlı mənzil fonduna aid olan mənzillərin özəlləşdirilməsinə icazə verilmir. Həmin evlərin “kupça”-sı var, amma mənzilin sahibi Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi sayılır. 2009-cu ilə qədər belə təcrübə olub, hədiyyə edilən mənzillər özəlləşdirilib, sonradan ailələr bu mənzilləri satıblar. Beləliklə, yenidən problem yaranmaması üçün Mənzil Məcəlləsinə dəyişiklik edilib. Amma mənzildə yaşayan ailələr istədikləri adamı mənzilə qeydiyyata ala, yaşaya bilərlər. Bu məntiq doğrudur. Dövlət mənzili şəhid ailəsinə verib, başqasına verməyib”.
Məsələ ilə bağlı Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tabeliyində Sosial Xidmətlər Agentliyi bildirib ki, qanunvericilikdə sosial və xüsusi təyinatlı yaşayış sahələrinin özəlləşdirilməsi nəzərdə tutulmayıb:
“Belə ki, Azərbaycan Respublikası Mənzil Məcəlləsinin 146.2-ci maddəsinə əsasən, “Azərbaycan Respublikasında Mənzil fondunun özəlləşdirilməsi haqqında” Qanun bu Məcəllə qüvvəyə mindikdən sonrakı dövrdə vətəndaşlara verilən sosial və xüsusi təyinatlı dövlət mənzil fondunun yaşayış sahələrinə şamil edilmir”.
Beləliklə, fakt odur ki, hələ də şəhid ailələri və Qarabağ qaziləri onlara verilən mənzillərə “kupça” ala bilmir və bu da onların tam mülkiyyət sahibi olmadığını göstərir. Mənzil sahibləri isə məsələnin onların xeyrinə həll olunacağına ümid edirlər.
Sorğu
Yeni dizaynımız necədir?