“Əgər bütün bu qaydalara əməl olunsa, toylara da qadağa qoyulmasına, digər qapanmalara da ehtiyac olmaz”

Azərbaycanda koronavirusa yoluxma statistikasında artım davam edir. Son günlər rəqəmlər 3000-3500 arasında dəyişir. Bəs görəsən, bu artım ölkəmizə, vətəndaşlarımıza vaksin mövzusunda necə təsir edir? Vaksinasiya olunmaqda könüllülük hansı faizlə ifadə oluna bilər? Qapanmalara gediləcəyi ilə bağlı müzakirələr də başlayıb. Məhərrəmlikdən sonra toylara qadağa qoyula bilərmi? Bu arada sosial şəbəkələrdə hər iki doza vaksin olunanların xəstəliyi ağır keçirməsi ilə bağlı məlumatlar da yer alıb. Bu doğrudurmu?

Yeri gəlmişkən, bu məsələ ilə bağlı millət vəkili Soltan Məmmədov mediaya açıqlama verib. O bildirib ki, bəzi insanlar peyvənd olunduğu halda yoluxmanı əsas gətirərək lazımsız şayiələr yayır: “Tətbiq edilən peyvəndlərin özünün effektivlik dərəcəsi var. Əgər peyvəndin effektivliyi 80-90 faizdirsə, deməli, 100 peyvənd olunan insandan 10-20 nəfərində peyvənddən sonra immunitet əmələ gəlməyə bilər. Ona görə də bunun ikinci, üçüncü dozası var.Çox sevinirəm ki, bu gün həm dövlət qurumları, həm həkimlər, həm də ictimai xadimlərimiz maksimum dərəcədə insanların maarifləndirilməsi üçün işlər görür. Peyvənd proqramının uğurlu həyata keçirilməsi üçün dövlətimiz müxtəlif stimullaşdırıcı tədbirlər həyata keçirir. Toy və şənliklərdə, müxtəlif müəssisələrdə insanların mütləq qaydada peyvənd olunması kimi tədbirləri alqışlayıram. Bu, heç də məcburiyyət deyil, insanların peyvəndə cəlb olunması üçün artıq təcrübədə olan addımlardır. Ümumilikdə isə insanlarla çatdırmalıyıq ki, ətrafımızdakı şəxslər peyvənd olunduğu halda xəstəliyə ya yoluxmur, ya da yoluxduğu halda yüngül keçirirlər. Ona görə də mən düşünürəm ki, bu stimullaşdırıcı tədbirlərin sayını artırmalıyıq.

Əvvəllər də olurdu ki, uşaqlar məktəbə gedərkən peyvəndlə bağlı arayışlar tələb edirdilər. Bunun məqsədi uşaqların sağlamlığı idi. Bu gün də məqsəd uşaqların, gələcək nəsillərin sağlamlığı üçün insanları müəyyən stimullaşdırıcı tədbirlər vasitəsilə vaksinasiya prosesinə cəlb etməkdir".

Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzinin həkim mütəxəssisi Könül İsmayılova "Yeni Tv"-nin canlı yayımında

Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzinin mütəxəssisi Könül İsmayılova “Yeni Müsavat”a bildirib ki, əvvəlki dövrlərlə müqayisədə vaksinasiyaya maraq daha çox artıb: “Çünki bildiyimizə görə, müəyyən toplum olan məclislərdə iştirak etmək üçün vaksin pasportunun olması tələb olunur. Bu baxımdan da vətəndaşlar əvvəlki həyat tərzinə qayıtmaq üçün vaksinasiyaya maraq göstərir. Digər bir tərəfdən, artıq yeni pandemiyadan yeganə xilas olmaq yolu təbii ki, vaksinasiyadır. Lakin sosial şəbəkələrdə hər iki doza vaksin olunanların xəstəliyi ağır keçirməsi barədə məlumatlar doğru deyil, yəni əsassızdır. Çünki əksinə olaraq qeyd edə bilərəm ki, hazırkı dünya praktikasında da ABŞ-ın Xəstəliklərin İdarəolunması və Tədbirlər Mərkəzinin (CDC) məlumatına əsasən, dəqiq söyləmək olar ki, hazırki dövrdə ”hospitalizasiya" olunan xəstələrin arasında daha çox vaksinasiya olunmayan xəstələr üstünlük təşkil edir. Yəni hər iki doza vaksin almayanlardan söhbət gedir. Hazırda istifadə olunan peyvəndlərin heç birində yüz faiz qoruma əldə olunmayıb. Ən maksimal göstərici 94-96 faizə qədərdir. Bundan aşağı göstəricilərin olması o deməkdir ki, insan yenə də xəstələnə bilər. Lakin bu zaman xəstəliyi çox yüngül əlamətlərlə keçirə bilər. Yəni belə halda xəstəxanaya düşmə faizi yaxud ağırlaşmaların baş verəcəyi ehtimalı çox aşağıdır".

