Nazirlik bir, iş adamları başqa söz deyir

Fevralın 17-də Bakının Heydər Əliyev prospektində 4 yük maşını ilə yolu bağlayan sürücülər Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin Dövlət Avtomobil Nəqliyyatı Xidmətinə(DANX) etirazlarını bildirib. Onlar Xidmətin rəisi Anar Rzayev və şöbə müdiri Malik Əliyevi onlara beynəlxalq yükdaşımalar üçün zəruri olan icazə sənədini verməməkdə ittiham ediblər.

Etiraz aksiyası dayandırıldıqdan bir neçə saat sonra Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi məsələ iləbağlı açıqlama yayıb. Açıqlamada bildirilir ki, ötən ilin iyun ayından DANX beynəlxalq daşıma icazələrinin bölüşdürülməsini yeni, şəffaf mexanizmin tətbiqi ilə həyata keçirir: “İcazələrin bölgüsündə daşıyıcıların özləri də iştirak edir. Bölgünün nəticələri daşıyıcıların assosiasiyasının saytında ictimailəşdirilir. Əvvəlllər mövcud olmuş mənfi hallar tam və birmənalı dayandırılıb. Daşıyıcılar onlara ayrılan icazə blanklarını DANX-dan tam maneəsiz əldə edirlər. Blankların sayı məhdud olduğundan onların qabaqcadan real tələbatdan artıq alınması digər yerli daşıyıcıların qanuni mənafelərinə zərər vurmaqla yanaşı, beynəlxalq daşımalar həyata keçirən Azərbaycan daşıyıcılarının xarici bazarlara çıxışını məhdudlaşdırmaqla bazardakı mövqelərinin zəifləməsinə də səbəb olur.
Bu istiqamətdə nazirlik Azərbaycan Beynəlxalq Avtomobil Daşıyıcıları Assosiasiyası (ABADA) ilə əməkdaşlıq edir, daşıyıcıların real tələbatı haqqında məlumatlar mübadilə edilir”.

Nazirlik iddia edir ki, yalnız bir daşıyıcı - Rəmiş Cəfərov belə bölgüyə qarşı çıxıb və guya özünə əlavə imtiyazlar tələb edib: “DANX-ın məsul əməkdaşlarının dəfələrlə qəbul edərək qanunvericilik barədə müvafiq izahatlar verməsinə baxmayaraq, R.Cəfərov müxtəlif vaxtlarda şantaj və hədə-qorxu yolu ilə ehtimal olunan real tələbatdan artıq sayda “İcazə” blankının alınması məqsədilə ictimai qaydanı dəfələrlə pozaraq qanunsuz əməllərə yol verib, hərəkətləri ilə Xidmətin normal iş ahəngini pozub. Sonuncu dəfə 27 dekabr 2021-ci il tarixində R.Cəfərov növbəti bir qanunsuz əmələ yol verərək Xidmətin normal iş ahəngini pozub. Nəticədə xidmət Nərimanov rayon Polis İdarəsinə müraciət edib və polis əməkdaşlarının müdaxiləsindən sonra yük avtonəqliyyat vasitəsi Xidmətin inzibati binasının qarşısından götürülüb, R.Cəfərov barəsində məhkəmənin qərarı ilə 15 sutka inzibati həbs qərarı çıxarılıb.

R.Cəfərov əvvəllər də bir sıra qanun pozuntularına yol verib. Belə ki, Ədliyyə Nazirliyi Bakı şəhəri Suraxanı rayon icra və probasiya şöbəsi DANX-a ünvanladığı 17 yanvar 2018-ci il tarixli məktubla lizinq müqaviləsi əsasında əldə etdiyi avtonəqliyyat vasitəsini qanunsuz yolla ölkədən çıxartdığına görə ona avtomobil nəqliyyatı ilə daşımalar üçün müvafiq icazələrin verilməsinin dayandırılmasını və verilmiş icazələrin etibarsız hesab edilməsinin təmin olunmasını xahiş edib.

Digər bir daşıyıcının 17 yanvar 2019-cu il tarixli məktubuna əsasən R.Cəfərov ona məxsus 99XE844/99ZA042 nömrəli nəqliyyat vasitəsi ilə 1 avqust 2018-ci il tarixində Türkiyə-Qazaxıstan marşrutunda beynəlxalq nümunəli əmtəə-nəqliyyat qaiməsində şirkətin kustar üsulla hazırlanmış saxta ştampından istifadə edərək Türkiyədən Qazaxıstana daşıdığı yaş salfetka yükünü Gürcüstanda tütün məhsulları ilə əvəz edərək Rusiya ərazisinə keçib və orada yükü naməlum şəxslərə təhvil verib, nəticədə baş vermiş hadisəyə görə bu şirkətə Rusiyanın gömrük orqanları yükün ünvana çatdırılmaması və qara siyahıya salınması barədə xəbərdarlıq edib, onun işgüzar nüfuzuna xələl gətirilib.

