Azərbaycanın növbəti diplomatik həmləsi düşmən tərəfi qəfil haqlayıb; Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı icmasının son addımları işğalçı ölkədə təlaş doğurub - səbəblər; erməni siyasətçi: “Biz imicimizi və mövqeyimizi itirmişik...”

Son aylar Tural Gəncəliyevin rəhbəri olduğu Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı icması beynəlxalq arenaya çıxaraq, dünya birliyinə yönəlik önəmli addımlar atır. Əsas hədəf təbii ki, ölkəmizin üzləşdiyi və on illərlə həlli uzanan işğal probleminin çözümünü yaxınlaşdırmaq, Ermənistanın təcavüzkar və anti-Azərbaycan siyasətini faş eləməkdir.

Bu xüsusda icma nümayəndələrinin ABŞ-a uğurlu səfərini, orada həmçinin nüfuzlu yəhudi lobbisinin yetkilələri ilə görüşünü qeyd eləmək lazım gəlir. Bugünlərdə isə icma heç bir şərt qoymadan Dağlıq Qarabağın erməni icması ilə dialoqa hazır olduğunu bəyan elədi. Ardınca məlum oldu ki, azərbaycanlı icma Avropa Parlamentinin yeni seçilmiş 751 deputatına məktub göndərib.

Məktubda icma üzvləri Avropa Parlamentində təmsil olunan deputatlara azərbaycanlı qaçqın və məcburi köçkünlərin hüquqlarının bərpası və qorunması, onların öz yurdlarına geri dönməsi istiqamətində qətiyyətli qərarlar qəbul edəcəyinə və ədalətli mövqe göstərəcəklərinə dair əminliklərini bildiriblər.

Məktublarda deyilir: “Dünyada qaçqın və məcburi köçkünlərin hüquqlarının qorunmasının arxa plana keçirildiyi bir vaxtda, siz, Avropa Parlamentinin deputatları bu ali vəzifənin icrasına başlamısınız. Çox təəssüflər olsun ki, müasir dünyada insan hüquqlarının bir çox nailiyyətlərinin zorakı hərəkətlərlə pozulduğunu müşahidə edirik. Bu çətin dövrdə Ermənistanın hərbi təcavüzündən əziyyət çəkən azərbaycanlı məcburi köçkünlərin insan haqlarının müdafiəsi istiqamətində sarsılmaz iradə nümayişini sizlərdə görmək niyyətindəyik. Biz doğma yurdumuz Dağlıq Qarabağdan və ətraf rayonlardan zorla qovulan, etnik təmizləməyə məruz qalan insanlarıq”.

Müraciətdə həmçinin qeyd olunub ki, insan hüquqları universaldır və Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı icmasına münasibətdə seçimli şəkildə həyata keçirilə bilməz. “Bizim vətənimizə qayıtmaq, məhrum olduğumuz əmlakımıza sahib çıxmaq, öldürülməkdən və ya etnik təmizləməyə məruz qalmaqdan qorxmadan ata-baba yurdumuzda ləyaqətlə yaşamaq hüququmuz var. Biz, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində Dağlıq Qarabağın erməni icması ilə birlikdə dinc yanaşı yaşamaq niyyətimizi açıq bəyan edirik. Bu baxımdan, əminik ki, Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı və erməni icması arasında birbaşa dialoq gələcək sülh və firavanlıq üçün uyğun imkan yaratmağa kömək edəcək. Bu, eyni zamanda Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq və prinsiplər əsasında ədalətli həllinə öz töhfəsini verəcək”.

*****

Gözlənildiyi kimi, Bakının təbliğat müharibəsində atdığı bu addımlar düşmən tərəfdə olduqca həssaslıqla izlənib, narahatlıqla qarşılanıb. Anlaşılandır. Axı biz düşmənin hiyləgər Qarabağ taktikasını elə onun öz üsulu ilə vurmağa başlamışıq. İnsan haqlarından, universal dəyərlərdən, öz müqəddəratını təyin etmə haqından həvəslə dəm vuran ermənilər işğala haqq qazandırmaq üçün məgər demirlərmi ki, iki millət bir yerdə yaşaya bilməz?