Həkim yenidən qapanmaların olacağı ilə bağlı məsələyə münasibət bildirib: “Qabaqcadan qapanmalarla bağlı hər hansı bir qərarı proqnozlaşdırmaq mümkün deyil. Çünki bu, mövcud şəraitdən, yoluxan xəstələrin sayından, ”hospitalizasiya" hallarının sayından və digər amillərdən asılıdır. Yəni müvafiq epidemioloji göstəricilər vardır ki, onlar qiymətləndirilərək Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargaha təqdim olunur. Qapanmalara ehtiyac olub-olmaması bu qurumun səlahiyyətləri çərçivəsindədir. Hələlik vaksinasiya işləri gedir və qorunma tədbirləri ilə bağlı daimi biz çağırış edirik. Yenə də arxayınlıq yaranmasın. Yumşalmalardan sonra təbii ki, artım həmişə olur. Biz öz sayıqlığımızı bir qədər azaldırıq. Buna görə də bunu zaman göstərəcək. Qabaqcadan demək mümkün deyil. O ki qaldı Məhərrəmlikdən sonra toylara qadağaların qoyulması məsələsinə, Azərbaycan dövləti hüquqi dövlətdir, dini dövlət deyil. O baxımdan da Məhərrəmlik zamanı, sadəcə olaraq, xalqın etiqadına əsasən toylar keçirilmir. Lakin əgər ehtimal olarsa, yəni həddən artıq yoluxma artarsa, bayaq dediyim kimi, müvafiq göstəricilər vardır ki, ona əsasən epidemioloji vəziyyətin təhlili aparılır. Əgər ehtiyac olarsa, o halda müvafiq qurumların rəyi əsasında toyların keçirilməsinə qadağa qoyulması məsələsi müzakirəyə çıxarıla bilər. Çünki bizim koronavirusdan qorunmağımızın digər bir yolu toplaşmaqdan çəkinməkdir. Ehtiyac yaranmadıqca insan izdihamı olan mühitlərdə maksimum az olmaq lazımdır".

Bu arada ötən gündən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin, onun qurumlarının qəbul mərkəzlərində, habelə DOST mərkəzlərində vətəndaşların qəbulu və müraciətlərinə baxılması yalnız peyvənd olunmaları və ya COVİD-19-dan sağalaraq immunitetə malik olmaları barədə təsdiqedici sənəd (COVİD-19 pasportu) olduqları halda həyata keçiriləcək. Eyni zamanda nazirliyin bu və ya digər mərhələdə vətəndaşın əyani qəbulunu və ya müayinəsini, onunla əyani ünsiyyəti nəzərdə tutan elektron xidmətlərinə edilən müraciətlərə baxılması da COVİD-19 pasportuna malik olmaları barədə məlumat daxil edildiyi (o cümlədən ünvanlı dövlət sosial yardımla əlaqədar müraciət zamanı Ərizə-bəyannamədə qeyd edildiyi) halda həyata keçiriləcək.

Həkim-infeksionist İlahə Vəliyeva da mövzu ilə bağlı münasibət bildirib: “Statistikaya da nəzər salsaq görərik ki, vaksin olunanların sayı günü-gündən artır. Əvvəllər məcburiyyət var idisə, artıq könüllü şəkildə müraciət edənlər daha çoxdur. Əhali gördü ki, vaksin olunmamış insanlarla müqayisədə vaksin olunanlar bu xəstəlikdən daha yaxşı qorunur. Amma bununla belə, vaksinasiya olunsalar belə, burada maskadan istifadə, sosial məsafə saxlamaq, gigiyenik qaydalara əməl olunmalıdır”.

