Nə əcəb ki, gözdən uzaq, könüldən qıraq bağçalarda ağlayanları tapa bilməsək də, amma yiyəlik edənləri tapa bildik. Bu sahəyə məsul şəxslər isə, idarəetmələrini isti, rahat kabinetlərində oturmaqla, sanki “pult”la idarə etməkdədirlər




Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış simalarından biri, böyük el şairimiz Səməd Vurğunun “Daş Salahlı yoldaşlara salam” şeirini illər sonra təkrar oxudum. Şeirin məzmunundan aldığım təəssürat, məni bir daha Daş Salahlı kəndinə apardı. İlk baş çəkdiyim ünvan 1 saylı uşaq bağçası oldu ki, həmin gün də nahara olduqca az vaxt qalırdı. Elə bu səbəbdən də, ilk öncə körpə balaların səs-küyü ilə qarşılaşacağımı zənn etsəm də, üzləşdiyim mənzərə düşündüklərimin əksi ilə məni üz-üzə qoydu. Belə ki, həmin gün iki otaqdan ibarət bağçanın otaqlarından birinə qoyulmuş odun sobasının ətrafına yığışıb söhbətləşən tərbiyyəçilərdən və soyuqdan əsib-titrəyən bir neçə körpədən başqa, gözümə bir kimsə dəymədi. Bir anlığa olsa belə düşündüm ki, bəlkə bura kəndin uşaq bağçası deyil, başqa bir ünvanıdır. Yəni, ümumi siyahı üzrə 35 nəfər körpənin olduğu bağçada, cəmi 6 körpə var idi. Otaqdakı odun sobasının üstündəki qazanda isə, makaron supu qaynayırdı. Bağçanın müdirəsi Təranə Sultanovadan menyunu tələb etsəm də, o, ilk öncə çiyinlərini çəkdi və menyunu bir kimsəyə göstərməyəcəyini də bildirdi. Çünki, olmayan menyunu o, necə göstərə bilərdi? Bağçada menyunun yoxluğu qalsın bir yana, hətta mətbəx otağının, uşaqların oynamaları üçün oyuncaqların, adicə qələm-dəftərin olmaması belə, Təranə xanımın rəhbərlik etdiyi bağçada hansı mühitin, hansı ab-havanın yaşadığını müəyyən etməyə tam əsas verdi. Körpə balaların sifətlərindən isə, məmnunluq deyil, sanki məyusluq hissi yağırdı.



Daş Salahlı kəndinin 2 saylı uşaq bağçasındakı ümumi vəziyyət də, ürəkaçan deyildi. Çünki, ümumi sahəsi 4 kvm-lik olan otağın tüstü-dumana qərq olması və otaqdakı odun sobasının ətrafına cəmi 4 körpənin bürüşüb oturması, onu müəyyən etməyə əsas verirdi ki, 2 saylı uşaq bağçasının rəhbərliyi də yerində olmayan vəzifə sahiblərindəndir. Bu bağçanın ümumi siyahısında 20 nəfər körpənin olduğu göstərilsə də, adicə menyunun, ayaqyolunun olmaması, otaqlardan birinin tamam sınıq-salxaq avadanlıqlarla, baxımsız əşyalarla doldurulması, əslində bağçada yaşanan ab-havanın varlığını göstərirdi. Hələ bunlar azmış kimi, Sovet dönəmindən qalma yataq dəstlərinin iyindən, heç cür onlara yaxın durmaq mümkün olmurdu. Həmin an yadıma məşhur satirik yazarmız M.Ə.Sabirin söylədiyi




Əcnəbi göylərə balonlarla çıxır,

Biz hələ avtomobil minməyiriz!

misraları düşdü.

