ABŞ Prezidenti Donald Tramp müharibədən zərər çəkmiş ərazidəki fələstinliləri qonşu İordaniya və Misirə köçməyə məcbur etməklə bağlı əvvəlki açıqlamalarından sonra daha irəli gedərək, ABŞ-ın Qəzzanı nəzarətə götürməsini istədiyini bildirib.

“ABŞ Qəzza Zolağına nəzarəti ələ keçirəcək və biz orada işimizi görəcəyik,” – Tramp çərşənbə axşamı axşam Ağ Evdə İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu ilə birgə mətbuat konfransında deyib.

Son günlərdə İsrailin girovların azad edilməsi üçün HƏMAS-la atəşkəs razılaşmasının bir hissəsi kimi insanların geri qayıtmasına icazə verməsindən sonra Qəzzanın cənub hissəsində yaşayan yüz minlərlə fələstinli şimala, öz evlərinə doğru gedir.

Tramp bu ərazini “Yaxın Şərqin Rivyerası”na çevirmək istədiyini deyib.

“Danışdığım hər kəs ABŞ-ın bu torpağa sahib olub, onu inkişaf etdirməsi və minlərlə iş yeri yaratması ideyasını bəyənir. Bu, həqiqətən möhtəşəm bir bölgədə möhtəşəm bir şey olacaq,” – o bildirib.

Netanyahu isə müharibədə əsas hədəflərindən birinin HƏMAS-ın bir daha İsrail üçün təhlükə yaratmamasını təmin etmək olduğunu deyib. Lakin Trampın bu məsələni “daha yüksək səviyyəyə qaldırdığını” vurğulayıb.

“Düşünürəm ki, bu, tarixi dəyişə biləcək bir addımdır və bu istiqamətdə ciddi şəkildə irəliləməyə dəyər,” – Netanyahu əlavə edib.

Tramp 15 aylıq müharibə ilə xarabalığa çevrilmiş əraziyə necə nəzarət etməyi planlaşdırdığı barədə detalları açıqlamasa da, ABŞ qoşunlarını göndərmə ehtimalını istisna etməyib.

“Əgər lazım olsa, bunu edəcəyik. Həmin ərazini ələ keçirəcəyik və inkişaf etdirəcəyik,” – deyə o vurğulayıb.

Trampın bu bəyanatı ABŞ-ın Yaxın Şərq münaqişələrində iştirakını tənqid etməsindən əhəmiyyətli bir dönüşü ifadə edir. O, ABŞ-ın bu mövqeyinin “Yaxın Şərqin həmin hissəsinə, hətta bəlkə də bütün Yaxın Şərqə böyük sabitlik gətirəcəyini” düşünür.

“Bu, yüngül qəbul edilmiş bir qərar deyil,” – Tramp əlavə edib.

Lakin fələstinlilərin məcburi köçürülməsi ilə bağlı istənilən müzakirə güclü müqavimətlə qarşılaşacaq. Yüz minlərlə fələstinli 1948-ci ildə İsrailin yaradılması zamanı və 1967-ci ildə İsrailin İordan çayının Qərb Sahili və Qəzza Zolağını ələ keçirməsi zamanı evlərindən qovulub.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatına görə, hazırda Qəzzadə 2,1 milyon insan yaşayır.

Fələstin Muxtariyyəti çərşənbə günü Trampın təklifini “beynəlxalq hüququn ciddi şəkildə pozulması” kimi qiymətləndirib.

Misir Xarici İşlər Nazirliyi də etiraz edərək, müharibədən sonrakı bərpanın “fələstinlilərin Qəzza Zolağından çıxarılmadan” həyata keçirilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Çin, Avstraliya, Türkiyə və Fransa regionda sülh üçün iki dövlətli həllin axtarılmasını dəstəklədiklərini bildiriblər.

Trampın Qəzzanı işğal etməsi planının, Səudiyyə Ərəbistanını da əhatə edəcək şəkildə Əbraham Razılaşmalarını genişləndirmək istəyi ilə necə uyğunlaşacağı bəlli deyil. O, 2020-ci ildə İsraillə ərəb ölkələri arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına dair razılaşmanı vasitəçilik edərək əldə etmişdi.

Səudiyyə Ərəbistanı Trampın Qəzza ilə bağlı açıqlamasına dərhal reaksiya verərək, Fələstin dövlətinin yaradılmadığı təqdirdə İsraillə diplomatik münasibətlər qurmayacağını və bu mövqenin danışıqlar üçün açıq olmadığını bəyan edib.

“Səudiyyə Ərəbistanı, fələstin xalqının qanuni hüquqlarına istənilən formada təcavüzü – istər İsrailin məskunlaşma siyasəti, istər fələstin torpaqlarının ilhaqı, istərsə də fələstinlilərin torpaqlarından qovulması cəhdləri – tamamilə rədd etdiyini bir daha vurğulayır,” – Səudiyyə Ərəbistanı Xarici İşlər Nazirliyi bildirib.

Trampın Qəzza ilə bağlı bəyanatı, Danimarkadan Qrenlandiyanı almaq, Panama Kanalını ələ keçirmək və Kanadanı ABŞ-a birləşdirmək kimi əvvəlki ekspansionist açıqlamalarını davam etdirir.

Gundemxeber.az