Təhsil mütəxəssisi və valideynlər dərslərin ənənəvi qaydada başlamasının, həkim isə distant təhsilin tərəfdarıdır

Yeni tədris ilinə artıq bir aydan az vaxt qalıb. Bu səbəbdən yeni tədris ilinin sentyabrda ənənəvi qaydada başlayıb-başlamayacağı, hansı formada keçiriləcəyi ilə haqda müxtəlif təkliflər irəli sürülür. Həmin təkliflərdə qeyd olunur ki, məktəb binalarının qarşısında sosial məsafəni gözləmək üçün nişanlayıcı xətlər çəkilməli, şagirdlərə dərslik komplektləri xüsusi bağlamalarda verilməli, lazımi elektron avadanlığı olmayan (onlayn dərslər üçün) müəllim və şagirdlər üçün bunlar təmin olunmalıdır. Dərs başlayarkən məktəbdə heyət müvafiq qoruyucu vasitələrlə (lazım olduqda xüsusi geyim, əlcək, üz sipəri, tibbi maska, dezinfeksiya vasitələri) təmin olunmalı, bədən hərarəti yüksək olan şagirdlər məktəbdəki həkimin rəyinə uyğun olaraq məktəbə buraxılmasın. Qapıda termometr və dezinfeksiya aparatı qoyulmalı, hər kəs ondan məcburi istifadə etməlidir.

Məktəb həyəti və məktəb daxilində şagirdlərin bir yerə toplaşması qadağan olunmalıdır. Risk qrupu altında olan müəllimlər və digər işçilər işə cəlb edilməməli, onların dərsləri onlayn keçilmə mümkün olmadıqda, əvəzçilik qaydasında digər müəllimlərə həvalə edilməlidir. Mümkün olan hallarda onlayn cədvəllər hazırlanmalıdır. Davamiyyət məcburi olmasın, məktəb daxilində şagird hərəkəti lazımi sosial məsafəni gözləməklə təşkil edilməlidir.

Xatırladaq ki, koronavirus pandemiyasına görə Azərbaycanda orta məktəblərdə dərslər martın 3-dən təxirə salınıb, tədris yalnız onlayn qaydada aparılıb. Yeni başlayacaq tədris ilinin hansı formada həyata keçiriləcəyi haqda isə hələlik dəqiqləşdirilməyib.

Həmçinin dərslərin ənənəvi olaraq sentyabrın 15-dən başlayacağı da dəqiq məlum deyil. Onu da xatırladaq ki, artıq qonşu ölkələrdə dərslərin hansı tarixdə və hansı formada başlayacağı haqda açıqlama verilib. Məsələn, qonşu Rusiyada yeni tədris ili sentyabrın 1-də, Gürcüstanda sentyabrın 15-də, Türkiyədə isə sentyabrın 21-də başlayacaq.

Bəs azərbaycanlı ekspertlər ölkəmizdə də dərslərin ənənəvi vaxtda keçirilməsinin tərəfdarıdırmı?

Jurnalistlər kədərli və uğurlu həyat hekayələrini anlatdılar ...

İki övladı məktəbli olan jurnalist Rumiyyə Miraslan dedi ki, ötən dərs ilinin, demək olar ki, son 3 ayını hər iki övladım onlayn təhsil alıb: “Ancaq bu cür təhsilin çox effektsiz olduğunu gördük. Uşaqlarda heç bir məsuliyyət hissi olmadı. Bu, onu göstərdi ki, biz hələ cəmiyyət olaraq, müəllimlə əyani şəkildə ünsiyyətə girmədən dərs oxumağa alışmamışıq. Bizə hələ də müəllim xofu, qorxusu lazımdır. Üstəlik internetə qoşulmaq imkanı olmayan şagirdlər də var və onları da nəzərə alsaq, onu deyə bilərik ki, distant təhsil yeni dərs ilindən də davam edərsə, uşaqlarımız ”kor qalacaq".

Rumiyyə Miraslan yeni tədris ilində dərslərin ənənəvi formada keçirilməsinin zəruri olduğunu vurğulayıb:

“Bütün ölkələrdə hansısa formada ənənəvi təhsilə başlanılıb və başlanılacaq. Ona görə bizdə də sentyabrda hansısa formada ənənəvi təhsil davam etdirilməlidir. Ən azı, hazırlıq kurslarının fəaliyyətinə müəyyən qaydalarla icazə verilməlidir. Çünki ali məktəbə hazırlaşan şagirdlərimiz də var və sayları kifayət qədərdir. Hər kəs yaxşı bilir ki, hazırlıq kurslarının, repetitorların fəaliyyəti olmasa, ali məktəbə girən abituriyentlərin sayı kəskin şəkildə aşağı düşər”.

