Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin hazırlanması gedişində Ermənistanın baş naziri Ayətulla Hacı Nikol Paşinyan üç şərt irəli süprüb. Əslində ermənilərin irəli sürdüyü şərtlərin daim yaz havası, yaxud Anaid məbədində erməni qadınların müştəriləri kimi daim dəyişərək dövr etməsi çox təbii haldır. Yazının əvvəlində Nikolu təltif etdiyim dini rütbələr də, erməni və fars xislətinin eyniliyini göstərən simvoldur.

Ermənilərin Ermənistan üçün 29,8 km2 ərazinin Azərbaycan tərəfindən Ermənistan ərazisi kimi tanınması ən əsas məsələdir ki, 1918-ci ildə o zamanın beynəlxalq güc mərkəzlərinin təkidi ilə ADR rəhbərləri İrəvan xanlığının 9 km2 ərazisini RƏSMƏN Ermənistan adlı dövlət qurmaq üçün ermənilərə verməyə məcbur olmuşlar. 

Qərbin “beynəlxalq” məhkəməsi hansı hüquqa əsasən 30 ildən bəri Azərbaycanla müharibə şəraitində olub, diplomatik münasibətləri və vizasız gediş-gəliş haqqında müqavilə olmadan Qarabağda və dünyada yaşayan ermənilərin, eləcə dəbaşqa dövlətlərin rəsmi və qeyri-rəsmi nümayəndələrinin Azərbaycan ərazisinə sərbəst, heç bir icazə sənədi olmadan buraxılmasını ələb edir?

Məhz buna görə biz beynəlxalq meydanlarda hüquqi müstəvidə susmğa məcburuq. Bolşevik rusiyası 1920-ci ildə Azərbaycanı təkrar işğal etdikdən SSRİ dağılana qədər ermənilər daim nəinki bu dövlətin rəhbərliyində, hətta SSRİ tərkibində olan Azərbaycan SSR-nin rəhbərliyində daim mühüm vəzifə sahibləri olmuşlar. Rusiyanın bolşevik rəhbərliyi Zəngəzuru Azərbaycanın razılığı olmadan Ermənistanın tərkibinə qatmaqla Azərbaycanın Türkiyə ilə birbaşa quru sərhəddini aradan götürməklə bərabər, rəsmən və reallıqda Azərbaycanın tərkib hissəsi olan Naxçıvanı da anklav vəziyyətinə salmışlar. Bu gün də həmin dünya gücləri Azərbaycan-Ermənistan sərhədlərinin qarşılıqlı tanınması məsələsində Zəngəzurun Kreml tərəfindən Ermənistana qanunsuz verilməsini görməzdən gələrək, 1991-ci ildə SSRİ dağılarkən mövcud olan Ermənistan sərhədlərini tanımağı Azərbaycandan tələb edirlər. Bu isə Azərbaycan üçün öz qanuni ərazisinin 20 min km2 hissəsini rəsmən itirmək deməkdir. Ermənistanın isə bu halda qanunsuz əldə etdiyi, əslində isə Kremlin vasitəsilə heç bir itki vermədən işğal etdiyi Azərbaycan ərazisini öz ərazisi olaraq beynəlxalq hüquq baxımından rəsmiləşdirməsi deməkdir. Əslində bu Azərbaycanın 30 illik müharibə nəticəsində öz qanuni ərazisini məğlub ölkə qismində itirməsi anlamındadır. Bununla kifayətlənməyən, 2020-ci ildə yenə də özlərinin başlayıb davam etdirdiyi 44 günlük müharibədə şərəfsizliklə biabırçı məğlubiyyətə uğrayın ermənilər öz havadarlarının qoltuğuna sığınaraq sülh müqaviləsinin hazırlanması prossesində Qarabağın dağlıq hissəsinin, daha dəqiq desək Qarabağ iqtisadi rayonunun sözdə Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığını desələr də guya bu ərazidə yaşayan bir ovuc ermənilərin təhlükəsizliyindən narahat olaraq, onların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün beynəlxalq təminat istədiklərini bildirirlər. 

