“Qarabağ klanı” prezident postunu təhvil verir

Ermənistanda yeni konstitusiya dəyişikliklərinin bəzi təfərrüatları üzə çıxıb; prezident
postu uğrunda mübarizə indidən qızışıb

Ermənistanda ölkə konstitusiyasına dəyişiklik ediləcəyi barədə məlumatlar təsdiqlənib. Erməni KİV-lərinin məlumatına görə, konstitusiyanın dəyişdirilməsi ilə bağlı müzakirələr bir neçə ay davam edəcək. Ermənistan prezidenti Serj Sərkisyanın rəhbərlik etdiyi hakim Respublika Partiyasının təşəbbüsü olan konstitusiya dəyişikliyi ilə ölkənin parlamentli respublika idarəçiliyinə keçməlidir. Ermənistan hökuməti 2014-cü ildə konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı referendum keçirməyi də planlaşdırır. Yeni konstitusiya ilə Ermənistanda “yarımprezident idarəetmə sistemi” ləğv ediləcək və əvəzində parlament hökuməti yaradılacaq.

Yəni Sərkisyan hazırkı səlahiyyətlərini parlamentin ixtiyarına buraxmalı olacaq. Bununla yanaşı, prezidentin az da olsa bəzi istisna, simvolik səlahiyyətləri olacaq.
Hakim Respublika Partiyasının üzvü David Arutyunyan bildirib ki, konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı uzun müddətdir müzakirələr aparılır: “2005-ci ildə ölkə konstitusiyasına daxil edilən məsələlər bu gün qənaətbəxş hesab olunmur”. Onun sözlərinə görə, artıq konstitusiyaya dəyişiklik edilməsinin zamanı gəlib çatıb: “Bəzi təhlükəli hesab olunan məqamlara görə konstitusiyaya dəyişiklik etmək lazımdır”. D.Arutyunyan istisna etməyib ki, bu dəyişikliklər paketi 2014-cü ilin əvvəlindən tez başa çatmayacaq. O həmçinin bildirib ki, parlamentli respublikaya keçiddən sonra növbəti parlament seçkilərində hakimi Respublika Partiyasının siyahısına hazırkı prezident Serj Sərkisyan başçılıq edəcək və qələbə qazanarsa, ölkənin baş nazir olaraq idarə edəcək.

Qeyd edək ki, hakim partiya müxalifət mətbuatında gedən bu məlumatları uzun müddət təkzib edib ki, bu da səbəbsiz deyil. Ermənistan hakimiyyəti ehtiyat edir ki, konstitusiya dəyişikliyi ölkədəki onsuzda gərgin olan vəziyyəti nəzarətdən çıxara, hakimiyyət uğrun da klanlararası mübarizəni daha da gərginləşdirə bilər.

Məlumatlar onu deməyə əsas verir ki, Sərkisyanın narahatlığı əbəs deyilmiş. Ölkədə növbəti prezident seçkilərinin 2018-ci ildə keçiriləcəyinə baxmayaraq, konstitusiya dəyişikliyi xəbərləri ciddiləşən kimi Ermənistanda hakimiyyət uğrunda klandaxili mübarizə başlayıb.

Sərkisyanın rəqibləri belə hesab edirlər ki, parlamentli respublika oyununu “Qarabağ klanı” Ermənistanın deyil,öz gələcək hakimiyyətlərini qorumaq üçün düşünüb. Ermənistanın ali qanunu bir nəfərin iki dəfədən artıq prezident olmasını yasaqlayır. Robert Köçəryan iki prezidentlik müddətini başa vurduqdan sonra hakimiyyəti rahat şəkildə “Stepanakert kruqu”ndakı ən sadiq tərəfdaşı olan Serj Sərkisyana təhvil verdi. Amma Sərkisyanın hakimiyyətdə olduğu son 5 ildə Ermənistanın yerli əhalisinin yadelli kimi nifrət etdikləri “Qarabağ klanı”nın mövqeləri xeyli zəifləyib, hakimiyyətdaxili mübarizə daha sərt xarakter alıb. Üstəlik, Sərkisyandan sonra hakimiyyəti təhvil ala biləcək güclü fiqur da yoxdur. Qarabağ müharibəsi dalğasında Ermənistanda hakimiyyəti mənimsəmiş Köçəryan-Sərkisyan ikilisinin ən ümidli kadrı-indiki müdafiə naziri Seyran Ohanyan ola bilərdi. Amma ondan da narazılıq pik həddədir. Müdafiə naziri ordudakı əsgər ölümlərinə, özbaşınalıqlara görə Ermənistanda ən çox hədəfdə olan şəxsdir. Şuşada anadan olan Seyran Ohanyan 1999-2007-ci illərdə qondarma “DQR”in “müdafiə naziri”, 2007-2008-ci illərdə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının rəisi olub. Seyran Ohanyan Ermənistanın müdafiə naziri postunu 2008-ci ildən tutur. Amma indi “yadellilər”in Ermənistanda prezident kürsüsünü əldə saxlamaq imkanları azalıb. Sərkisyandan sonra bu dəfə də Ohanyanın prezident postuna oturdulması qarşısıalınmaz proseslərə gətirib çıxara bilər. Bütün bunları nəzərə alan Sərkisyan prezident səlahiyyətlərinin azaldılması və yeni konstitusiya ilə parlamentli respublikanın yaradılmasını istəyir. Bununla da cəmiyyətə yeni prezidentin “Qarabağ klanı”ndan olmayacağı mesajı verilir ki, Ermənistandakı narazılığın müəyyən müddətə qarşısını almaq mümkün olsun. Amma yeni konstitusiya müzakirələri başlayan kimi artıq prezident postu uğrunda mübarizə də qızışıb.

