Hüquq Müdafiəçilərinin Monitorinq Qrupu “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” Qanununa dəyişikliklərlə bağlı dəyirmi masa keçirib.

Hüquq müdafiəçisi Səadət Bənəniyarlı bildirib ki, qanundan nümayəndəklik institutunun çıxarılması vətəndaşı pis duruma salacaq. Onun sözlərinə görə, qanunda nümayəndəlik institute faktiki ləğv edilsə də, heç kim vəkillik institutunda islahatlar haqqında danışmır:
“Minlərlə gənc hüquq fakultəsini bitirir və diplom alır. Ancaq gənc mütəxəssislər özlərinə iş tapa bilmir. Buyurub bu gənclərə şərait yaratsınlar. Gənc hüquqşünas da gedib özlərinə Vəkil Ofisləri açsın, sadə yolla lizensiya əldə edib fəaliyyət göstərsin. Üstəlik dövlətə də vergisini ödəsin. Həm də vətəndaş da istədiyi vəkilə müraciət edə bilsin. Vəkillər arasında rəqabət olsa, qiymət artımı baş verməz. Həm də bəllidir ki, vəkilin xidmətinə görə, dövlət rüsumu var. Vəkili olmayan şəxsə dövlət vəkil verirsə, həmin vəkilə də müəyyən qədər pul ödənilir. Bu pul böyük məbləğ deyil. İmkan yaransın gənclər vəkilliyə gəlsinlər”.
Səadət Bənəniyarlı qeyd edib ki, qanundan nümayəndəlik institutunun çıxarılması onların fəaliyyətinə ciddi təsir göstərəcək:
“Düzdür, biz insanlara kömək etməkdə davam edəcəyik. Ancaq daha gedib məhkəmədə birbaşa iştirak etmək, çıxış etmək imkanımız olmayacaq. Bununla belə vətəndaşlara hüquqi yardım göstərəcəyik”.

Hüquq müdafiəçisi Novella Cəfəroğlu isə deyib ki, ölkədə vəkillərin sayı çox azdır:
“Bizim əməkdaşlar rayonlara gedir və sadə insanları müdafiə edirlər. Mənimlə razılaşarsınız ki, bu gün vəkillik həm də məhkəmə ilə vətəndaş arasında vasitəçiyə çevrilib. İnsan hüquqları komitələri, təşkilatları niyə yaranmışdı? Ona görə yaranmışdı ki, bu prosesdə iştirak etsin, nəzarət həyata keçirin. Bizdə elə işlər olub ki, vəkil sonda bizimlə çəkişənin tərəfinə keçib. Son dəyişiklik onu deməyə əsas verir ki, bizim kimi təşkilatlar məhkəmələrdə insanların hüquqlarını qoruya bilməyəcək. Bununla da, biz faktiki olaraq məhkəmə sistemində iştirakçılığımızdan çıxarılırıq. Təsəvvür edin ki, hazırda sadə insanlardan bizə 100 müraciət daxil olub. Bu şəxslərin vəkilləri olub, ancaq məhkəmə prosesini uda bilməyiblər. Bizim nümayəndələr çıxdıqları məhkəmə proseslərində işlərin 75 faizini udurdu. Əlbəttə, bizim əməkdaşlar ictimai əsaslarla əsasən mülkü işlərdə nümayəndə kimi çıxırdı. Əsasən boşanmalar, uşaq üzərində valideynlik hüququnun bərpa edilməsi, aliment problem və s. Biz təşkilatımıza müraciət edən yüzlərlə xanımlara dəstək vermişik. Vəkil bir iddia ərizəsini azı 100 manata yazır. Ancaq bizim əməkdaşlarımız bunu pulsuz yazırlar. Bizə məhkəmədə qadınların hüququnu müdafiə etməyə görə, 1 manat pul verilmir. Təsəvvür edin ki, vəkili rayona göndərsən yüksək əmək haqqı, yol xərci vermək lazım gəlir. QHT-lər bunu edə bilməz”.
Novella Cəfəroğlu əlavə edib ki, bu qanunun qəbul edilməsi ilə Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə Azərbaycandan müraciətlərin sayı 5 dəfə artacaq: “İndiyə qədər QHT-lər müəyyən qədər bu prosesi tənzimləyirdi. Xüsusilə mülkü işləri. Biz burada pis-yaxşı insanları müdafiə edir, barışdırırdıq. Amma indi Avropa Məhkəməsinə daha çox şikayət gedəcək. Bu yaxşıdır, yap is?. Bu gün deputatların əmək haqlarının artırılmasından danışırlar. Lakin müəllimlərin, təqaüdçülərin maaşı haqqında danışmırlar”.
Hüquq müdafiəçisi qeyd edib ki, indiyə qədər Vəkillər Kollegiyasının evini yıxıblar: “Bizə gənc hüquqşünaslar gəlirdi və deyirdilər ki, bizə iş verin nümayəndə qismində məhkəməyə çıxaq. Dünyada vəkildən yaxşı pul qazanan və yaşayan yoxdur. Bizdə 100 min vətəndaşa cəmi 8 vəkil düşür. Mən hesab edirəm ki, bu qanuna yenidən baxmaq lazımdır”.