Birincisi, əyər orada yaşayan ermənilər SSRİ dağılıb, Azərbaycan Respublikası öz müstəqilliyini elan edən günə qədər SSRİ vətəndaşı olaraq bu ərazidə qanunun tələblərinə uyğun yaşayıbsa onlar və orada belə qanuni yaşamış cütlüklərin övladlarına Azərbaycan vətəndaşlığı verilməsində heç bir problem yoxdur. Əgər bu vətəndaşlar bu günə qədər Azərbaycana qarşı heç bir cinayət törətməyibsə və Azərbaycan Respublikası qanunlarına riayət etməklə bu ərazilərdə yaşamaq istəyirsə Azərbaycan dövlətinin Anayasası və qanunvericiliyi onların təhlükəsizliyinin təminatı üçün ən etibarlı mexanizmdir. Erməni rəsmilərinin və “sülhməramlı” adı ilə Azərbaycan ərazisinə öz işğalçı qoşununu yeridib, bu ərazidə öz hərbi mövcudluğunu erməni-azərbaycanlı etnik münaqişəsini daim qızışdırıb, alovlandırmaqla təmin etmək niyyətini təqib edən Rusiya Qarabağda yaşayan ermənilərin məsələsinin həllini sonraya saxlamaq adı ilə təmin etməyi hədəfləyir.

Ermənilər bütün məsələlərdə anadangəlmə fahişəlik xislətinə uyğun olaraq daim öz sözlərini və mövqelərini dəyişir. Əslində ermənilər öz məqsədini nə qədər gizlətməyə çalışsalar da, “xoruzun quyruğu” daim çox aydın görünür.

