Politoloq: “Zərrabla Amerikanın siyasi dairələri arasında əlaqə var”

ABŞ-da həbsdə olan və 1 həftədir hakim qarşısında ifadə verən iş adamı Rza Zərrab işində demək olar ki, hər gün bir şok iddia ortaya çıxır. Artıq demək olar ki, məsələ siyasi müstəvidən bir qədər kənara çıxıb.

Əgər məhkəmənin ilk günlərində Rza Zərrabın səsləndirdiyi fikirlər, Türkiyənin müxtəlif rəhbər şəxsləri barəsində söylədiyi korrupsiya ittihamları gündəmdə yer almışdısa, hazırda vəziyyət bir qədər fərqlidir. Artıq Rza Zərrabın şəxsi ilə bağlı iddialar səsləndirilir və bu, yeni bir gündəm yaradır. Məsələn, ötən günlərdə Rza Zərrabın həbsxanada məhbuslardan birinə təcavüz etməsi müzakirələrə səbəb oldu. Bildirilirdi ki, hadisə 2016-cı ilin noyabrında baş verib.

Həmin məhbusun şikayəti əsasında əvvəlcə Zərrab haqqında növbəti cinayət işi açıldı. Sonradan isə işə baxan vəkil Aleksey Şaçt bildirdi ki, kifayət qədər dəlil təqdim edilmədiyi üçün istintaq dayandırılıb.

Rza Zərrab işi hansı siyasi prosesləri tətikləyə bilər? Bu olayın Türkiyədə növbəti seçkilərə qədər uzanması mümkündürmü?

“Yeni Müsavat”a danışan politoloq Qabil Hüseynli bildirdi ki, Zərrab hadisəsi Türkiyədə seçki dönəminə qədər uzanacaq: “Rza Zərrab hələ ki, sensasiyalı açıqlamalar verərək, məhkəməni davam etdirir. Məhkəmənin siyasi xarakter daşıdığını söyləmək mümkündür. Çünki düşünəndə görürsən ki, Rza Zərrab nə üçün Türkiyədəki milyonluq mülklərini qoyub, birdən-birə Amerikaya getməli idi? Görünür o, Amerikadan müəyyən təminatlar almışdı və buna görə də belə addımlar atdı. Amerika da onu həbs edəndə şübhəli qismində həbs etmişdi. Buna görə də onun üçün vəziyyətin ağır olacağı söylənilirdi. İndi isə Rza Zərrabı şahid formasında məhkəmə proseslərinə cəlb edirlər. Bu isə onu göstərir ki, Rza Zərrabla Amerikanın siyasi dairələri arasında əlaqə var.

Mənə elə gəlir ki, Amerika Türkiyəni, İrana qarşı sanksiyalar dövründə müttəfiqə yaraşmayan hərəkətlər etməkdə günahlandırmaq istəyir. Bu da ondan ibarətdir ki, İrana qarşı tətbiq edilən sanksiyalarda Türkiyənin bir nəfəslik rolu oynadığı, onlar tərəfindən sanksiya müddəalarının yerinə yetirilmədiyi isbata yetirilir. Məhkəmənin gedişindən bu prosesin “uğurla” nəticələnəcəyini və yaxud da Amerika siyasi elitasının istəklərinə uyğun formada başa çatacağını söyləmək mümkündür. Türkiyə tərəfi sonradan Rza Zərrabın İran xüsusi xidmət orqanlarının agenti olması fikrini söylədi. Güman edirəm ki, əgər İranın bu qədər qızılını Türkiyəyə daşıyırsa və müxtəlif yollarla məmurların ələ alınmasını işini təşkil edə bilirsə, məncə də Zərrab İran xüsusi xidmət orqanlarının fəaliyyətindən kənarda qala bilməz. Ona görə də proseslərin idarə edilməsində ETTELAAT-ın da bu və ya digər formada iştirak etdiyini söyləmək mümkündür. Zərraba birdən-birə İranın qızıl ehtiyatlarının çox böyük hissəsi etibar edilirsə deməli o, hakimiyyət orqanlarına yaxın bir adam olub. Bu etimad da hər adama bəslənən etimada bənzəmir”.