Jurnalist 10-cu sinifdə oxuyacaq qızının təhsili üçün narahatlıq keçirdiyini dilə gətirib: “Mənim qızım da bu il 10-cu sinifdə oxuyacaq, ona görə lap çox narahatlıq keçirirəm. Zatən pandemiya uşaqların psixologiyasına kifayət qədər zərbə vurub, dərslər ənənəvi şəkildə davam etməsə, bu şagirdlərə daha böyük zərbə olacaq”.

Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla mövzuya bu cür şərh bildirdi: “Ümumiyyətlə, dərslərin başlaması situasiyaya görə müəyyən olunacaq. Yəqin ki, virusa yoluxma statistikasına artım olmasa vəziyyət bir qədər asan olacaq. Lakin sentyabr ayında bildiyiniz kimi payız mövsümü başlayır. Soyuq havalar da özləri ilə bərabər soyuqdəymə xəstəliklərini gətirir. Hər halda ”Covid-19" virusu qeyd etdiyim soyuqdəymə xəstəlikləri ilə birləşərsə, ağırlaşmalar yarana bilər. Ona görə də ilk növbədə mütləq dərs prosesinin onlayn, yoxsa fiziki formada olacağını müəyyən etmək lazımdır. Əgər yoluxma statistikasında artım olmazsa, fiziki formada keçirilmə mümkündür, təbii ki, karantin qaydalarına əməl olunmaqla. Həmçinin bu halda sinif otaqlarını azaltmaq, şagirdləri qruplara bölmək zərurəti yaranacaq.

Diqqət etmək lazımdır ki, şagirdlər maska taxmaq, əllərin dezinfeksiya edilməsi, məsafə saxlamaq qaydalarına düzgün əməl etsinlər".

Adil Qeybulla qeyd edib ki, adətən uşaqlar “Covid-19" virusunu klinik keçirir: ”Beləliklə də uşaqların arasında ağırlaşma çox nadir hallarda müşahidə olunur. Bunun səbəbi dəqiq izah olunmasa da, hər halda uşaqların bu virusu keçirmə ehtimalları çoxdur. Ola bilir ki, virusa yoluxmuş bir uşaq xeyli sayda yaşlı insanı yoluxdurur. Ona görə də bir daha qeyd edirəm ki, uşaqların virusa yoluxmaması üçün önləyici tədbirlər görmək, qaydalara əməl etmək lazımdır".

Təhsil eksperti Kamran Əsədov da qeyd edib ki, mart ayından dərslərin dayandırılması bütün uşaqlara çox ciddi, psixoloji təsir göstərib:

“Eyni zamanda mövzunun mənimsənilməsi ilə bağlı müəllimlərlə əyani şəkildə işləmədikləri üçün çox ciddi fəsadlar ortaya çıxıb.

Şəxsən öz övladımda müşahidə edirəm ki, riyaziyyat fənnindən xeyli çətinlik çəkir. Doğrudur, humanitar, xarici il dilə bağlı fənləri rahatlıqla, hətta internet resursları üzərindən öyrənə bilir. Lakin bunu dəqiq fənlər haqqında deyə bilmirik.

Düşünürəm ki, digər fənlər üzrə onlayn dərslər keçiriləcəksə, mütləq şəkildə ən azından texniki və təbiət fənlər birbaşa, ənənəvi qaydada olmalıdır".

Kamran Əsədov yeni tədris ilində məktəbli formalarına ehtiyac olmadığını deyib: “Səbirsizliklə yeni tədris ilinin başlanmasını gözləyirəm. Adətən yeni tədris ili ilə bağlı ilk qayğılar əsasən məktəbli forması ilə bağlı olur. Hesab edirəm ki, bu il məktəbli formasına ehtiyac yoxdur. Çünki bu reallıqdır ki, valideynlər övladlarına məktəbli forma alarkən bir neçə seçimə baxır, övladlarını geyindirir, bu zaman da yoluxma riski ortaya çıxır. Hansısa yoluxmuş şəxs həmin paltarlara toxunduqda virus paltarda qala, digərlərinə yoluxa bilər. Bu baxımdan düşünürəm ki, burada ilk problem məktəbli forması ilə bağlıdır. Bu il məktəbə gələrkən paltar geyinməkdə şagirdlərə müstəqillik vermək lazımdır”.

Kamran Əsədov birmənalı şəkildə dərslərin başlanmasının tərəfdarı olduğunu bildirdi: “Bu, psixoloji bir amildir. Çünki şagirdlər evdə qaldıqca ünsiyyət qabiliyyətləri itir, real həyatdan uzaqlaşırlar. Bu da gələcəkdə həmin uşaqların insani münasibətlərinə, şəxsiyyət kimi formalaşmasına təsir göstərəcək.

Ən vacib məqam isə qeyd etdiyim kimi, müəyyən ixtisasların öyrənilməsi ilə bağlıdır, hansı ki, həmin fənlər mütləq ənənəvi qaydada keçirilməlidir".