Bakıda avtobus biznesinin yeni sahibləri kim olacaq?

Nazirlər Kabineti “BakuBus” MMC yaradılması barədə qərar verib. Hökumət yeni müəssisənin yaradılmasının məqsədini dəqiq izah etmir. Əgər cəmi 200 avtobus alındığını nəzərə alsaq, anlamaq olar ki, yeni şirkət Avropa Olimpiya Oyunlarına xidmət edəcək.
Yeni şirkət üçün bu il 30 mln manat ayrılıb. Amma istisna olunmur ki, daha çox avtobus ayrılacaq. 2 fevral 2013-cü ildə Avropa Olimpiya Oyunlarının keçirilməsi üzrə təşkilat komitəsinin iclasında nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov bəyan etmişdi ki, Bakıda sərnişinlərin ehtiyacı üçün daha 1200 avtobus lazımdır. Ona görə bundan sonra 5 dəfə çox avtobus alınacağını gözləmək olar. Nazirlər Kabineti “BakuBus” MMC yaradılması barədə qərarını beynəlxalq standartlara uyğun xidmətin təşkili, texniki və ekoloji təhlükəsizliklə bağlayır.
Belə əsaslandırmalar əvvəlki illər də səslənib, işlər əldən-ələ keçsə də, nə ekoloji, nə də komfort cəhətdən heç nə dəyişməyib. Nazirlər Kabinetinin qərarının əsas motivi paytaxtda ictimai nəqliyyata nəzarətin başqasına keçməsi ilə bağlı ola bilər. Maraqlıdır ki, yeni müəssisə Nəqliyyat Nazirliyi yanında yaradılmayıb. Şəhər nəqliyyatının paytaxt meriyasına qaytarılması və 2015-ci ilin oyunlarına yaxın prosesin güclənməsini gözləmək olar.
2006-cı ildə şəhər nəqliyyatının idarə edilməsi prezidentin qərarı ilə paytaxt meriyasından alınıb Nəqliyyat Nazirliyinə verilmişdi. Əgər əvvələr avtobusları marşrut sahibləri alırdısa, indi “Bakı Sərnişin Nəqliyyatı” MMC, “Transgate” və başqa şirkətlər üçün dövlət vəsaitləri ilə alınıb. Kiçik avtobus şirkətləri və marşrut sahiblərini məcbur edirdilər ki, avtoparkı yeniləsinlər. Xətlərdən 2000 avtobus çıxarılmışdı. Rəsmi məlumata görə, paytaxtda sərnişinlərə 30 kiçik və 2 iri avtobus müəssisəsi xidmət edir, onların 2300 avtobusu var.
Böyük miqdarda qeyri-leqal vəsait Nəqliyyat Nazirliyinin nəzarətinə keçdi. Bu gün bu dövriyyənin həcmi 150 mln qiymətləndirilir. Bu məbləğ bu göstəricilərdən yaranır: Nəqliyyat Nazirliyinin məlumatına görə, Bakıda 2800 avtobus fəaliyyət göstərir. Sürücülər bildirir ki, gündə 150 manat (yanacaq və başqa xərclər daxil deyil) plan verirlər. Nəticədə 150 milyon alınır (2800 avtobus X 150 plan X 365 gün). DAEWOO avtobusları 70 min manata alınıb. Onları 2007-2009-cu illərdə alıblar. Sayı məlum deyil. O vaxtkı planlara əsasən, 1 min orta və böyük avtobus alınmalı idi. Belə qiymət və gəlirlərlə o vaxt ildə 1 min avtobus almaq olardı. Amma bu, baş vermədi. Avtobuslar sərnişinlə ifrat dərəcədə doldurulur, antisanitariya var, cədvələ əməl olunmur, sürücülərin mədəniyyəti aşağıdır.
“İlk dəfə avtobus təsərrüfatı Nəqliyyat Nazirliyinin nəzarətinə keçəndə ayaq üstə sərnişin daşınmasına icazə verilmirdi, sürücülər uniforma geyinirdi. Amma bu, bir neçə gün çəkdi”, deyə sərnişin N.B. bildirir.
Maraqlıdır ki, böyük gəlirlərə baxmayaraq, 2011-ci ildə “Bakı Sərnişin Nəqliyyatı” 7,7 mln, 2012-ci ildə 2,6 mln manat ziyanla işləyib. 2006-cı ildə Turan İA direktoru Mehman Əliyev Bakı ŞİH Nəqliyyat departamenti ləğv ediləndə nəqliyyat naziri Ziya Məmmədova məktub göndərib, səhmdarının istənilən vətəndaş ola biləcəyi “İctimai Nəqliyyat Şirkəti” yaratmağı təklif edib. Bu həm investisiya cəlb edər, həm də nəqliyyata ictimai nəzarəti təmin edərdi. Nəqliyyat Nazirliyi cavab verəcəyini bildirsə də, sözünə əməl etməyib. Bir ay sonra məktub ölkə prezidentinə göndərilib, amma yenə cavab verilməyib. Nəticədə sərnişinlər bu günkü vəziyyətlə üzləşiblər.
RÜFƏT