ARDNŞ Aİ-95 markalı benzini istehsal etmir

Bir neçə gündür ki, benzinin qiymətinin qalxması ilə bağlı məlumatlar medianın gündəmindən düşmür. Qiymət qalxması haqda xəbərləri Tarif Şurası dəfələrlə təkzib etsə də, mətbuat bir-birinin ardınca faktlar təqdim edir. Və müxtəlif yanacaqdoldurma məntəqələrində benzinin qiymətinin qalxması ilə bağlı məlumatlar nəzərə çatdırılır. Qeyd olunur ki, Aİ-92 markalı benzin ləğv olunur. Aİ-95 markalı benzin isə Avro-4 standartlarına uyğun olaraq bundan sonra Premium adı ilə satılacaq.
Çox maraqlıdır ki, Tarif Şurasının benzinin qiymətinin artrması ilə bağlı qərarından cəmi 3 ay keçib. Belə olan halda bu kəskin bahalaşma nə ilə əlaqədardır? Bu qiymət artımı ilə bağlı məsələ niyə birdəfəlik həll olunmur? Bu məlumatlar provakasiyadırmı? Əks halda qiymət artımı ilə bağlı məlumatlar təkzib olunduğu halda benzinin qiymətləri ilə kim oynayır? İnsanların əsəbləri ilə oynayan kimlərdir? Camaatı kim təşvişə salır?
Xatırladaq ki Tarif Şurasının bir neçə gün əvvəl benzinin qiymətinin qalxması ilə bağlı verdiyi açıqlamada bildirilirdi ki, Nazirlər Kabinetinin 31 mart 2014-cü il tarixli qərarına əsasən, idxal olunan Avro-5 ekoloji normalarının tələblərinə uyğun oktan ədədi 95 və daha yüksək olan avtomobil benzinləri tarifləri (qiymətləri) dövlət tərəfindən tənzimlənən malların (işlərin, xidmətlərin) siyahısına aid edilməyib. Bununla belə, yüksək avrostandartlara cavab verən avtomobil benzininin daha aşağı qiymətlərlə ölkəyə idxalına şəraitin yaradılması məqsədilə Nazirlər Kabinetinin 7 fevral 2014-cü il tarixli qərarları ilə idxal olunan 95 və 98 oktanlı avtomobil benzinləri üçün gömrük rüsumları 15 faizdən sıfıra, aksiz dərəcələri isə bir ton üçün 250 ABŞ dollarından müvafiq olaraq 100 və 150 ABŞ dollarına endirilmib. Bütün bunlar yüksək avro standartlara cavab verən avtomobil benzininin (“Premium Avro-95” və “Super Avro-98”) nisbətən aşağı qiymətlərlə ölkəyə idxalına və sərbəst qiymətlərlə satışına imkan verir. Bu isə ölkədə avtomobil benzininə artan tələbatın tam ödənilməsi və daxili bazarın yüksək ekoloji normalara cavab verən yanacaq məhsulları ilə təminatına şərait yaradır.
Qeyd edək ki, bu gün “Qafqazinfo”nun əməkdaşı SOCARın yanacaqdoldurma məntəqələrindən birində olub. İşçilər bildirib ki, Aİ-95 markalı benzin bahalaşmayıb və Tarif Şurasının üç ay bundan əvvəl tənzimlədiyi qiymətlərlə eyni olaraq qalmaqdadır.
Yuxarıda qoyulan suallarla bağlı “Qafqazinfo” iqtisadçı ekspert Vüqar Bayramovun fikirlərini öyrənib. Ekspert qeyd edib ki, Nazirlər Kabineti ölkəyə idxal olunan benzinə müəyyənləşdirilən gömrük vergi rüsumunun azaldılması ilə bağlı qərar qəbul edib:
“ARDNŞ aprelin 1-dən etibarən Aİ-95 markalı benzinin istehsalını davam etdirməyəcəyini bəyan etmişdi. Təbii ki, istehsalın daxildə davam etdirilməməsi artıq Azərbaycanda Aİ-95 markalı benzinin idxal olunması deməkdir. İdxal olunacağı halda da qiymət artımları qaçılmaz idi. Çünki ARDNŞ Aİ-95 markalı benzini istehsal etmir. Bunu da onunla əlaqələndirir ki, Aİ-95 markalı benzinin Avro-4 standartlarına uyğunlaşdırılması üçün daha çox xərc lazımdır. Və bu baxımdan həmin benzinin ölkəyə idxal edilməsinə ARDNŞ üstünlük verir. Bu da sözsüz qiymət artımlarına gətirib çıxarmalı idi.
Ekspert Aİ-95 markalı benzinin qiymətinin artmasının qarşısını almaq barədə də təkliflə çıxış edib. V. Bayramov bildirib ki, Aİ-95 markalı benzinin qiymətində artımların qarşısını almaq üçün yeganə atılacaq addım həmin benzinin istehsalının ölkədə davam etdirilməsidir:
“Əslində həmin benzinin istehsalından imtina edilməsi qiymət artımlarını qaçılmaz edirdi. Çünki benzinin qiyməti neftin dünya bazarlarındakı qiymətinə uyğun olaraq müəyyənləşir. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan həmin nefti Rumıniyadan idxal edir. Rumıniyada isə Avro-5 markalı benzinin istehsalında neftin dünya bazarındakı qiyməti əlverişlidir. Ona görə də Aİ-95 markalı benzinin qiymətindəki bahalaşma idxalla bağlıdır”.
V.Bayramov Aİ-95 Premium markalı benzinin qiymətinin Tarif Şurasının müəyyənləşdirilmədiyini də vurğulayıb:
“Tarif Şurası ölkədə istehsal olunan Aİ-92 markalı benzinin qiymətini müəyyənləşdirir. Aİ-95 və Aİ-98 markalı benzinlər isə istehsal olunmadığı və ölkəyə idxal olunduğu üçün həmin benzinlərin qiyməti bazar tərəfindən müəyyənləşir. Ölkəyə idxal olunan Aİ-95 markalı benzin Avro-4 standartına uyğundur. Aİ-98 markalı benzin isə Avro-5 standartına uyğundur. Ancaq ölkə daxilində istehsal olunan Aİ-92 markalı benzin hələ də Avro-2 standartına uyğun olaraq istehsal olunur. İlin sonunda Aİ-92 markalı benzinin Avro-3, 2015-ci ildə isə Avro-4 standartına uyğunlaşdırmaq nəzərdə tutulub”.
Ekspert Aİ-95 markalı benzinin qiymətinin stabil olmayacağını da qeyd edib. Onun sözlərinə görə, bu proses idxal qiymətindən asılı olaraq dəyişəcək: “Gələcəkdə artıb və azalması da mümkündür. Amma nəzərə alsaq ki, Rusiyaya tətbiq olunan iqtisadi sanksiyalar fonunda neftin qiymətində artımların müşahidə ediləcəyi gözlənilir. Son iki gündə dünya bazarında neftin qiyməti artımlarla müşahidə olunur. Hazırda neftin 1 barelin qiyməti 100 dollardan artıqdır. Bu da onu göstərir ki, neftin qiymətində artımlar davam edərsə, bu zaman biz Aİ-95 markalı benzini 93 qəpiyə deyil, daha baha qiymətə almağa məcbur qalacağıq”.
Günel