Pensiya artımına hazırlıq gedir, artımla ən az maraqlananlar isə elə pensiyaçılardır

Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun sədri Səlim Müslümov yaxın vaxtlarda pensiyaların baza hissəsinin artırılacağını vurğulayıb. S.Müslümovun sözlərinə görə, mövcud imkanlar belə bir artım üçün kifayət qədər əsas verir. Lakin S.Müslümovun bu bəyanatı nə pensiyaçılar, nə də iqtisadçı-ekspertlər tərəfindən ciddi qəbul edilməyib. Buna səbəb bundan öncəki artımların da cüzi xarakter daşıması və pensiyaçıların sosial durumuna qismən də olsa təsir göstərməməsidir.

Pensiyaçılar bu dəfə də inamsızdır

S.Müslümovun son bəyanatı da pensiyaçılar tərəfindən inamsızlıqla qarşılanıb. Bununla bağlı əməkdaşımızın sualını cavablandıran paytaxt sakini Teymur Mustafayev öz inamsızlığını oxşar bəyanatlara öyrəncəli olması ilə izah edib: “Bu dövlət yetkililərinin pensiya artımı ilə bağlı ilk açıqlaması deyil. Bundan öncə də illər uzunu ölkə məmurları pensiyaların artırıldığını bildirsə də, bu artım hər zaman cüzi olub və bizim dolanışığımıza təsir göstərməyib. Pensiyallar bir qayda olaraq 1,5-2 manat məbləğində artır ki, bu da sadəcə olaraq pensiyaçıları ələ salmaq, ictimaiyyəti aldatmaq deməkdir. Güman edirəm ki, Səlim Müslümovun vəd etdiyi bu dəfəki artım da məhz bu cür artımlardandır. Buna görə də, bu artımın vəziyyətimizi yaxşılaşdıracağına ümid etmirəm. Hətta hesab edirəm ki, bu şəkildə artım həyata keçirməkdənsə, etməsələr daha yaxşı olar. Ən azından insanlar ümidlə gözləməz və sonunda məyus olmazlar”.

Səlim Müslünov yetim sevindirir?

Digər pensiyaçı Tahir Babayev də vəd edilən artıma o qədər də ümid etmədiyini vurğuladı. Pensiyaçının sözlərinə görə, bu günə qədər onları oxşar bəyanatlarla o qədər aldadıblar ki, artıq dövlət məmurlarına inamlarını itiriblər: “Az qala hər 3-4 aydan bir televiziyalarda pensiyaların artırıldığı və ya artırıla biləcəyi ilə bağlı fikirlər səsləndirilir. Lakin nəticədə pensiyalar 2-3 manat məbləğində artırılır ki, bu da pensiyaçıya hansısa problemini həll etməyə imkan vermir. Ümumiyyətlə, bu gün pensiyaçıların böyük əksəriyyətinin ciddi məhrumiyyətlər içində olduğu hər kəsə bəllidir. Yaxşı olardı ki, məmurlar pensiyaları müəyyənləşdirərkən özlərini həmin pensiyaçıların yerinə qoysunlar. Düşünsünlər ki, bu qədər minimal bir vəsaitlə özləri dolana bilərlərmi? Əgər onlar bununla dolana bilərsə, demək biz də dolana bilərik. Bu baxımdan pensiya artımı ilə bağlı deyilən vədləri ciddi qəbul etmirəm. Yetim sevindirən kimi bizi sözdə çox sevindirsələr də, əməldə kimsə sevindirməyim. Ona görə də yalandan özümüzü aldatmağı lazım bilmirik”.

Ekspertlər nə deyir?

Pensiyaların əsaslı şəkildə artırıla biləcəyi ehtimalı iqtisadçı-ekspertlər tərəfindən də inandırıcı hesab edilmir. Bununla belə, mütəxəssislərin fikrincə, hər şey yenə də hökumətin iradəsindən, onun istəyindən asılıdır. Iqtisadçı Rövşən Ağayevin sözlərinə görə, baş verəcək artımın pensiyaçıların sosial rifahına nə dərəcədə təsir göstərəcəyi bu artımın səviyyəsindən asılı olacaq: “Pensiyalar bəlli bir müddətdir ki, 85 manat olaraq qalır. Əvəllər pensiyanın baza hissəsi minimum əmək haqqına bağlanmışdı. Daha sonra səhv etmirəmsə, 2010-cu ildə yeni hesablama qaydaları tətbiq olunmağa başladı. Hazırda vəd edilən artımın pensiyaçıların büdcəsinə necə, hansı dərəcədə təsir göstərəcəyinə gəlincə, bu, artımın səviyyəsindən asılı olacaq. Pensiyanın hesablanma qaydası 2006-cı ilin yanvarın 1-dən sonra sığorta əsasında hesablanır. Məsələn, öncə sənin maaşından əmək haqqı fonduna tutulan yığımlar hesablanır, bundan sonra alacağın pensiya müəyyənləşdirilir. Ondan əvvəl sığorta yığımlarını hesablamaq üçün 170 manatı staja vurur, 24 aya bölürdülər. Yəni hesablama iki mərhələdən ibarətdir. Biri var baza hissəsi, hansı ki, bu vaxta qədər dəyişməyib və 85 manatdır. Biri də var sığorta hissəsi. 2006-cı ilin 1 yanvar tarixinə qədər bir hesablama qaydası, bu tarixdən başlayaraq digər hesablama qaydası var. Iki hesablama sistemi əsasında alınan sığorta haqları baza hissəsinin üstünə əlavə olunur”.
Ekspertin qənaətincə, pensiyaların baza hissəsindəki artım nə qədər yüksək olacaqsa, pensiyalardakı artım da bir o qədər çox olacaq: “Baza hissəsi ilə sığorta hissəsi bir yerdə pensiya hissəsini əmələ gətirdiyinə görə, baza hissəsinin artımı pensiya artımına təsir göstərəcək. Sadəcə bu artım nə qədər olacaq, bu məlum deyil. Bizdə pensiyaların indeksasiyasını apardılar. Keçən il bu rəqəm 1, 1% təşkil edib. Pensiyalar bu hesabla 1 manat, 1, 5- 2 manat səviyyəsində artıb. Bu, çox aşağı artımdır. Bu, sığorta hissəsinin indeksasiyası ilə bağlıdır. Əgər baza hissəsini beş manat məbləğində artıracaqlarsa, bu o deməkdir ki, pensiyalar da müvafiq olaraq beş manat artırılacaq. Lakin artımın hansı səviyyədə olacağı bəlli olmadığı üçün onun pensiyaçıların sosial həyatına təsiri haqqında danışmaq mümkün deyil. Ola bilsin ki, hökumət pensiyaların baza hissəsini birdən-birə 30-40 manat həcmində artırsın. Əgər belə olarsa, o zaman artım daha çox olacaq”.

Şamil Əlibəyli