Ekspertlər tülkü cildinə girən Rusiyanın vədlərinə inanmır

Qabil Hüseynli:
"Rusiya ilə sövdələşmə aparmaq, onunla bazarlıq konusunda bir masa arxasında əyləşmək zənnimcə risqli işdir"

Son zamanlar bəzi dairələr Azərbaycanın Rusiya ilə yaxınlaşmalı olduğunun vacibliyini qabartmağa başlayıb. Belə bir açıqlama ilə ilk öncə BAXCP sədri Qüdrət Həsənquliyev çıxış etmişdi. O iddia edirdi ki, işğal olunmuş torpaqlarımızın qaytarılmasına yardım edilməsi fonunda Rusiya qoşunlarının Azərbaycanda yerləşdirilməsinə, enerji layihələrində Moskvanın istəyinə uyğun hərəkət etməyə getmək olar. Bu açıqlamanın ardınca, Rusiyanın özündə də bəzi politoloqlar anoloji fikirlərlə çıxış etməyə başladı. Bu günlərdə isə Levon Ter-Petrosyan komandasında aparıcı füqurlardan olan David Şaxnazaryan da demək olar ki, eyni tip çıxışı ilə yadda qalıb. O deyib ki, İrəvan Minsk qrupu çərçivəsində fəallaşmaya yardım etməli, Uorlikin təklifləri əsasında Böyük Sülh Sazişi və "Yol xəritəsi" hazırlanması işinə hazır olduğunu bəyan etməlidir: "Belə bir siyasətin ardıcıl həyata keçirilməsi Ermənistan və Dağlıq Qarabağın Rusiya imperiyası tərkibində təzədən peyda olmaması üçün bəlkə də axırıncı şansdır. Bunun alternativi isə artıq elan olunan Putin-Duqin Rusiya proqramı olacaq, hansı ki, ona görə Moskva Dağlıq Qarabağ problemini nizamlayan yeganə tərəf qismində çıxış edəcək və Ermənistanın əvəzinə Azərbaycanla Rusiyanın özü danışıqlar aparacaq".
Politoloqa görə, Moskva Azərbaycana artıq öz təkliflərini çatdırıb. Bu təkliflərdə, Azərbaycanın Qərblə sıx siyasi və energetik əməkdaşlıqdan imtinası, Rusiyanın siyasi və iqtisadi nəzarət məkanına qayıtması və Azərbaycanda Moskvanın hərbi mövcudluğuna razılıq vermək kimi məsələlər yer alıb. Bunun müqabilində isə, Moskva işğal olunmuş torpaqları Bakıya qaytarmağa hazırdır.
Görəsən, belə bir təklif fonunda Rusiya sözün həqiqi mənasında işğal olunmuş torpaqlarımızın geri qaytarılmasına razılıq verəcəkmi? Yoxsa bu da onun növbəti bir yalanıdır?
Politoloq Qabil Hüseynli Kremlin bu kimi vədlərinə inanmamağa çağırdı: "Vaxtilə Levon Ter-Petrosyanla çalışan Şaxnazaryanın Rusiya Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonları Azərbaycana qaytara bilər istiqamətində dediyi sözlər çox iddialı fikirlərdir. Bu şəxs kifayət qədər səriştəli və siyasət mətbəxində yetərincə təcrübəsi olan adamdır. Görünür, kulislər arxasında hansısa proseslər gedir və bu prosesdə Rusiya ilə Azərbaycan hökuməti arasında bazarlıq elementləri də mövcuddur. Amma bu bazarlıq obyektində Rusiyanın Azərbaycanı aldatmayacağı məsələsi ciddi narahatçılıq doğurmaqda davam edir. Çünki, Şaxnazaryanın açıqlamasında Dağlıq Qarabağ və Azərbaycanın bütün digər işğal olunmuş rayonlarının geri qaytarılmasından söhbət gedir. Əvəzində Azərbaycanın Rusiyaya orientasiyası və ölkəmizdə bu ölkənin hərbi kontingentinin yerləşdirilməsindən danışılır. Zənnimcə, bu Rusiya tərəfindən edilən maksimum tələblərdir. Onun əsas məqsədi Azərbaycanı Gömrük Birliyi və Avrasiya İttifaqına meylləndirməkdən ibarətdir. Bunun müqabilində Azərbaycana Dağlıq Qarabağ probleminin həlli ilə bağlı müəyyən güzəştlər vəd edilir. Amma inanmıram ki, Rusiya bütövlükdə Dağlıq Qarabağ ətrafında hər şeyin əvvəlki vəziyyətə qaytarılması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi məsələsində bütün istədiklərini yerinə yetirsin. Bu Moskvanın Ermənistanla ciddi qarşıdurmasına səbəb olar və ermənilərə münasubətdə Böyük Pyotrdan başlanan Rusiya siyasətinin sonuna gətirib çıxarar. Bu nöqteyi-nəzərdən, Rusiyanın Azərbaycanın istəklərini tam şəkildə həll edəcəyinə inanmıram. Lakin eyni zamanda, Moskvanın Azərbaycandan etdiyi tələblər də həddən artıq çoxdur. Azərbaycan enerji siyasətini dəyişməli, mavi yanacağı ancaq Rusiya vasitəsi ilə Qərb bazarına çıxarmalı, Moskvanın patronajlığı altına keçməlidir. Hər halda belə bir ideyanın olub-olmadığını birmənalı söyləmək də mümkün deyil. İnanmıram ki, Azərbaycan Rusiyanın qanadı altına sığınmaqla özünün suverenliyindən tamamilə imtina etsin. Hətta üstəlik Rusiya hərbi bazalarını ölkəmizdə yerləşdirsin. Bunun belə olduğuna inanmaq istəmirəm. Başqa bir tərəfdən, Rusiya dünya miqyasında verdiyi sözə inanılası, onun buna əməl edəcəyi dövlətlər sırasına daxil deyil. Moskva uzun müddətdir ki, Ukrayna ilə sərhəddən qoşunlarını çıxardığını bildirir, bu barədə bəyanatlar verir. Amma qoşunların çıxarılması prosesi gördüyümüz kimi, həyata keçirilmir. Bu səbəbdən, Rusiya ilə sövdələşmə aparmaq, onunla bazarlıq konusunda bir masa arxasında əyləşmək zənnimcə risqli işdir. Başqa bir tərəfdən, Qərb dairələri də ölkəmizə qarşı ikili standartlardan hələ də əl çəkmir".
Həsən İslamov