Məmurların qardaş ölkədə aldığı mülklərin sayı
açıqlandı; milyonlar ölkə kənarına daşınır

Azərbaycanlı məmur-oliqarxiyanın qardaş Türkiyədə sahibləndiyi mülklərin sayı açıqlanıb. Türkiyədə son illər daşınmaz əmlak bazarında qeydə alınan ucuzlaşma varlıların bu ölkəyə axın etməsi ilə nəticələnib. Ona görə azərbaycanlı oliqarxlar qardaş ölkədə saysız-hesabsız mülklərə sahiblənir, övladlarının adına mənzil, villa alırlar.
Bu barədə “Gündəm-xəbər”i bilgiləndirən inşaat sahəsində çalışan iş adamlarından biri vurğuladı ki, hökumətdə təmsil olunan nazirlər, bəzi deputatlar, komitə sədrləri və yüksək çinli məmurlar Türkiyənin daşınmaz əmlak bazarına girişiblər. Mənbə Türkiyədə mülklərin getdikcə ucuzlaşdığını və Yunanıstanda da oxşar vəziyyət yarandığını qeyd etdi.
Onun sözlərinə görə, oliqarxlarımız Yunanıstanda dəyər-dəyməz qiymətə villalar, mülklər ala biliblər. Ən çox vəsait isə Türkiyənin mənzil bazarına qoyulur. Qaynağımız əlavə etdi ki, məmurları kimliyi ictimaiyyətə məlumdur və onlar korrupsiyada ən çox adları hallanan nazirlər, komitə sədrləridir. Son 11 ayda 13138 xarici vətəndaş Türkiyədən daşınmaz əmlak alıb.
Onlardan 1609 nəfər 18 may 2012-ci ildə qüvvəyə minən və 6 avqust 2012-ci il tarixində tətbiqinə başlanan yeni qanundan, daha doğrusu, Mülkiyyət Qanununun 35-ci maddəsinə edilən dəyişiklikdən sonra Türkiyədə ev sahibi olub.
Keçən ilin avqustundan bəri Türkiyədə ev sahibi olan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı isə 325 nəfərdir. Onlardan 296-sı qat mülkiyyəti (yəni hazır bir binanın mərtəbəsi, mənzili, iş bürosu, mağaza, anbar, zirzəmi üzərində mülkiyyət), 29-u isə ana daşınmaz (bina, torpaq, tarla və s) sahibi olub.
Bu məlumatlar “trtazerbaycan.com”a Türkiyənin Mülkiyyətin Kadastrı Baş İdarəsinin (Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü) Xarici İşlər İdarəsindən verilib.
Qanun dəyişikliyindən sonra 81 ölkənin vətəndaşları üçün Türkiyədə daşınmaz əmlak almağın yolu açılıb. Daha əvvəl yaşamaq üçün icazə alan və ya çox məhdud sayda daşınmaz əmlak əldə etmək haqqına sahib olan 40 ölkənin vətəndaşları üçün də bu şərtlər və məhdudiyyətlər ləğv edilib. Beləliklə, ümumilikdə bu qanun 121 ölkənin vətəndaşlarının işinə yarayıb. Yeni qanunun qəbul edilməsindən sonra Türkiyədə ən çox daşınmaz əmlak alan Almaniya vətəndaşlarıdır.
Hazırda xarici vətəndaşlar Türkiyədə hər cür daşınmaz əmlak əldə edə bilirlər. Əcnəbi fiziki şəxslər satın aldıqları boş ərazidə həyata keçirəcəyi layihəni iki il içərisində Türkiyənin müvafiq rəsmi dairələrinə təqdim etməlidirlər. Qanunda xarici vətəndaşlara tətbiq edilən məhdudiyyətlər isə çox deyil. Xarici vətəndaş Türkiyədə ən çox 30 hektarlıq daşınmaz əmlak ala bilər.
Xaricilərin hərbi baxımdan qadağan olunmuş bölgələrdə və təhlükəsizlik sahələrində daşınmaz əmlak əldə etməsi və kirayələməsi mümkün deyil. Xarici vətəndaşlar xüsusi mülkiyyətdə olan qəsəbələrin ərazisinin 10 faizi qədər daşınmaz əmlak ala bilər. Xarici vətəndaşların Türkiyədə daşınmaz əmlak alması üçün yaşayış icazəsinə ehtiyac yoxdur. Ancaq eyni zamanda Türkiyədə daşınmaz əmlak əldə etmək xarici vətəndaşa yaşayış üçün icazə haqqı vermir.
Son səkkiz ayda Türkiyədə daşınmaz əmlak alan azərbaycanlılar əsasən İstanbul, Antalya, Ankara və Muğlaya üstünlük veriblər. Azərbaycan vətəndaşları Türkiyənin ticarət paytaxtı İstanbulda 164, siyasi paytaxtı Ankarada 22, turizm mərkəzi Antalyada 65 və son dövrün inkişaf edən digər turizm bölgəsi Bodrumun bağlı olduğu Muğla vilayətində 17 daşınmaz əmlak alıblar.
Geri qalan 57 Azərbaycan vətəndaşı isə Adana, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Aydın, Burdur, Bursa, Dənizli, Əskişəhər, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Ordu, Sakarya, Samsun və Trabzon vilayətlərində mülk sahibi olub. Qanunda dəyişiklik edilənə qədər isə Türkiyədə 45 Azərbaycan vətəndaşının daşınmaz əmlakı vardı.
Bunlar Turqut Özal dövründə türk dövlətləri üçün qanundan qarşılıqlılıq prinsipinin çıxarılması sayəsində Türkiyədə mülkiyyət sahibi ola bilənlər idi. Daha sonra qanun dəyişdirilincə bu vətəndaşların haqlarına da toxunulmamışdı. Türkiyədə daşınmaz əmlaka sahiblənən imkanlı azərbaycanlıların kimliyinə gəlincə, bu ölkənin Mülkiyyətin Kadastrı Baş İdarəsi həmin məlumatları açıqlamaq istəməyib.
Göründüyü kimi, idarənin əmlakların kimlər tərəfindən alındığını açıqlamaması bu mülklərin kimlərə məxsus olduğuna eyham vurur. Hər halda Türkiyənin ən gözəl yerlərində malikanə sahibi olmaq üçün orta statistik azərbaycanlının o qədər maddi imkanı yoxdur. Ölkədə nə qədər işsiz və mənzilsiz vətəndaşımızın olduğunu nəzərə alsaq, onların imkanı olsaydı elə Azərbaycanda alardılar.

A.Ağasoy