"Kimyəvi maddələr dəri ilə təmasa girərək müxtəlif xəstəliklər yaradır"

Hamımız övladlarımızın sağlam böyüməsini arzulayırıq. Amma bəzən əlimizdə olmayan səbəblər üzündən onlara zərər vururuq. Bu dəfə Ailəm.az dəyərli oxucularına yuyucu tozlar barədə dəyərli bilgilər təqdim edir.

Oxucumuz Günel Məhərrəmova deyir ki, artıq bir ildir, qızının bədənində müxtəlif səpkilər yaranır. Ana övladını dəfələrlə həkimə aparsa da, yazdılan dərmanların xeyri olmayıb. “Uşağın bədənində yaranan səpmələr sulanır, partlayır, quruyur və yenidən əmələ gəlirdi. Bir neçə həkimə aparmışdım. Biri qanında mikrob olduğunu deyirdi, o biri allergiya olduğunu söyləyirdi. Verilən dərmanlar heç biri təsir göstərmirdi. Onu da qeyd edim ki, mən uşaqların paltarlarını da eyni yuyucu tozlarla yuyurdum. Yəni hansını alırdımsa, uşaqların paltarını da onunla yuyurdum. Havalar çox isti keçdiyi üçün rayona valideyinlərimin yanına getdim. Qızımın səpmələri sağalmağa başlamışdı. Paltarları çay suyunda, heç bir yuyucu toz olmadan yuyurduq”, - deyə ana Bakıya gəldikdən sonra övladının həkimi ilə bu barədə danışır. Həkim də ona bildirir ki, yuyucu tozların tərkibində olan kimyəvi maddələr uşaqların dərisinə zərər verir. Əgər bu səbəbdən yaranan səpmə və yaralar vaxtında müalicə edilməzsə, bu, müxtəlif fəsadlarla nəticələnə bilər.

Həkim-terapevt Bəsti Əlməmmədova Ailəm.az-a deyib ki, yuyucu tozlar allergiya və ya müxtəlif dəri xəstəliklərinə səbəb ola bilər. Yuyucu tozların tərkibində olan kimyəvi maddələr dəri ilə təmasa girərək dəridə müxtəlif xəstəliklər yaradır. “Yuyucu vasitələrin mənfi təsirlərindən qorunmaq onlardan istifadə edərkən əlçək geyinmək məsləhət görülür. Toz şəklində olan yuyucu vasitələr alarkən onun sturukturunun dənəvər olmasına üstünlük vermək lazımdır. Çünki xırda toz şəklində olan yuyucu vasitələrdən istifadə edərkən nəfəs yollarına düşə bilər. Bu də zəhərlənməyə və ya daha ciddi fəsadlara səbəb ola bilər”, - deyən həkim məsləhət görür ki, yuyucu vasitələrdən istifadə edərkən paltarlar axar suda durulanmalıdır. O bildirir ki, son zamanlar özü yuyub, özü qurudan maşınlarda belə yuyucu vasitələrdən istifadə orqanizm üçün zərərli ola bilər: “Bu maşınlardan istifadə edərkən çalışmaq lazımdır ki, daha sadə tərkibli yuyucu vasitələrə üstünlük verilsin. Uşaqlarınızın paltarlarını çalışın ki, sadə - əvvəllər 72 faiz adlanan və ya uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş sabunblarla yuyasınız. Uzun müddət belə yuyucu vasitələrdən istifadə edərkən çox diqqətli olmaq lazımdır. Bu, allergiya və müxtəlif xəstəliklərə, zəhərlənmələrə, hətta qan zəhərlənməsinə də gətirib çıxara bilər”.

Müsahibim məsləhət görür ki, 3 ayına kimi uşaqların paltarları adi su ilə, 3 aydan sonra isə uşaq yuyucu vasitələri ilə yuyulmalıdır. Böyüklər üçün nəzərdə tutulmuş vasitələrdən isə uşaqların geyimlərini yuyan zaman qətiyyən istifadə etmək olmaz. Həkim deyir ki, uşaqların təkcə geyimləri deyil, oyuncaqları və ya qabları yuyucu toz ilə yuyulduqda yaxşı durulanmalı və qaynadılmış su ilə yaxalanmalıdır. Əks tədqirdə bu, onların tez-tez xəstələnməsinə səbəb ola bilər.
Yuyucu vasitələrin saxlanmasına gəldikdə isə, bu vasitələr uşaqların əli çatan yerlərdən kənarda, qaranlıq, quru, yaxşı havalandırılan, nisbi rütubətin 70 %-dən çox olmadığı yerlərdə mühafizə edilməlidirlər.

İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətinin verdiyi məlumata görə, istehlakçılar sintetik yuyucu vasitələr alarkən diqqətli olmalıdır. Çünki bu, onların sağlamlığında müxtəlif fəsadlar yarada bilər.
Məlumatda qeyd edilir ki, sintetik yuyucu vasitələr parça, metal, şüşə, keramik və sair səthlərdən çirklənmə, ləkələrin təmizlənməsi üçün istifadə edilən çox komponentli birləşmələrdir. Bu vasitələr yüksək effektivliyə malikdir və istehsalı təsərrüfat sabunu ilə müqayisədə daha ucuz xammala əsaslanır. Sintetik yuyucu vasitələr geniş çeşidliliyə malikdir və istehlakçılara müxtəlif məmulatların xüsusiyyətlərinə uyğun yuyucu vasitə əldə etməyə imkan verir.
Yuyucu tozlar suda yaxşı həll olur, suyun öncədən yumşaldılmasını tələb etmir, istənilən codluğa malik suda çirklənmələri asanlıqla aradan qaldırır, 20-30° С-də belə yuyucu təsir göstərir.
Sintetik yuyucu maddələr təyinatına, tərkibindəki maddənin növünə və konsistensiyasına görə 6 alt qrupa bölünürlər. Bunlar universal, pambıq, kətan, yun və ipək, sintetik liflərdən hazırlanmış məmulatların, qabyuyanlar, mətbəx çanaqları, vanna, şüşələrin təmizlənməsi üçün nəzərdə tutulmuş yuyucu vasitələrdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, istifadə üsullarına görə yuyucu vasitələr iki hissəyə - yüksək köpük yaradan və zəif köpük yaradan növlərə bölünür. Yüksək köpük yaradanlar əl və aktivator tipli yuyucu maşınlarda, zəif köpükyaradıcı vasitələr isə avtomat və yarımavtomat tipli maşınlarda yuma üçün nəzərdə tutulub.
Həmçinin nəzərə almaq lazımdır ki, normativ–texniki sənədlərin tələblərinə əsasən, yuyucu vasitələrdə hidrogen ionlarının konsentrasiya səviyyəsi 7.5 – 11.5, fosfor duzlarının ümumi payı isə 22%-dən çox olmamalıdır. Yuyucu vasitənin yuyuculuq göstəricisinin 85%, ağardıcılığı 80%-dən aşağı olmasına yol verilmir.
Yuyucu vasitələr sağlamlıq üçün tam təhlükəsiz olmadığına görə , onlardan istifadə edərkən diqqətli olmaq lazımdır. Çünki yuyucu vasitələrin tərkibinə daxil olan fosfatlar toksik və çətin yuyulan maddələrdir. Bu səbəbdən hər yuma zamanı məmulatın səthi axar su altında yaxşı yaxalanmalıdır.
Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidməti istehlakçılara məsləhət görür ki, sintetik yuyucu vasitə alarkən, tərkibində fosfatların miqdarı 5%-dən artıq olmayan vasitələrə üstünlük versinlər.
Fosfatların xüsusi çəkisi məhsulun etiketi üzərində göstərilir. Sintetik yuyucu vasitənin etiketi üzərində həmçinin məhsulun adı, təyinatı, istehsalçı müəssisənin adı və ünvanı, təhlükəsiz saxlama, daşınma və istifadə qaydaları, əsas istehlak xassələri, məcburi sertifikatlaşdırılma haqqında məlumat, malın xalis çəkisi, həcmi və ya miqdarı, tərkibi, istehsal tarixi və yararlılıq müddəti, müvafiq normativ texniki sənədin nömrəsi, dövlət standartlarına uyğunluğunu təsdiq edən işarə və normativ-texniki sənədlərdə nəzərdə tutulmuş digər məlumatlar qeyd olunmalıdır.
Sintetik yuyucu vasitələrin etiketi üzərindəki mətn diqqətlə öyrənilməli, təhlükəsiz istifadə şərtləri, saxlanma şərtləri və müddəti ilə bağlı tələblərə ciddi əməl olunmalıdır. Yuyucu vasitələrin etiketi üzərindəki mətn aydın və silinməyən hərflərlə yazılmalı, kimyəvi maddənin təsirinə davamlı olmalı, malın istifadə müddəti ərzində silinməməli, qablaşdırması hermetik olmalıdır. Bunlar istehlakçıya saxta malı orijinal yuyucu vasitədən ayırd etməyə imkan verən mühüm cəhətlərdir.
Nəzərinizə çatdıraq ki, yuyucu vasitələr alan zaman onların qoxusuna da diqqət yetirmək lazımdır. Çünki bəzi istehsalçılar saxta məhsulların pis qoxusunu, tərkibində olan xloru və digər kimyəvi maddələri gizlətmək üçün güclü ətirvericilərdən istifadə edirlər. Bu, istifadəçilərdə ciddi allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. İstehlakçıların yuyucu toz alarkən neytral qoxulu vasitələrə üstünlük vermələri məsləhət görülür.
Sonda onu da bildirək ki, yuyucu vasitələr də dəyişdirilməyən mallar siyahısındadır. Bu səbəbdən, istehlakçılar sintetik yuyucu vasitə alarkən diqqətli olmalı, uyğun olmayan vasitəni seçərsə, malın dəyişdirilməyəcəyini bilməlidirlər.