Ermənistan mətbuatı yazır ki, Sərkisyan 2018-də prezidentlik postundan çəkiləcəyi birmənalıdır və böyük ehtimalla, parlament seçkilərində onun rəhbərlik etdiyi Respublika Partiyası yeni hökuməti quracaq. Erməni mətbuatı onu da iddia edir ki, Sərkisyan baş nazir olduqdan sonranı da fikirləşir və yeni prezidentin qarşısında indidən maneələr yaradır. Məsələn, Ermənistan Konstitusiyasının 50-ci maddəsi prezidentliyə namizədliyini verən şəxsin 10 il ölkədə yaşamasını tələb edir. ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu yeniləşmiş konstitusiyada bu maddədəki məhdudiyyətin azaldılmasını təklif edir. Sərkisyan isə bu maddənin yeni konstitusiyada saxlanılmasını istəyir. Sərkisyanın bu israrının arxasında isə daha ciddi mətləblər dayanır. Hakim partiya 10 il müddətinin dəyişdirilməsinə qarşı olduğunu hər hansı başqa niyyət güdmədiyini desə də, erməni mətbuatı bəzi məqamlara diqqət çəkir. Məsələn, bu yaxınlarda Ermənistanın keçmiş baş naziri və bu ölkənin Şimali İrlandiya və Böyük Britaniyadakı sabiq səfiri Armen Sərkisyan uzun fasilədən sonra yenidən Ermənistanın Londondakı baş diplomatı təyin edilib. 1992-1996-cı illərdə Ermənistan hökumətinə rəhbərlik etmiş Armen Sərkisyan sonra Londona səfir göndərilib və 2000-ci ilədək bu vəzifədə çalışıb. Səfir işlədiyi dövrdə o, Londonda dünyanın bir çox nüfuzlu iş adamı ilə əlaqələr qurub. Geri çağırıldıqdan sonra da əlaqələrini genişləndirib. Ermənistanda təmiz reputasiyası olan Armen Sərkisyanın gözlənilmədən 13 illik fasilədən sonra yenidən əvvəlki postuna qaytarılması şübhələrə yol açıb. Erməni mətbuatı yazır ki, Armen Sərkisyan Ermənistanda ən nüfuzlu üç oliqarxından biridir. Növbəti prezident seçkisində A.Sərkisyanın namizəd olacağı barədə qəti mövqeyi olmasa da, Serj Sərkisyan ehtiyat edir ki, onun ölkədə olması hakimiyyətdaxilində mübarizəni sərtləşdirir. “Bu səbəbdən də 13 il sonra onu ölkədən yenidən uzaqlaşdırmaqla Serj Sərkisyan özünü qismən arxayın hiss edəcək” deyə, erməni mətbuatı yazır. Ermənistanda növbəti prezidentlik uğrunda mübarizədə parlamentin indiki spikeri Ovik Abramyanın və indiki baş nazir Tiqran Sərkisyanın da adı tez-tez çəkilir. “Prezident seçkisinə hələ 5 il müddət qalsa da, bu post uğrunda artıq indidən mübarizə başlayıb. Konstitusiya dəyişikliyi, prezidentliyə namizəd üçün qoyulmuş 10 il ölkədə yaşamaq şərti və Armen Sərkisyanın müəmmalı təyinatı belə deməyə əsas verir” deyə, erməni mətbuatı yazır.