Bizdə çox gözəl bir el məsəli var - dəyirman bildiyini edər, çax-çax baş ağrıdar. İndi dünyada baş verən proseslərə nəzər saldıqda adamın yadına bu məsəl düşür. Amerika, Avropa ölkələrinin dövlət başçıları səhərdən axşama kimi Rusiya prezidenti Putini yaş yuyub quru sərirlər. Sanksiyalar tətbiq etməklə hədələyirlər, bank hesablarını dondururlar, hədə qorxu gəlirlər. Amma, cifayda, Putin elə bu hədə-qorxuların altında Krımı ələ keçirərək Rusiyanın ərazisinə daxil etdi. İndi də açıq-aşkar gizlətmir ki, imkan düşən kimi SSRİ-ni də bərpa edəcək. Yəni Amerikanın özünə əl qatmasının indiyə qədər heç bir nəticəsi olmayıb. Çünki, ortada bütün Avropanı fakt qarşısında qoyan bir səbəb var ki, onun nəticələrini düşünəndə hamısının canına vicvicə düşür. Bu isə təbii qaz asılılığıdır. Elə srağa gün Brüsseldə çıxış edən Barak Obama da Rusiyaya sərt sanksiyalar tətbiq edilməsindən danışarkən vurğulayıb ki, “bu bir günün içində olmur. Biz gərək belə addımları hərtərəfli analiz edək. Çünki, sərt sanksiyalar Rusiya qazından daha çox asılı olan Avropa ölkələrinə ziyan vura bilər. Bütün bunları biz hesaba alırıq.” Yəni Obamanın sözündən belə çıxır ki, neynəyək çox da qaza basa bilmirik, ona görə ki, qazımız Rusiyanın əlindədir. Avropa Birliyinin prezidenti Joze Manel Barrozo isə deyib ki, düzdür, AB-nin sanksiyaları ABŞ-ınkılarkından yumşaqdır, sərt ola bilmirik, yoxsa soyuqdan tir-tir əsərik.
Beləcə, Rusiyanın təbii qazından asılı olan Avropa bu gün hər sahədə uduzur. Vaxtilə, Putin Gürcüstanın ərazi bütövlüyünü pozarkən ona gözün üstə qaşın var deyə bilməyən Qərb ölkələri Krımı da qurban verərək Ukraynanı öz tərəfinə çəkmək istəyir. Dünyada nüfuz dairəsi üstündə mübarizə gedir, Sovetlər birliyinin dağılmasından sonra zəif duruma düşmüş Rusiya indi itirdiyi mövqeləri bərpa etmək niyyətindədir. Kreml administrasiyası onun nəzarətindən çıxan postsovet respublikalarını yenidən öz çatısı altında birləşdirmək istəyir. Bu isə bölgədə özünə yenicə mövqe tutan Qərb ölkələrinin mənafeyi ilə toqquşduğu üçün soyuq müharibə dövrü yenidən təkrarlanır.
Rusiya imperiyası işğalında olan bütün müstəmləkələrini həmişə təzyiq altında saxlamaq üçün süni münaqişə bölgələri yaratmış, bu vasitə ilə tərəfləri daima nəzarət altında saxlamışdır. Belə zonalar Rusiyanın əlində olan kartlardır və zəruri məqamlarda istifadə edir. Rusiya Gürcüstanın nəzarətindən çıxdığını görən kimi Abxaziyanı və Osetiyanı ondan qopartmaqla cəzalandırdı. Ukraynanın avrointeqrasiya yolunu tutması da ucuza başa gəlmədi. Ukraynanın itirilməsini rəsmi Moskva Krımı işğal etməklə kompensasiya etdi. Kremlin əlində belə partlamamış bombalar hər zaman var və istədiyi an düyməyə basa bilir. Krım münaqişəsinin əvvəllərində Rusiyaya qarşı daha sərt mövqe sərgiləyən Qərb ölkələri artıq faktla barışaraq sadəcə diplomatiya xatirinə sammitlər təşkil edir, bəyanatlar səsləndirirlər. Olan Ukraynaya oldu, Avropaya üz tutmaq ona Krımı itirmək bahasına başa gəldi. Amma, onu öz tərəfinə çəkmək üçün dəridən qabıqdan çıxan Qərb tərəfdaşları ərazi bütövlüyünün pozulmasının qarşısını ala bilmədilər. Ortada adamın gözünə girən o boyda qaz kəmərləri və qaz asılılığı var. Avropa üçün ən əsası öz çıxarlarıdır, maraqlı deyil ki, onu təmin etmək Gürcüstana, Ukraynaya nəyin bahasına başa gələcək. Qocaman Avropa demokratiyası öz mənfəəti naminə Rysiyanın da istədiyini etməsinə göz yumur. Suriya artıq neçə ildir ki, vətəndaş müharibəsinin cəngində məhv olur. Bu ölkədə əsl insanlıq dramı yaşanır. Amma, istər Amerika, istərsə də Avropa ölkələri Rusiya maneəsini aşa bilmirlər. Çünki, ortada yenə də şəxsi çıxarlar var, Suriyada axıdılan yüz minlərlə müsəlmanın günahsız qanının əhəmiyyəti yoxdur. Hegomon dövlətlər zəif ölkələri qumar masasında oynayırmış kimi gah bu, gah da başqa ələ oynayırlar. Əgər sabah lazım gələrsə, Avropanın demokratik ölkələri bütün Ukraynanı Rusiyaya güzəştə gedə bilər, uzaqbaşı deyər ki, məhşur filmdə deyildiyi kimi, “vəziyyət belə tələb edir”.