Bu il R.Cəfərov DANX-dan müvafiq icazələr almayıb. O, xarici ölkədən yüklənmiş nəqliyyat vasitəsi olduğunu bildirdikdə icazəsiz bunu necə etdiyi sorğulanıb. Məsələyə aydınlıq gətirmək və dövlət orqanı ilə əməkdaşlıq etmək əvəzinə R.Cəfərov nəqliyyat vasitələrini şəhərin mərkəzi prospektinin 2-ci zolağında saxlayıb.

R.Cəfərovun beynəlxalq daşımalar sahəsində qüvvədə olan normativ hüquqi aktların tələblərini dəfələrlə pozmağa meylli daşıyıcı olduğunu və Azərbaycan avtodaşıyıcılarının adına ləkə gətirdiyini nəzərə alaraq, 10 yanvar 2022-ci il tarixindən etibarən “R Group Azerbaijan” MMC ABADA üzvlüyündən çıxarılıb. Yəni milli daşıyıcılar onu öz sıralarından görmək istəmədiklərini açıq nümayiş etidiriblər”.

Beləliklə, aydın olur ki, DANX daşıyıcılara icazə blanklarını onların real tələbinə əsasən deyil, özlərinin “ehtimal” etdikləri daşıma imkanlarına əsaslanaraq verir. Bunun səbəbi nədir? Xidmət nədən daşıyıcılara bu blankları məhdud sayda verməkdə maraqlıdır? Tanınmış iş adamı Şahin Nəcəfovun dediyinə görə, beynəlxalq daşıyıcılara icazə blankının verilməsi son illərdə qanunsuz gəlir mənbəyinə çevrilib: “TIR maşınlarının beynəlxalq daşımalara çıxması üçün yol vərəqi lazımdır. DANX adlı dövlət qurumu isə nəqliyyat şirkətlərinin qanuni yolla bu sənədi əldə etmələrinə yüz cür problem yaradır. İlin əvvəlindən icaze vərəqini özünə yaxın şirkətlərin adına sənədləşdirir. Digər nəqliyyatcılar müraciət edəndə isə bildirirlər ki, DANX icazə blankı limitini satıb qurtarıb. Bəs nə etmək lazımdır? 10-15 dollarlıq sənədi özlərinə yaxın şirkətlər vasitəsilə tələbata görə 300-600 dollar arası satışa çıxarırlar. Ziya Məmmədovun vaxtında bu idarənin Cingiz Baxşəliyev adlı rəisi 15 dollarlıq icazə blankını 2000 dollara kimi qaldırmışdı”.
Ş.Nəcəfov bildirir ki, hazırda İrandan Rusiyaya yük daşımaçılığında qiymətlər baha olduğuna görə bu sahədə problemlər daha çoxdur: “Dağıstan-Rus TIR-larına daşımaçılıq ücün hər cür şərait yaradırlar. Amma Azərbaycan TIR-larına üçüncü ölkə icazə blankı verilmədiyinə görə pərişan durumdadırlar. Maşınlar İrandan yük alsa da Rusiyaya giriş edə bilmirlər”.

İş adamının sözlərinə görə, son 2 ildə icazə blankı ilə bağlı məsələ xüsusilə kəskinləşib: “Etiraz edən sürücüləri kim qəbul etdi? Problemi nə vaxt araşdırdılar? Niyə həmişə dövlət qurumundan etiraz edən tərəf haqsız olur axı”?

Qeyd edək ki, son aylarda bir neçə şirkət tərəfinsən Rusiya vətəndaşlığı olan yük maşınlarının sürücülərinin işə qəbulu elanları sürətlə artmaqdadır. Belə şəxslərə yüksək maaşla İrandan Rusiyaya yükdaşımalarda işləmək təklif olunur.

Onu da qeyd edək ki, Azərbaycan Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin fəaliyyətə başlaması üçün üzərinə düşən öhdəlikləri demək olar ki, tamamilə icra edib. Birbaşa Prezident İlham Əliyevin nəzarəti altında bu dəhlizlə yükdaşımaların maneəsiz reallaşması üçün yüz milyonlarla manat sərmayə yatırılaraq bütün infrastruktur yaradılıb. Prezident özü dəfələrlə Azərbaycanın beynəlxalq yükdaşımaların tranzit ölkəsinə çevrilməsində, belə yükdaşımaların artmasında maraqlı olduğunu bəyan edib. Bu isə o deməkdir ki, əlaqədar dövlət qurumları yükdaşımaları artırmaq üçün maksimum şərtlər müəyyənləşdirib, əlverişli şərait formalaşdırmalıdılar. Bu gün Bakıda yaşanan hadisə göstərdi ki, belə şərt və şərait heç də hamıya yaradılmır. Bu isə xeyli suallar doğurur. Hansı ki, DANX-nın açıqlamasında onların cavabı yoxdur: Niyə daşımaçılıqla məşğul olan şirkətlərə, şəxslərə icazə blankı limitlə verilməlidir? Bir daşımaçının keçən ilki daşıma gücü bu il icazə blankı verilməsi üçün necə əsas kimi qəbul edilə bilər – daşıyıcı öz potensialını artıra bilməzmi bir il ərzində?

Ümid edirik ki, həm nazirlik, həm də DANX Ş.Nəcəfovun səsləndirdiyi məqamlara, həmçinin bu suallara da aydınlıq gətirəcəklər./müsavat.com