1990-cı illərdə, SSRİ dağıldıqdan bir müddət sonra ermənilər başa düşdülər ki, Rusiyanın hərbi bazaları Ermənistandan çıxmayana qədər ermənilərin qurduğu yedək dövləti müstəqil oli bilməyəcək. O zaman erməni liderlərdən biri, səhv etmirəmsə İqor Muradyan müsahibəsində çox pərişanlıqla etiraf etdi ki, – “SSRİ dağılanda mən elə bildim ki, biz artıq Rusiyanın əsarətindən qurtarıb, müstəqil olduq?” Ermənilər SSRİ dağılan zaman “miatsum” şüarı ilə Rusiyanın vasitəsilə Azərbaycandan bütün Qarabağı, əgər bu mümkün olmasa ən azı Qarabağın dağlıq hissəsini qoparmaq, sonra isə Qərbin vasitəsilə Rusiyanın pəncəsindən xilas olub, müstəqil dövlətə çevrilmək istəyirdilər. Onların son 30 ildə, bu günə qədər etdikləri bütün rəngarəng manevrlərdə bu süjet xətti olaraq aydın görünür. Onların bu məqsədlərini reallaşdırmaq niyyətində ən böyük səhvi, 1991-ci ildə mövcud olan reallıqların dəyişmədən, donmuş halda qalacağını düşünməsi idi. İlk növbədə isə hər tərəfdən düşmən əhatəsində olan Azərbaycanın iqtisadi, hərbi cəhətdən güclənəcəyini, Türkiyənin Qərbin yarımmüstəmləkəsi halından çıxaraq regional gücə çevriləcəyini, eləcə də Rusiyanın Türkiyə və Azərbaycanla iqtisadi və digər sahələrdə sıx əməkdaşlığının yarana biləcəyini düzgün hesablaya bilməmiş, ya da ki, Ovanes Tumanyanın təəssüf hissi ilə dediyi, – “Biz (yəni, ermənilər – Ş.Q.) dünyada ən bədbəxt tyfayıq. Çünki siyasi cəhətdən heç vaxt müstəqil ona bilmədik. Həmişə özümüzdən vasitə, qadınlarımızdan fahişə kimi istifadə edirlər”, sözləri tarix boyu təsdiqini tapdığı kimi, bu gün də növbəti dəfə öz təsdiqini tapır. Yəni, ruslar Azərbaycan ərazisində özlərinin hərbi mövcudluqlarını saxlamaq məqsədilə, Qərb dövlətləri isə Rusiyanı bu məntəqədən sıxışdırıb çıxarmaq üçün ermənilərdən vasitə kimi, Qarabağda müvəqqəti yerləşmiş rus əsgərləri də Qarabağdakı ermənilərin arvadlarından fahişə kimi istifadə etməkdədir. Ayətulla Hacı Nikol Paşinyan da gah Kremldə Putinə, onları Azərbaycandan qoruması üçün yalvarır, gah Brüssel danışıqlarında İ.Əliyevi Paşinyanı arzu etmədiyi formada zorlayacağından ehtiyatlanaraq, bu prossesdə yayınır – yəni, qardaşı Emmanuel Makronun da YENGƏ qismində görüşdə iştirak etməsini tələb edir, gah da ki, Blinkenin iştirakı ilə keçirilən görüşdə ona verdiyi sözdən, Moskvaya gələrək Putinin qarşısında, Cənnət xala demişkən “lüt altından çıxır”. Ən qədim peşə olan fahişəliyin mahiyyətindən doğan, qaçılması mümkün olmayan haldır ki, ən hiyləgər fahişə belə peşə fəaliyyəti ərzində hökmən dəfələrlə arzu etmədiyi formalarda zorlanır. Bunu ermənilərlə bütün xüsusiyyətləri yüzə-yüz eyni olan farsların tarixindən də görmək də olur. Belə ki, Türk torpaqları hesabına ermənilər üçün dövlət yaradan ruslar bir müddət onlardan istifadə etdikdən sonra erməni parlamentini gülləbaran etdirdilər, indi rusların əsarətindən “Qarabağ” cehizi ilə qaçmaq istəyən Paşinyanı “linç” etdirmək üçün müxtəlif tədbirlər görürlər ki, onun yerinə növbəti qurbanlıq gətirsinlər. Farsları da ingilislər, Qacarları hərbi çevriliş edərək hakimiyyətdən saldıqdan sonra türk yurdunda dövlət sahibi etdikdən bir müddət sonra Rza Pəhləvini qətlə yetirib, yerinə Məhəmmədrza Pəhləvini gətirdilər. Bir müddətdən sonra, 1978-ci ildə onun da “istifadə müddəti” qurtardan kimi Misirə göndərib, orada cərrahiyyə stodunda gəbərtdilər. İndi də növbəti qurbanlıq kimi onların törəməsi olan, bala Pəhləvini hakimiyyətə gətirməyə cəhd edirlər. “Axır suda sınar, suyun səhəngi”, – deyib türk aqilləri. Erməninin də, farsın da səhəngini (dövlətçiliyini) sınmağa doğru sürükləyən tarixin təkərini geri döndərmək isə nə rusun, nə fransızın, nə də ingilisin bacara biləcəyi iş deyil. Təki, tarix türkü, öz içərisində olan, əsil üzü adi gözlə görünməyən düşmənlərindən qorusun. İndi isə ermənilərin Qarabağ ermənilərinin təhlükəsizliyinin beynəlxalq təhlükəsiz təminatı məsələsinə baxaq. Bütün dünya ölkələrinin Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu etiraf etməsi, Ermənistanı da bunu etiraf etməyə məcbur etdi. Lakin onları, nə də havadarlarını öz niyyətlərindən daşındıra bilmədi. On noyabr bəyanatında Laçın və Zəngəzur koridorlarına Rusiyanın nəzarət etməsinin nəzərdə tutulması əslində Kremlin diktəsi ilə bu bəyanata daxil edilmiş bəndlərdir. Bununla Rusiya Zəngəzur koridoru ilə birbaşa Türkiyəyə və Avropaya çıxış qazanır, həm də Azərbaycan və Ermənistanın da iqtisadi əlaqələrinə həm tərkib, həm də həcm etibarilə nəzarəti öz əlinə almış olur. Laçın koridoruna nəzarət vasitəsilə isə Azərbaycan ərazisində hərbi mövcudluğunu reallaşdırmaqla yanaşı, Azərbaycanın bütün dünyanın tanıdığı ərazisini Azərbaycanın nəzarətindən çıxararaq faktiki olaraq Ermənistana birləşdirməklə bərabər, bunu hər iki tərəfin başının üstündə Domokl qılıncı kimi saxlayaraq, onlara ciddi təsir mexanizmi əldə etmiş olur. Qərb ölkələri də Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdıqlarını rəsmən elan etsələr də, reallıqda bunu tanımaq fikrində də deyillər. Çünki, Qərbin tabeliyi və nəzarətində olan beynəlxalq məhkəmənin Azərbaycan ərazisində hətta yerli deyil, gəlmə millətin nümayəndələrinə Azərbaycana daim düşmənçilik etmiş, otuz il ərazilərini işğal edərək yeraltı və yerüstü sərvətlərini talan edib, yaşayış məskənlərini yer üzündən silib, əhalisini qətliama məruz qoymuş, bu gün də azad edilmiş ərazilərdə dinc quruculuq işləri ilə məşğul olan Azərbaycan vətəndaşlarının fəaliyyət göstərdikləri əraziləri minalamaqla məşğul olan, 10 noyabr Bəyanatının ziddinə olaraq öz qoşunlarını Azərbaycan ərazisindən çıxarmayan düşmən Ermənistanın ərazisinə heç bir nəzarət olmadan nəinki Qarabağda yaşayan ermənilərin, həm də Ermənistan və başqa ölkələrin vətəndaşlarının gedib-gəlməsini, yük, o cümlədən hərbi yüklərin daşınmasına yol verilməsini tələb edən, heç bir ölkə qanunlarına, beynəlxalq normalara zidd, sağlam məntiqə uyğun gəlməyən “lotu qərarı” çıxarması Qərb ölkələrinin də Rusiyanın Qarabağ və Ermənistan ərazisindəki hərbi qüvvələrini çıxara biləcəyi halda Qarabağda ən azı, elə bu gün oynadığı oyunlarının, hətta ondan da pis əməllərinin sahibi olacağından xəbər verir.

