İsmət Abbasov şənbə-bazar yarmarkalarında hər satıcıdan 20 manat yığdırır

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin (KTN) hər həftənin şənbə-bazar günləri paytaxtın 9 nöqtəsində təşkil etdiyi satış yarmarkaları bir çox məmurlardan ötrü əsl biznesə, yaxşı gəlir mənbəyinə çevrilib. Görünən budur ki, bu yarmarkalar KTN şefinin iddia etdiyi kimi, heç də aztəminatlı, kasıb təbəqənin maraqlarına yox, varlı məmurları daha da varlandırmağa xidmət edir. Əməkdaşımız bu qənaətə həmin yarmarkaların birində apardığı müşahidələr və satıcılarla söhbətdən əldə etdiyi faktlar əsasında gəlib.
İyunun 9-da Yeni Günəşli qəsəbəsində keçirilən kənd təsərrüfatı məhsullarının satış yarmarkasında bahalıq müşahidə olunub. Bunun səbəbləri ilə maraqlananda ortaya ilginc gerçəkliklər çıxdı. Öncə yarmarkada satışa çıxarılan bəzi məhsulların qiymətləri haqda danışaq və onları bazarlarda, meyvə-tərəvəz köşklərində və marketlərdəki qiymətlərlə müqayisə edək. Beləliklə:
- Kartof yarmarkada 80 qəpik-1 manat 20 qəpikdir. Marketdə və meyvə-tərəvəz köşklərində isə 50-70 qəpik arası.
- Gilas və əriyin qiyməti yarmarkada 3 manatdan başlayır. Marketdə və köşklərdə isə 2 manat 50 qəpik-3 manat arasındadır.
- Çiyələk yarmarkada 3 manat-3 manat 50 qəpikdir. Market və köşklərdə isə 2 manat 50 qəpiyi aşmır.
- Gilənar yarmarkada 1 manat 50 qəpikdən 2 manata qədərdir. Market və köşklərdə isə 1 manat 20 qəpikdir.
- Pomidor yarmarkada 1 manatdan ucuz deyil, bəzən hətta 1 manat 50 qəpikdən 2 manata qədərdir. Market və köşklərdə eyni məhsul 75-80 qəpikdən başlayaraq təklif olunur.
- Xiyar yarmarkada 50 qəpikdən aşağı deyil. Market və köşklərdə isə ən keyfiyyətlisi uzağı 40 qəpiyədir.
- Təzə lobya yarmarkada 1 manat-1 manat 30 qəpik arasındadır. Market və köşklərdə 90 qəpik-1 manatadır...
Siyahını uzatmaq, bura kənd yumurtası, göyərti, kələm, çuğundur və s. kimi məhsulları da əlavə etmək olar. Göründüyü kimi, yarmarkadakı qiymətlər market və bazardan ən yaxşı halda 20-40 faiz yüksəkdir. Halbuki KTN iddia edir ki, yarmarkada qiymətlər bazarlardan orta hesabla 25-30 faiz aşağıdır (bax: KTN-in rəsmi agro.gov.az saytı). Faktlar bu iddianı təkzib edir...
Əməkdaşımız yarmarkadakı satıcılarla söhbətində bu bahalığın səbəblərini soruşub. Hamısının cavabı belə olub ki, “burada bizdən yer haqqı aldıqları üçün məcbur olub baha satırıq, yer pulunu müştərinin cibindən çıxarırıq”.
Satıcılar hər piştaxta üçün gündəlik 20 manat (şənbə-bazarı nəzərə alanda həftədə 40 manat) ödədiklərini qeyd ediblər.
“Əgər bu 20 manatı bu yarmarkanı təşkil edən adamlara verməsək, malı da ucuz satarıq. Piştaxta da çox balacadır. Ora cəmi 7-8 pomidor yeşiyi qoyaraq içinə məhsul düzüb satmaq olar. Ona görə malı baha satmağa məcburuq” - deyə satıcılar narazılıqlarını bildiriblər.
Satıcılardan “bəs 20 manatı konkret kimə verirsiniz” sualına belə cavab aldıq: “İcra hakimiyyətindən iki-üç nəfər olur, bir də Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin iki qalstuklu adamı gəlir. Yanlarında da polis olur. Pulu səhər saat 10-a qədər yığırlar. Gələnlər özləri bir az qıraqda dayanır. Bazarda bir-iki əli dəftərli adamları var. Pulu onlar yığıb siyahı ilə təhvil verirlər. Pul yığımını görmək istəyəndə bir az tez gəlin. Saat 9-da lap yerinə düşər. Hamısı burada olurlar...”