Kəndin 3 saylı bağçasında ştat cədvəli üzrə 14 nəfər işçinin olduğu bildirilsə də, çox təəssüflər olsun ki, həmin gün bağçada bir nəfər olsun belə körpəni tapa bilmədik. İş saatı olmasına baxmayaraq, müdirəni də iş başında tapa bilmədiyimiz qalsın bir yana, az-çox bişirilən yeməkləri tərbiyəçilərin və xadimələrin yediklərini gördükdə isə, lap dəhşətə gəldik. Bu haqda nə demək, nə yazmaq olar! Çünki, həmin gün gözdən uzaq, könüldən qıraq bağçalarda ağlayanları görməsək də, amma yiyəlik edənləri görə bildik. Bu sahəyə məsul şəxslər isə, idarəetmələrini isti, rahat kabinetlərində oturmaqla sanki “pult”la idarə etməkdədirlər.



Bu gün Qazax rayonu əhalisinin təqribən 9596 nəfərini təşkil edən Daş Salahlı kəndinin üç bağçasındakı durum, əslində həyacan təbili çalmağa tam əsas verir. Çünki, 2014-cü ilin yanvarında gördüyüm mənzərə, çox təəssüflər olsun ki, bu günədək zərrə qədər olsun belə yaxşılığa doğru dəyişməyib.



Bir faktı qeyd edim ki, hələ 1837-ci ildə məşhur alman pedaqoqu Fridrix Fobel azyaşlı uşaqlar üçün maarifləndirici-əyləndirici mərkəzlər açmış və həmin mərkəzlərdə körpələr həm oynayıblar, oxuyublar, rəqs ediblər, həm də həyati əhəmiyyət kəsb edən vərdişlərə də yiyələniblər.




Faciəli hal odur ki, bu gün 21-ci əsrdə yaşamağmıza baxmayaraq, Daş Salahlı kəndindəki uşaq bağçalarında antisanitariya hökm sürür, bağçalar uçub dağıdılmış otaqlarda yerləşir. Belə bir problemlərin, yaşanan ab-havanın varlığı nəticəsində bağçalara dövlət tərəfindən ayrılan vəsaitlər (təkcə ərzaq məhsullarının alınması məqsədilə ilə deyil) bəzi vəzifə sahibləri tərəfindən dədə malı kimi mənimsənilməkdədir. Hələ 2014-cü ilin yanvar ayında adı çəkilən bağçalara baş çəksəm də, ötən müddət ərzində yaxşılığa doğru nəsə dəyişməyib. Yəni, bu gün də köhnə hamam, köhnə tasdır. Baxmayaraq ki, hələ mərhum prezidentimiz, xalqımızın ümumilli lideri Heydər Əliyev “uşaqlar bizim gələcəyimizdir” yanaşmasını daim ortaya qoyardı. Belə bir yanaşmanı istərdik ki, Daş Salahlı kəndi üzrə icra nümayəndəsi vəzifəsini daşıyan Asif Yusifovun da diqqətinə çatdıraq. Çünki, uşaq bağçalarının təminatı, təchizatı, problemlərinin həlli və.s kimi məsələlərə bir növ cavabdehlik daşıyan Asif müəllim, bu gün nədən lazımi addımlarını atmır məsələsinə, hələ də aydınlıq gətirə bilmirik.



Bu yöndə apardığım araşdırmalar zamanı o da bəlli oldu ki, gün ərzində hər bir uşağın yeməklə təminatına dövlət tərəfindən 1 manat 60 qəpik yemək pulu ayrılsa da, bundan əlavə digər xərclər üçün də pullar ayrılır. Təkcə 1 saylı uşaq bağçasında rəsmi sənədlər üzrə 35 uşağın olduğu göstərilir və belə bir səbəb üzündən də gündəlik uşaqlar üçün 56 manat pul ayrılır. Əgər gün ərzində bir bağçada 6 uşaq olursa və həmin uşaqların saxlanmasına ümumilikdə 9 manat 60 qəpik xərclənirsə, ayrılan pulun 46 manat 40 qəpiyi görəsən gündəlik kimlərin cibinə daxil olur? Belə bir halın varlığı bir-iki günün söhbəti, yaşanan problemi deyil, belə bir mənimsəmələr illər uzunudur ki, davam etməkdədir. Yəqin ki, kəndin “balaca padşahlar”ı, yəni Asif Yusifov və digərləri deyəsən “atılan toplar”dan hələ də bir nəticə çıxarmayıblar.

Fəridə Abdulfatti