Politoloq bildirdi ki, həbsxanada onun adı ilə bağlı səslənən müxtəlif olaylar da şişirdilib: “Bildirirlər ki, telefonla görüntülü 1 saat danışıq üçün 40 min dollar ödəyib. Bu, o qədər də ağılabatan deyil. Onun kimlərlə danışacağını da təyin etmək çətindir. Üstəlik də həmin telefon sahibi olan həbsxana işçisinin adının çəkilməməsi də şübhələr yaradır. Ancaq bu bir faktdır ki, Rza Zərrab Türkiyənin İrana qarşı sanksiyalarda iştirak etməməsi üçün əlindən gələni edib. İranın maliyyə ehtiyaclarının, qida təchizatının ödənilməsində böyük rol oynayıb. Məsələ burasındadır ki, Rza Zərrabın yaxın dostu və onunla birlikdə bu proseslərdə iştirak edən digər azərbaycanlı şəxs də hazırda İranda ölüm hökmü iddiası ilə məhkəməyə cəlb olunub. Ona qarşı 1.5 milyard dollarlıq İran dövlət malının mənimsənilməsi iddiası ilə məhkəmə hökm çıxarıb. Ölüm hökmünün icrası hələ ki, dayandırılıb. Belə fikir söyləmək mümkündür ki, Rza Zərrabın Amerikaya qaçmasında bir səbəb də onun dostunun tutulması və İran hökuməti tərəfindən çox ciddi ittihamların irəli sürülməsidir. Məncə, Zərrabın Amerikanın bəlli dairələri ilə iş birliyinə getməsi, daha çox İranın təqibləri ilə bağlı idi. Çünki İranın ETTELAAT-ı istənilən zaman Zərrabı Türkiyədə həbs edib, öz ölkəsinə apara bilərdi. Ona görə də Zərrab canını qurtarmaq istəyirdi. Hesab edirəm ki, onun Türkiyə əleyhinə satqınlıq hərəkətlərinin bir səbəbi də İranın onu təqib etməsi məsələsidir”.

Politoloq söyləyib ki, Trampın son hərəkətlərindən sonra Türkiyə siyasi dairələrinin daha uğurlu hərəkət etmələri üçün şərait yaranıb: “Trampın Qüdslə bağlı qərarı Zərrab məsələsini bir növ kölgədə qoyub. Ancaq buna baxmayaraq Türkiyənin daxilindəki müxalif partiyaları bu məsələlərdə hökuməti tənqid etməkdə davam edirlər. Rza Zərrab olayları Amerikada məhkəmənin nə ilə bitməsindən asılı olmayaraq mövcud Türkiyə iqtidarının rüşvətlə bağlı əməllərinin sübut edilməsi istiqamətində müəyyən faktlar verə bilər. Bu faktlar doğruluğundan və ya yalan olmasından asılı olmayaraq, siyasi dairələrdə qalmaqallar yaradacaq. Hər-halda Türkiyə prezident seçkilərinə çətin şərtlər altında gedir. Bu şərtlər isə ölkədəki siyasi qalmaqalları dərinləşdirməklə yanaşı, prezident seçkilərinin çox ağır keçəcəyini indidən proqnozlaşdırır. Sözsüz ki, bu olaylarda qeyd etdiyimiz kimi İranın da barmağı var. İranda Zərrabın ortağı Babək Zəncani həbs olunanda Rza Zərrab hələ Türkiyədə sakit formada yaşamına davam edirdi. Bu, əslində Rza Zərrab üçün bir xəbərdarlıq idi. Ola bilər ki, həmin dövrdə Zərraba da “əl uzadanlar” olub. Ona görə də Zərrab Amerikaya qaçmaq qərarına gəlib. Hər halda hesab edirəm ki, onun Amerikaya getməsi özünün təhlükəsizliyi ilə bağlı idi. Sözsüz ki, Amerikanın müəyyən siyasi dairələrindən təminat alıb. Onun qarşılığında ki, Türkiyə iqtidarına qarşı kompromat materiallar toplayıb, istifadə etsinlər. Yəni Amerika hökuməti indiki halda Türkiyəyə qarşı kifayət qədər zərərli hərəkət edir. Bu zərərli hərəkət isə Amerikanın özü üçün ziyanlı ola bilər”.