Müsavat partiyasının fəalı Səbuhi Qulusoy: Ölkədəki sosial, siyasi, mədəni və iqtisadi problemlərin kökündə bir tərəfdən sistemsizlik dayanırsa, digər tərəfdən təhsilsizlik səbəb olur.
Azərbaycanda təhsilin hansı səviyyədə olduğunu buraxılış və ali məktəblərə qəbul imtahanlarının nəticələri əsasında aparılan təhlillərdən sonra müəyyən etmək çox asandır. Hər il minlərlə şagirdin attestatsız qalması, attestat alanların isə qəbul imtahanlarında biabırçı nəticə göstərməsi, xüsusilə də, orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirənlərin qəbulda aşağı bal toplaması, ölkədə təhsilin hansı vəziyyətə olduğunu ortaya çıxarır.
Azərbaycan təhsilinin bugünkü durumu və perspektivlərini qiymətləndirmək üçün, Müsavat partiyasının fəalı Səbuhi Qulusoyla söhbətləşdik.
* Bəy, Azərbaycan təhsilinin indiki durumuni necə qiymətləndirirsiz?
* Bu günə qədər Azərbaycan təhsilinin inkişafı ilə bağlı müəyyən işlər görülsə də, lazımi nəticə əldə olunmayıb. Xüsusilə də, korrupsiya ilə bağlı məsələlər öz həllini tapmayıb. İldən-ilə daha da acınacaqlı hal alan vəziyyət, heç də müvafiq qurumları narahat etmir. Qonşu Rusiyada buraxılış imtahanlarında əldə olunan nəticəyə reaksiya, vəziyyətin nə dərəcədə ciddi olduğunu ortaya çıxarır. Buraxılış və qəbul imtahanlarının nəticələri, bu gün Azərbaycan təhsilində vəziyyətin necə olduğunu göstərir. Orta məktəbi başa vuran şagirdlərin bir hissəsi “zay məhsula” çevrilirlər ki, onların da illər uzunu təhsil almalarının heç bir əhəmiyyəti olmur. Bu ilk növbədə dövlətə ciddi zərər vurmaq deməkdir. Çünki bir şagirdə 11 il təhsil alırsa, ona təxminən 9 min manat pul xərclənir. Attestatsız qalan şagirdlərə xərclənən pullar isə, batmış olur. Digər tərəfdən, cəmiyyətin bir üzvü olacaq belə şagirdlər hər şeydən məhrum olurlar. Bu isə öz-özlüyündə bir bəladır.
*
* Bu kimi problemlərin həlli üçün hansı addımlar atılmalıdr?
* Hökumət təhsil sektorunda ciddi islahatlar aparmalıdır. Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasına yeni səlahiyyətlər verilməlidir ki, bu qurumun səyi nəticəsində Azərbaycanda təhsilində real vəziyyət ilə tanış olmaq mümkün olsun.
Təhsi naziri cənab Mikayıl Cabbarov təhsil sektorunda kök salmış korrupsiyanı tam aradan qaldırmaq gücündə deyil. Digər dövlət qurumlar da, problemlərin həllində ona kömək etməlidirlər. SSRİ-dən qalma streotiplər dağıdılmalı, təhsilimiz Qərb standartlarına keçməlidir.
* Azərbaycanda təhsilin səviyyəsinin aşağı olması, hansı problemlərin əmələ gəlməsinə səbəb olur?
* Mən deyərdim ki, bütün problemlərin kökündə təhsilsizlik dayanır. Söhbət təkcə savadlı, peşəkar kadrların yetişməməsindən getmir. Savadsız gənc təhlükəli yollara düşə bilir, radikal dini və digər cərəyanlara tez qoşulub, narkomaniyaya meyl edirlər. Bir sözlə, təhsilsiz insan gələcəkdə cinayətkar şəbəkələrin üzvü də ola bilir. Aparılan araşdırmalar göstərir ki, cinayət törədən şəxslərin tam böyük əksəriyyəti təshilsizdirlər. Ölkədəki sosial, siyasi, mədəni və iqtisadi problemlərin kökündə bir tərəfdən sistemsizlik dayanırsa, digər tərəfdən təhsilsizlik dayanır.
* Azərbaycan hökuməti inkişaf etmiş xarici ölkələrin təcrübələrindən nə üçün istifadə etmir?
* Deməzdim ki, Azərbaycan hökuməti xarici ölkələrin təhsil sistemindən heç bir halda yararlanmır. Yararlanır. Sadəcə olaraq, həmin sistemi hələ ölkədə tətbiq etmək mümkün deyilr. Çünki, əvvəl də qeyd etdim ki, kök salmış korrupsiya istənilən yeni sistemi məhv edə bilir. Biz xaricdən test və boloniya sistemlərini götürmüşük. İndi təhsilimiz inkişaf edirmi? Bu gün Azərbaycanda ali məktəblərə qəbul olanların 90 faizi, əlavə müəllim yanına hazırlığa gedir, ya da özəl liseylərdə təhsil alırlar. Deməli, hökumətin icbari ümumtəhsil sistemi tamamilə yenidən qurulmalıdır.

Hüseyn Abbasoğlu

gundemxeber.az