Deyirlər. Buyurun, onda öz dədə-baba torpaqlarından qovduğunuz azərbaycanlı icmanın sülh çağırışlarına, birgə yaşamaq təkliflərinə müsbət cavab verin. Dünya birliyini inandırın ki, həqiqətən siz də sülhün tərəfdarısınız, savaşın yox. Di gəl, xəbərlər bunun əksini deyir.

Məsələn, Ermənistan XİN-i Bakıdan səslənən və bütünlüklə beynəlxalq hüquqa, insanlıq qanunlarına söykənən sülh və dialoq çağırışlarına həyasız bir reaksiya sərgiləyib. XİN-in mətbuat katibi Anna Naqdalyan deyib ki, Azərbaycan guya bununla “ortanı qarışdırmaq”, separatçı rejimin birbaşa danışıqlara tərəf kimi qatılmasına əngəl olmaq istəyir. Guya hələ SSRİ dövründən Dağlıq Qarabağ sırf ermənilər yaşayan bölgə kimi tanındığı üçün iki icma söhbətinə ehtiyac yoxdur. Yəni ki, dialoqa və danışıqlara da lüzum yox.

Bəs konflikt başlayanadək Dağlıq Qarabağ əhalisinin 40 faizini təşkil eləmiş köklü azərbaycanlılar necə olsun? Onlar icma deyilsə, nədir? Hələ onu demirik ki, Qarabağ yalnız dağlıq ərazidən ibarət deyil - hansı ki, bütünlüklə etnik təmizlənməyə məruz qalıb. O da məlumdur ki, SSRİ dönəmindən cəmi 10-15 il əvvəl Dağlıq Qarabağın özündə belə, erməni əhali azlıqda olub. Bunu təsdiqləyən onlarca rus mənbəyi və xəritələr var.

Əlbəttə ki, rəsmi İrəvanın belə panik reaksiyası gözlənilən idi. Əsas da o səbəbə ki, “iki icma” söhbəti, sülh və dialoq təklifi Ermənistanın Dağlıq Qarabağ ermənilərini mifik “Dağlıq Qarabağ xalqı” kimi təqdim edib onu dünyaya üçüncü münaqişə tərəfi kimi tanıtmaq, beləliklə də Ermənistanı “sudan quru çıxarmaq” yönündə cəhdlərini boşa çıxarır. Bu mənada düşmən ölkənin fakt qarşısında qaldığını da söyləmək olar. Çünki dünya bir daha əmin olur ki, Dağlıq Qarabağ hansısa mifik xalqın yox, azərbaycanlı və erməni əhalinin yaşadığı coğrafi ərazidir - Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan ərazi.

*****

“Azərbaycanlı icmanın Avropa Parlamentinə məktubu mühüm siyasi mesajdır”. “Yeni Müsavat”ın erməni mediasına istinadən verdiyi məlumata görə, bu sözləri Ermənistanın Respublikaçılar Partiyasının sədr müavini Armen Aşotyan deyib.

“Bu məktub ondan xəbər verir ki, artıq həmsədrlər və beynəlxalq təşkilatlar kontekstində gündəm dəyişir. Öncədən də ağılsızlıq idi düşünmək ki, avtoritar Azərbaycanın fonunda Ermənistan və ”Arsax"ın özünü demokratik göstərmək arzusu danışıqlar prosesində bizə üstünlük gətirməyəcək", - deyə o qeyd edib.

Sözünə davam edən erməni siyasətçi bildirib: “Biz prosesdə mövqelərimizi itirmişik. Əgər əvvəl Ermənistan ağlarla oynayırdısa, indi qaralarla oynayır. Biz imicimizi də itirmişik. Əgər qabaqlar Ermənistan mili maraqlardan çıxış edərək öz gündəmini irəli aparırdısa və bu zaman Ermənistan haqda konstruktiv, Azərbaycan haqda isə destruktiv tərəf təəssüratını yaradırdısa, indi belə bir təəssürat, sadəcə, yoxdur”.

Əslinə qalsa, heç əvvəl də belə təəssürat olmayıb. Fakt budur ki, Bakının son diplomatik həmləsi düşmən tərəfi həqiqətən qəfil yaxalayıb. Şahmat termini ilə desək, indi rəqib daha çox müdafiə haqda düşünür...