İnfeksionist qapanmalarla bağlı deyilənlərə də fikir bildirib: “Əgər bütün bu qaydalara əməl olunsa, toylara da qadağa qoyulmasına, digər qapanmalara da ehtiyac olmaz. Əgər qaydalara əməl olunmursa, təbii ki, başqa çıxış yolu yoxdur”.

İnfeksionist “hər iki doza vaksin olunanların xəstəliyi ağır keçirməsi ilə bağlı məlumatlara da münasibət bildirib: ”Əlbəttə, bu cür xəbərlər şayiələrdən başqa bir şey deyil. O ki qaldı bizə müraciət edənlərə, son günlər müraciət edən xəstələrdə eyni simptomlar müşahidə edirik. Xəstəliyin gedişatı əvvəl necə idisə, indi də elədir, hər hansı fərq yoxdur".

Bu arada Rusiya “Rospotrebnadzor”u “Delta” ştammı ilə bağlı yeniliklərdən xəbər verib. Bildirilib ki, bu gün bütün koronavirusa yoluxanların əksəriyyəti ailəsindən və dostlarından yoluxublar. Ən həssas kateqoriya isə 14-29 yaş arası gənclərdir. “Delta”nı hər hansı xarici simptomlarla təyin etmək mümkün deyil. Bunu yalnız laboratoriyada virusun genomunu və ya onun parçasını “S-protein” genini deşifrə etməklə öyrənmək olar. O ki qaldı PCR testinin “Delta” ştammını aşkar edib-etməməsinə, nümunə götürmə qaydalarına uyğun olaraq və doğru zamanda edilən bir PCR testi koronavirus xəstəliyini, hətta “Delta” variantını da aşkar edəcək. Ancaq bu testlər virusun hansı variantının xəstəliyə səbəb olduğunu təyin etməyəcək.

Qurumdan “koronavirus infeksiyasının bu variantı olan xəstələr üçün xüsusi bir müalicə varmı” sualına da cavab verib: “Yeni növ koronavirus infeksiyası olan xəstələrin müalicəsi üçün klinik təlimatlar kökündən dəyişməyib. Yalnız kütləvi peyvənd infeksiya zəncirinin kəsilməsinə və yeni infeksiya variantlarının yaranmasının qarşısını almağa kömək edəcək. Bundan əlavə, sanitariya tədbirlərinə - sosial məsafə və maska rejiminə riayət etmək vacib bir profilaktik tədbir olaraq qalır. Bu tövsiyələr peyvənddən sonra da davam etdirilməlidir. Mövcud peyvəndlər bu ştamma qarşı, xəstəliyin ağır formalarına qarşı da yaxşı profilaktik və qoruyucu xüsusiyyətlərə malikdir.

Rusiya Rospotrebnadzor Federal Büdcə Elmi Qurumunun klinik tədqiqatlar şöbəsinin müdiri Xadijat Ömərova isə bildirib ki, xəstəlikdən üç-dörd ay sonra COVİD-19-dan sağalanların təxminən üçdə biri özlərinə tam qulluq edə və gündəlik işlərini edə bilmir, postkovid sindromu həyat keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına səbəb olur. Xəstəliyi yüngül keçirənlər təxminən iki həftədə, orta və ağır vəziyyətlərdə keçirənlər isə üç ilə altı həftədən sonra sağalırlar. Bundan əlavə, bir xəstədə PCR testi mənfi çıxdıqdan sonra simptomlar bir neçə həftə və ya aylarla davam edə bilər. Əksər hallarda postkovid sindromu altı ay ərzində düzəlir, tədricən geriləyir və yox olur, lakin bəzi hallarda daha uzun müddət davam edir.

Eyni zamanda COVİD-19-un gedişatının şiddəti ilə postkoid sindromunun tezliyi arasındakı əlaqə həmişə izlənilmir, hətta yüngül xəstəliyi olan xəstələr postkovidkomplikasiyalarla üzləşə bilərlər. Bundan əlavə, uşaqlar postkovid sindromunu böyüklərə nisbətən daha sürətli və daha yaxşı keçirirlər".

Gundemxeber.Az