Son illər bəşəriyyətin üzləşdiyi ən böyük bəlalardan biri də narkomaniya ilə bağlıdır

Dünya ölkələri üzrə narkotik istifadəçilərinin sayının artması, bu cür maddələrin geniş şəkildə əkilib-becərilməsi bəşər övladını narahat etməyə bilməz. İnsanı ölümə aparan narkotik maddələr və narkotik ticarəti ilə məşğul olan şəxslər Azərbaycandan da yan keçməyib. Xatırladaq ki, narkomanlığa və narkotik vəsitələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə ümumdövlət vəzifəsi hesab edilərək 1996-cı il avqustun 26-da müvafiq fərman imzalanmış və problemin həlli üçün keçirilən tədbirlər keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur.
Ölkəmizdə 2000-ci ilədək narkomanlığın yayılmasına, narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə üzrə Ümummilli Proqram hazırlanmış, Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyası yaradılmış, 18 iyun 1999-cu ildə isə Milli Məclis tərəfindən «Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə haqqında» Qanun qəbul olunmuşdur. Qanunun başlıca əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda narkotik tərkibli bitkilərin kultivasiyası, narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin istehsalı, dərman preparatlarının və xammalın hazırlanması qanunla qadağan edilib. Narkotiklərlə mübarizədə bütövlükdə cəmiyyətin, dövlətin, xalqın, nəhayət hər bir şəxsin fərdi və birgə fəaliyyətinə, barışmaz münasibətinə və əməli köməyinə böyük ehtiyac var. Bu dəhşətli xəstəlik dinindən, dilindən, irqindən, sosial vəziyyətindən asılı olmayaraq hamı üçün eyni dərəcədə təhlükəlidir. Çünki cinayətkarlığı, zorakılığı və korrupsiyanı yaradır, QİÇS-in sürətlə artmasına təkan verir, sosial-iqtisadi inkişafı ləngidir, ailə və icmaları dağıdır, sosial partlayışlara sürükləyir. Son vaxtlar Azərbaycanda gənclər və yeniyetmələr arasında narkotiklərə aludəçilik halları yüksələn xətlə artıb. Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) Baş Narkotiklərlə Mübarizə İdarəsinin əməkdaşları mütəmadi olaraq əməliyyat keçirib narkotik maddələri satan, ondan istifadə edən şəxsləri cinayət məsuliyyətinə cəlb etsələr də, rəsmi qərəmlər yenə də ürəkaçan deyil. İdarənin həyata keçirdiyi tədbirlərə baxmayaraq, ölkədə narkotik maddələrin ticarəti ilə məşğul olan şəxslərin qarşısını almaq mümkün olmayıb.
Apardığımız qısa araşdırmalar nəticəsində aydın oldu ki, narkotik maddələrin aludəçisinə çevrilən insanlar arasında bəzi məmurların övladları da var. Xatırladaq ki, baş nazirin müavini, Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyasının sədri Əli Həsənov bir müddət əvvəl məmur övladlarının narkomaniyaya qurşandığını bəyan etmişdi: «Bəzən imkanlı ailələrin uşaqları hər şeylə məşğul olur. Fikirləşirlər ki, narkotikdən istifadə etməyib, görsün, edəndə nə olacaq? Məqsədi narkoman olmaq deyil. Amma bu yolla çevrilirlər. Bu xəstəliyə düçar olanlar da əsasən imkanlıların uşaqlarıdır. Çünki imkansızların narkotik almağa vəsaiti yoxdur».
Baş nazirin müavini konkret ad çəkmədiyindən hansı vəzifəli şəxslərin övladlarının narkotik maddələrin aludəçisi olması ictimaiyyətə qaranlıq qalmışdı. Araşdırmalarımıza görə isə yüksək postlarda təmsil olunan bəzi şəxslərin oğlanları, o cümlədən, yaxın qohumları şəhərin ən elit məkanlarında cəm olaraq açıq şəkildə narkotik maddələri qəbul edirlər.
Maddi cəhətdən qəti sıxıntı yaşamayan bəzi məmur balaları ən bahalı narkotik maddələrdən, yəni heroin, kokain və ekstazidən istifadə edirlər ki, bu da cəmiyyətdə «ağ ölüm»ün təbliğinə gətirib çıxarır. Araşdırmalar göstərir ki, bu maddələr, xüsusilə də heroin insan həyatı üçün təhlükəlidir. Polisintetik narkotik olan heroin diamorfinin hidroxloridlə sintezi nəticəsində əldə edilir. Heroindən istifadə üçün o, 170 dərəcə istidə əridilir. Karbohidrogenlərdə yaxşı həll olur. Qana qarışanda eyforiya hissi oyatdığı üçün qeyri-qanuni maddə, yəni narkotik sayılır. Heroindən bircə dəfə istifadə belə yüksək asılılıq yarada bilər. Bəzi məmur övladlarının ən çox istifadə etdiyi narkotik maddələr opoid qrupuna aiddir. Heroin də bu qrupa daxildir. Opoidlər beyinə güclü təsiri ilə seçilir. Heroin toksik maddə olduğu üçün daxili orqanlara mənfi təsir edir. Övladlarının pis vərdişlərini gizlətməyə çalışan bir neçə vəzifə sahibləri isə onları çox vaxt xarici ölkələrə göndərirlər. Xaricdə bir neçə kurs müalicə qəbul edən gənclər ölkəyə qayıtdıqdan sonra yenə də köhnə əməllərinə davam edirlər. Hətta elə məmurlar var ki, övladını narkotikdən çəkindirmək üçün milyonlar xərcləyib. Amma heç bir xeyri olmayıb. Bu arada, Səhiyyə Nazirliyi informatika və statistika idarəsinin məlumatına görə, 2013-cü il üçün narkomanların ümumi sayı 28376 nəfər olub. Bunların 22533 nəfəri dispanserin qeydiyyatında, 5843 nəfəri profilaktik qeydiyyatdadır, 756 nəfəri isə anonimdir. Bizə verilən məlumatlara görə, anonim narkomanların siyahısında bəzi vəzifəli şəxslərin övladlarının da adı var. Qeyd edək ki, baş nazirin müavini Əli Həsənovun məlum açıqlaması çoxlarını narahat etmişdi. Fikrimizcə, bu məsələ yenidən gündəmə gəlməli və DİN-in Baş Narkotiklərlə Mübarizə İdarəsinin əməkdaşları işlərini daha möhkəm şəkildə qurmalıdır. Yaxşı olardı ki, aidiyyəti qurumlar adı anonim qalan narkomanların kimliyini ictimaiyyətə açıqlasın və insanların beynindəki şübhələrə son qoyulsun.