Nemət Əliyev: «Hökumət qeyri-neft sektorunun inkişafını prioritet elan etsə də, bu, fəaliyyətdə özünü göstərmir»
Bu ilin on ayına görə, qeyri-neft sektoruna kapital yatırımında kəskin azalma var. Bu haqda "Bizim Yol"a açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Nemət Əliyev bildirib ki, azalma həm dövlət, həm də özəl sektor tərəfindən qoyulan sərmayələri əhatə edir. İqtisadçının sözlərinə görə, 2014-cü ilin on ayında qeyri-neft sektoruna kapital yatırımı 8,3 milyard manat olub. Amma 2013-cü ilin müvafiq dövründə bu rəqəm 9,1 milyard manat təşkil edib: "Deməli, qeyri-neft sektoruna kapital yatırımında 847,9 milyon manat azalma baş verib.

Azalmanın konkret səbəblərinə gəlincə, əsasən diqqətin neft sektoruna yönəlməsi ilə bağlıdır. Ölkəyə qoyulan ümumi investisiyaların həcmində 0,6 faiz artım var. Amma bu artım ölkənin neft sektorunda fokuslaşıb. Hökumət elə bir siyasət yeridib ki, bunun nəticəsində investorlar tərəfindən qeyri-neft sektoruna kapital yatırmağa maraq azalıb. Məhz buna görə də sərmayə qoyuluşu emal sənayesi üzrə 66,2 faiz, nəqliyyat və anbar təsərrüfatı üzrə 62,3 faiz, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq üzrə 43,4 faiz, informasiya və rabitə üzrə 35,5 faiz, su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı üzrə 43,4 faiz azalıb.

"Peşə, elmi və texniki fəaliyyət"ə kapital yatırımı 58,5 faiz, "təhsil"ə sərmayə qoyuluşu 22,3 faiz, "mənzil tikintisi"nə sərmayə yatırımı 7,3 faiz düşüb".

N.Əliyev əlavə etdi ki, hökumət qeyri-neft sektorunun inkişafını prioritet elan etsə də, bu, fəaliyyətdə özünü göstərmir: "Çox maraqlıdır ki, əsasən, dövlət büdcəsinin əsaslı vəsait qoyuluşuna yönələn kapitalda azalma müşahidə edilir. Səhv etmirəmsə, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bu azalma 1 milyard manatdan çoxdur. Kredit təşkilatları tərəfindən qoyulan kapital qoyuluşunda da 30 faiz azalma müşahidə edilir. Eyni zamanda büdcədənkənar mənbələrdə də vəsait yatırımları aşağı düşüb.

Təəssüf ki, bu illər ərzində qeyri-neft sektoruna sərmayə qoyuluşu stimullaşdırılmayıb. Dövlət büdcəsindən bu sahəyə yatırımların azalması fonunda kredit təşkilatları bu itkiləri sığortalaya bilərdi. Ölkə iqtisadiyyatı neftdən asılı vəziyyətə düşüb. İndi bir tərəfdən hasilat aşağı düşür, digər tərəfdən neftin qiyməti ucuzlaşır. Dövlət büdcəsində problemlərin yaranacağı gözləniləndir. Çünki büdcədə neftin baza hissəsini 90 dollardan hesablayıblar. Halbuki, dünya bazarında "qara qızıl"ın qiymətləri 80 dolların altındadır. Bu itkiləri qarşılamaq üçün Dövlət Neft Fondunun vəsaitindən istifadə ediləcək. İndiyədək fondun 75 milyard manatını xərcləyiblər, hazırda qalan 37 milyard manatını yaxın illərdə xərcləyəcəklər. Bu, yanlış bir siyasətdir".

N.Əliyevin fikrincə, kapital qoyuluşunun azalması istehsala da öz təsirini göstərib: "Statistika Komitəsinin məlumatlarından aydın olur ki, sənaye, aqrar sektorunda azalma var. Kənd təsərrüfatında bu azalma təqribən 3 faiz təşkil edir. Emal sənayesində artım olduğunu desələr də, təhlillər apararkən müəyyən istiqamətlərdə aşağı enmələri görərik. Bunlar onu deməyə əsas verir ki, hökumətin qeyri-neft sektorunun inkişafını prioritet seçdiklərini deməsi yalnız sözdədir".

Vüsalə RÜSTƏMOVA