Obyektiv olaraq belə bir sual ortaya çıxır ki, Qarabağa 150 il öncə Rusiyanın başqa ölkələrdən köçürüb gətirərək məskunlaşdırdığı 10-12 min erməninin “təhlükəsizliyi” Ermənistan dövlətini və dünyanın güc mərkəzlərini bu qədər narahat edən beynəlxalq miqyaslı bir məsələdirsə, rus-erməni birləşmələrinin və ermənilərin 30 il bundan qabaq Ermənistan ərazisi saydıqları türk torpaqlarından və bu gün də özlərinin belə Azərbaycan ərazisi olaraq rəsmən tanıdıqları türk milli ərazilərindən zorla, işgəncələrə, qətliamlara məruz qoyaraq qovduqları BİR MİLYON Azərbvaycan insanlarının dünya güclərinin özlərinin müəyyən və rəsmən elan etdikləri beynəlxalq insan haqlarına malik olmaq hüququ yoxdurmu? Bu gün rəsmən Ermənistan sayılan ərazilərin aborigen əhalisi olan bu türklərin öz doğma torpaqlarına qayıdıb, onlara Ermənistanın ya digər dövlətin heç bir müdaxiləsi olmadan Naxçıvana Azərbaycanın digər ərazilərinə gediş-gəlişi, istədikləri xarakterli yükləri daşımaq hüququ niyə olmamalıdır? Və bunu dünya gücləri niyə bu günə qədər bir dəfə də olsa dilə gətirmir, eləcə də “ədalət etalonu” elan etdikləri məhkəmənin türklərin bu hüquqlarının təmin edilməsi barədə qərar çıxararaq, bu qərarın yerinə yetirilməsini öhdəlik olaraq Ermənistandan tələb etmir. Bu gün İran adlandırdıqları Qacar yurdunda ölkə əhalisinin 60 faizini təşkil edən, aborigen millət olan türklərin bütün şəxsi insan və milli hüquqlarının bütün sahələrdə insan zəkasına sığa bilməyəcək vəhşiliklərlə pozaraq, qətliama məruz qoyan 10-12 milyon farsın şovinist faşizmini Qərbin bu “etalon” məhkəmələri görmürmü? Bunu görüb, dinmək istəyən İsrail parlmamentarilərinin İsrail Xarici İşlər Nazirliyinə müraciəti Qərbin təzyiqi ilə geri qaytarılmadımı? Bu məsələlərə diqqət yetirdikdə nəinki “xoruzun quyruğu”, elə “xoruzun” özü də çox aydın görünür.