Brüsseldə təşkil olunan AB-ABŞ sammitində Barak Obama bildirib ki, Avropanın ehtiyacı olduğu qədər təbii qazın ixracına Amerika icazə verməyə hazırdır. Yəni Ağ Ev çalışır ki, Avropanı mümkün qədər Rusiyanın qaz asılılığından xilas etsin. Bunun ardınca Avropa Komissiyasının prezidenti Joze Manuel Barrozu bəyan edib ki, “enerji təhlükəsizliyimizi təmin etməkvə Rusiyadan enerji baxımından asılılığımızı azaltmaq üçün biz ilk dəfədir ki, Şərqdən, ancaq Rusiyadan deyil Azərbaycandan qaz alacağıq”. Yenə də qocaman Avropanını siyasi maraqları hər şeyi üstələyir. Ona qaz lazımdır və dərhal Azərbaycan yada düşür və ön plana çıxır. 25 ildən çoxdur ki, Azərbaycanın üzləşdiyi Qarabağ probleminin həllində “dovşana qaç, tazıya tut” deyən Avropa üçün ölkəmiz strateji müttəfiqə çevrilib. Halbuki, Ermənistan daima açıq-aşkar Rusiyanın quyruğunda sürünən ölkə olub və Krımın işğalında Moskvaya ilk dəstək də elə bu ölkədən gəlib. Ancaq, Avropanın demokratiya beşiyi olan ölkələri indiyə qədər Ermənistanın mənafeyinə zidd olan bir cümlə də işlətməyiblər. ATƏT-in Minsk qrupu kimi əldəqayırma bir qurum yaratmaqla illərdir ki, münaqişəni əsassız yerə uzadır, bundan kifayət qədər yararlanırlar. Faktiki olaraq iyirmi faiz torpaqları işğal olunan Azərbaycandan daha çox işğalçı Ermənistana dəstək verilib və verilməkdə davam edir. Axı, Avropanın, Amerikanın Qarabağ problemi nəyinə gərəkdir? Onlara Azərbaycanın nefti və qazı lazımdır və bunu da əldə edirlər. İndi də yenə öz mənafeləri naminə ölkəmizi Rusiyanın təzyiqləri ilə üz-üzə qoyaraq qaza olan tələbatlarını təmin etmək istəyirlər.
Onsuz da yaranmış siyasi böhran şəraitində Azərbaycanın vəziyyəti xeyli ağırlaşıb. Nəhəng güclərin iki qütbə ayrıldığı mövcud vəziyyətdə ölkəmiz seçim etmək məcburiyyəti ilə üz-üzə qalıb. Bir tərəfdən Qərb bizi öz tərəfinə çəkmək istəyir, digər tərəfdən imperiya ambisiyaları güclənən Rusiya yaxamızdan əl götürmür. Müharibə vəziyyətində olduğumuz Ermənistan isə Kremlin qucağına oturmaqla özünü sığortalayıb və artıq Qarabağda Krım oyununu təkrar etmək niyyətini gizlətmir. Hətta bir çox erməni politoloqlar Dağlıq Qarabağın Rusiyanın tərkibinə daxil olunmasından danışırlar. Sual olunur, Rusiyanın Azərbaycana təzyiq üçün başladacağı hər hansı oyunda cənab Qərb demokratları Azərbaycanı mümkün zərbələrdən, itkilərdən qoruyacaqlarmı? Bu sualı küçədən keçən istənilən adamdan soruşsan, qətiyyətlə “yox” deyər! Çünki, neçə illərdir ki, bunu etməyən ölkələr təhlükəli durumda da heç bir qəti addım atmayacaqlar. Əgər doğrudan da Qərb ölkələrinə müttəfiqlik zəruridirsə, neçə illərdir niyə Rusiyapərəst Ermənistana qarşı Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə edən konkret bir addım atmayıblar? Ərazisi işğal olunan, bir milyondan çox vətəndaşı qaçqın düşən bir ölkə ilə işğalçı arasında hansı fərq qoyulub?
İndi də Avropa Rusiyanın qaz asılılığından xilas olmaq üçün Azərbaycana üz tutur. Bəs görəsən Kreml sahibləri Azərbaycana öz qazı ilə Avropaya yardım etməyə imkan verəcəklərmi? Həmin dəqiqə Xankəndində referendum ab-havasının yaranmayacağına, qondarma respublikanın tanınmayacağına heç bir zəmanət yoxdur. Bütün bunlar isə baş verəndə yəqin ki, hörmətli Manuel Barrozu əldə silah Azərbaycan torpaqlarının keşiyində durmağa gəlməz. Çünki, torpaq torpaqdır, qaz isə qaz. Dünya da ki, qaz vur qazan doldur dünyasıdır. Kim kimi bacarırsa qazlayır...
NİCAT