Yeni Günəşlidəki yarmarkada 122 ədəd 20 manatlıq piştaxtanın olduğunu (meyvə-tərəvəzi birbaşa yerə, asfaltın üstünə düzüb satan 10-12 “obyekti” hələ saymırıq) nəzərə alsaq, deməli, bu bazar məmurlara həftədə 4880 manat xalis qazanc gətirir. Bu isə ayda 19520 manat deməkdir. Yəni ildə 235 min manatdan çox. Təxminən 300 min dollar. Bəs bu pullar hara, kimin cibinə gedir? Suala sonra qayıdarıq...
KTN Bakıda 9 belə yarmarkanın olduğunu bildirir (bax: KTN-in rəsmi agro.gov.az saytı). Onlar aşağıdakılardır:
1. Səbayel rayonu, Badamdar qəsəbəsi, Seyran Məmmədov küçəsi, 1;
2. Suraxanı rayonu, Qaraçuxur qəsəbəsi, Yeni Günəşli V yaşayış massivi;
3. Suraxanı rayonu, Əmircan qəsəbəsi, Səttar Bəhlulzadə küçəsi, 12;
4. Yasamal rayonu, Şərifzadə küçəsi, 131, Rabitə kollecinin yanı;
5. Nərimanov rayonu, Əliyar Əliyev küçəsi, 26;
6. Nəsimi rayonu, “Təzə bazar” MMC-nin yanı;
7. Nəsimi rayonu, 3 mkr., Alı Mustafayev küçəsi, 30/14;
8. Xətai rayonu, Məzahir Rüstəmov küçəsi ilə Sarayevo küçəsinin kəsişməsi;
9. Binəqədi rayonu, Dərnəgül, Koroğlu Rəhimov küçəsi, 53.
Bu ünvanlardakı yarmarkalarda neçə piştaxtanın olduğunu bilmirik. Amma Yeni Günəşli yarmarkasındakı satıcılarla söhbətimizdən onu dəqiq öyrənə bilirik ki, bütün yarmarkalarda eyni vəziyyətdir, hamısından yer pulu yığılır. Yeni Günəşlidəki yarmarka sahəsinə görə digərlərindən çox balacadır. Amma tutaq ki, digərlərində də oradakı qədər - 122 piştaxta var. Bu hesabla onların hər birindən də hər il 235 min manat (300 min dollar) yer pulu yığılır. Bu isə 9 yarmarka hesabı ilə ildə 2,7 milyon dollar xalis gəlir deməkdir. KTN bu yarmarkaları 2006-cı ilin iyul ayından bəri hər həftə iki dəfə olmaqla təşkil edir (bax: KTN-in rəsmi agro.gov.az saytı). Bu da o deməkdir ki, yarmarka biznesinin təkcə yer pulu “seqmenti” həmin bazarların təşkilatçılarına bu 7 ildə üst-üstə 19 milyon dollara yaxın xalis qazanc gətirib.
Bəs təşkilatçılar kimdir? Onların adı KTN-in saytında aydın yazılıb - kənd təsərrüfatı naziri İsmət Abbasovla bu məsələdə KTN-in tərəfdaşı olan Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbov.
Biz qətiyyən iddia etmirik ki, bu pulların istisnasız olaraq hamısı cənab Abbasovla cənab Abutalıbovun cibinə gedir. Təbii ki, onların da müavinləri, rayon icra başçıları, ayrı-ayrı idarə və təşkilatlar var. Bu biznesdən gələn qazancdan hamıya pay çatır. Dövlət başçısından tutmuş sadə vətəndaşa qədər hamını bu yarmarkaların çox lazımlı bir şey olduğuna inandırmaq üçün arada özü də bu yarmarkalardan TV kameraları önündə yarım kilo noxud alan nazir Abbasova isə daha çox. Çünki patron odur...
Bütün bunları nəzərə alanda əminliklə söyləmək olar ki, KTN şefi İsmət Abbasov pis menecer sayılmaz. Kasıb xalqa qayğı adı və paytaxt sakinlərinin cibi ilə oynayıb daha da varlanan nazirin oğlunun Londonda 2 milyon dollarlıq lüks malikanəni hansı pula alması sualı yarmarkalardan hər il gələn milyonlar fonunda sadəlövh görünür...

Pərvin Dadaşzadə