Azərbaycan Ermənistanla bağlayacağı sülh müqaviləsində 30 il ərzində Azərbaycana vurulmuş maddi zərərin, qətlə yetirilmiş vətəndaşlarımızın, şəhidlərimizin, ailələrinə, yaralı qazilərimizə beynəlxalq normalara uyğun kompensasiya ödənilməsi, Kremlin qanunsuz olaraq Azərbayxandan alıb, ermənilərə verdiyi Zəngəzurun geri qaytarılması məsələlərinin əks olunmasında Azərbaycan tərəfi israrlı olmalıdır. Keçmiş Xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovun, ermənilərin Qarabağdan çıxması üçün Azərbaycan onlara kompensasiya verməlidir təklifinə gəldikdə isə, o və onun kimilər özünün erməni qudalarına Azərbaycandan talan etdikləri var dövlətlərindən istədikləri qədər vəsait ödəyə bilərlər.

Niyə Qərb Ukraynaya qarşı Rusiyanın etdiyi təcavüzə görə ərazilərində olan Rusiyanın dövlət aktivlərini dondurub, Rusiya vətəndaşları olan iş adamlarının aktivlərini dondurmaqla bərabər, onlara müxtəlif sanksiyalar da tətbiq etdikləri halda, son otuz ildə Ermənistana böyük maliyyə, hərbi və s. yardımlar etməklə kifayətlənməyib, təcavüzə məruz qalan Azərbayana qarşı bədnam 907-ci düzəlişi edib. Bunun yeganə anlamı odur ki, dünyanın bütün türk düşmənlərinin türklərə qarşı elan etdikləri səlib yüyürüşü daim, bütün sahələrdə, bütün formalarda davam etməkdədir. Bunun qarşısını, daha doğrusu bu səlib yüyürüşünün daim dünya türklərinə gətirdiyi fəlakətlərin qarşısını ancaq bir yolla almaq, onu neytrallaşdırmaq olar. Bu yol, bu günə mövcud olan türk dövlətlərin bütün sahələrdə intensiv qarşılıqlı əlaqələrin yaradılması yolu ilə TURANIN qurulması, ümumtürk ədəbi dili yaradılıb, TURANIN RƏSMİ DİLİNƏ çevrilməsi ilə yanaşı, bütün dünya ölkələri və millətlərinə azadlıq və demokratiya etalonu olmaqda iddialı olan, məşhur hüquqşünas Məmmədxan Əzizxanlı ilə K.Marksın “elmi sosializm nəzəriyyəsi” və “Obyektiv Mülkiyyət, Bölgü və Əmək Haqqının Ənuşirəvan İbrahimi qanunları” əsasında hazırladığımız “Turan dövlətinin Firidun İbrahimi Anayasasının əsas müddəalarına uyğun dövlət quruluşunun yaradılmasıdır”.

Türk düşmənlərinin TÜRKƏ qarşı səlib yüyürüşü təkcə Azərbaycana qarşı deyil, Türkiyənin qollarına vurulmuş “yarımmüstəmləkə zəncirini” qırıb, onu müstəqil region gücünə çevirib, türk Dövlətləri Təşkilatı yaradıb, dünya türklərinin azadlıq qalası Turana doğru aparan, Türk dünyasının II Atatürkü, sayın Ərdoğana qarşı, müvəqqəti vəzifə xatirinə nəinki, Türkiyənin müstəqilliyini, bütün dünya türklərinin azadlığını belə, türk düşmənlərinin ayağı altına atmağa hazır olan, qarnı milli qeyrətindən, milli şərəfindən yuxarı olan yarımerməni “siyasətçilərinin erməni, kürd separatizmini müdafiə edənlərdən ibarət xəyanətkar “altılıq” dəstəsi düzəldərək, təkcə Türkiyəni deyil, bütün türk dünyasının azadlıq dirənişini sərkərdəsiz qoymaqla əsarətdə saxlamağa hədəflənən əməllərində davam etdiyi də ortadadır.

Şapur Qasimi

27.05.2023

+99455 522 36 15