Hüquq müdafiəçisi Səidə Qocamanlı qeyd edib ki, Azərbaycan Avropa Şurası qarşısında üzərinə götürdüyü öhdəliklərdən ən vacibi olan vəkillik institunun təkimlləşdirməlidir:
“Biz 17 ildir Avropa Şurasının üzvüyük. Bu müddətdə qeyd etdiyim sahədə yenilik yoxdur. Azərbaycanda cəmi 1000 vəkil var. Bu o deməkdir ki, Vəkillər Kolleegisyanın fəaliyyəti mənfi olub və yeni nəsil hazırlanmayıb.
Əlbəttə, bu qanunu dəyişməkdə bir məqsəddə arada gəzən, havayı pul qazanan, insanlara vəkillik adı ilə sıranan şəxslərə bir sədd qomaq olub. Ancaq bununla belə qanunu qəbul etməklə həm də ictimai əsaslarla işləyən, insanlara hüquqi yardım edən ictimai təşkilatları pis vəziyyətə qoydular. Fikrimcə, qanunda boşluq mövcuddur. Məncə, qanunda dəyişiklik edərkən vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrini nəzərə almaq lazım idi. Əgər siz “juliqlərə” qarşı bu addımı atırsınızsa çox gözəl, ancaq bu vətəndaş cəmiyyətinin fəaliyyətini də iflic edir. Bu gün məhkəmələrdə mülkü işlər qalaq-qalaq toplanıb. Biz Hüquq Müdafiəçilərinin Monitorinq Qrupu olaraq hesab edirik ki, qanunda ciddi boşluq var. Bu boşluq da onunla bağlıdır ki, QHT-lərin ictimai əsaslarla insanlara etdiyi hüquqi dəstəyin qarşısı alınır”.

İçtimai Maraqların Müdafiə Mərkəzinin rəhbəri Nemət Orucov da, qanunda dəyişikliyin effektiv olmayacağı qənaətini bölüşüb. Deyib ki, ölkədə vətəndaşların sayı ilə müqayisədə vəkillərin sayı çox azdır:
“Ölkədə cəmi 943 vəkil var. İlk öncə vəkillərin sayını artırmaq vacib idi. Həm də söhbət kəmiyyətdən deyil, keyfiyyətdən getməlidir. İndi məhkəmələrdə çoxlu sayda mülki işlər var. Bu işlərə əsasən nümayəndələr çıxırdı. Güman edirəm ki, bu məhkəmələr üçün də problem yaradacaq. Odur ki, nümayəndəlik institutunu ləğv etmək deyil, onun peşəkarlığının artırılmasına nail olmaq lazım idi”.

HÜSEYN
gundemxeber.az