«Azərbaycan vətəndaşları iyirmi illik idarəçilikdən boğaza yığılıb»
Hikmət Hacızadə: «Ölkədə normal seçki mühiti yoxdur. Amma demokratik qüvvələr sona qədər mübarizə aparmaq niyyətindədirlər»



Milli Şura prezidentliyə namizəd Cəmil Həsənlinin imza vərəqələrini artıq MSK-ya təqdim edib. Hazırda demokartik düşərgə seçki kampaniyasının təbliğat mərhələsinə start vermək üçün hazırlıq işlərini tamamlamaq üzrədir. Imzatoplama kampaniyası zamanı Milli Şura təmsilçilərinin birbaşa əhali ilə təmasda olması C.Həsəliyə əhalinin münasibətinin necə olduğunu qiymətləndirməyə imkan verdi. Ümumiyyətlə, Milli Şuranın sədri və prezidentliyə vahid namizədi Rüstəm Ibrahimbəyovun namizədliyinin qeydə alınması ilə bağlı problemlər həllini tapmadığından, C.Həsənlinin namizədliyinin irəli sürülməsi cəmiyyətdə böyük rəğbətlə qarşılandı. Müsahibimiz Müsavat Divanının üzvü, politoloq Hikmət Hacızadə də hesab edir ki, C.Həsənlinin cəmiyyətdə böyük nüfuza sahib olması normal seçkilər keçirilərsə, Milli Şuranın qələbə şanslarını artırır.

- Mən Cəmil Həsənlini şəxsən tanıyıram. Onun insani keyfiyyətlərini çox yüksək qiymətləndirirəm. Cəmil Həsənlini böyük alim, ləyaqətli insan kimi xarakterizə edərdim. Cəmil Həsənlinin başçılığı altında müxalifət düşərgəsinin, demokratik dəyərlərin uğur qazanmasını istəyirəm. Mən Cəmil Həsənlinin namizədliyini dəstəkləyirəm.

- Cəmiyyət Cəmil Həsənlinin namizədliyini necə qarşılayır? Milli Şuranın ölkədə reallaşdırmaq istədiyi islahatlara yanaşma necədir?

- Cəmil Həsənli məhz ona görə demokratik qüvvələrin vahid namizədi kimi irəli sürülüb ki, toplum dəyişiklik, yeni sima istəyirdi. Bu yanaşmanın nə dərəcədə düz və ya səhv olduğunu mübahisə predmeti etmək istəmirəm. Son iyirmi il ərzində müxalifətin nail ola bilmədiyi birlik ortadadır. Cəmiyyət son iyirmi ildə müxalifətin əvvəlki taktika ilə bir nəticə əldə edə bilməyəcəyini düşünür. Digər tərəfdən, toplum özü də ölkədə baş verənlərə biganə yanaşırdı. Ona görə müxalifətin bir mərkəzdə birləşməsi ideyası, yeni simanın irəli sürülməsi bu qədər rəğbət qazandı. Ona görə belə düşünüldü ki, Azərbaycan cəmiyyətində həmişə proseslərə qatılmayan, susan çoxluğu hərəkətə gətirmək üçün ziyalılardan birinin namizədliyi irəli sürülsün. Cəmiyyətdə bir çoxları yeni namizədin irəli sürülməsinin ölkədəki proseslərə müsbət təsir edəcəyini düşünür. Ona görə cəmiyyət Cəmil Həsənlini dəstəkləyəcək. Cəmil Həsənli xalqın istədiyi namizəddir. Mən deyərdim cəmiyyətin istədiyi namizəd gəldi. Demokratik qüvvələr hər seçkidə proseslərdən kənarda qalan, aktiv fəaliyyət göstərməyən çoxluğu nəzərə alaraq ölkədə gözlənilən, istənilən dəyişiklikləri reallaşdırmaq üçün Cəmil Həsənlinin namizədliyini irəli sürdü.

Normal seçki olsa...

- Hikmət bəy, sizcə ölkədə normal, demokratik seçkilər keçirilərsə, Milli Şuranın namizədi Cəmil Həsənli neçə faiz səsə iddia edə bilər?

- Düşünürəm ki, normal seçki ifadəsinə ehtiyatla yanaşmaq lazımdır. Normal seçkinin keçirilməsi üçün gərək ən azı bir il əvvəlcədən hazırlıq işlərinə başladılsın. Bütün namizədlərə bərabər imkanlar yaradılmalı, müxalifət liderlərinin teleçıxışlarına, rayonlara səfərlərinə imkan yaradılmalıdır. Seçki qanunvericiliyi təkmilləşdirilsə, seçki komissiyaları normal fəaliyyət göstərərsə, demokratların istənilən namizədi hakimiyyət namizədindən çox səs toplayacaq. Mənim izlədiyim sorğularda da nəticələr belədir ki, müxalifətin namizədi ən azı 30, iqtidarın namizədi isə 10-15 faiz səs toplaya bilər. Əlbəttə ki, bu zaman ikinci tur keçirilməlidir. Bu zaman da müxalifətin namizədi daha çox şanslıdır. Çünki cəmiyyətdə narazılıq böyük, hakimiyyətin yürütdüyü siyasətə qarşı etiarz daha çoxdur. Azərbaycan vətəndaşları iyirmi illik idarəçilikdən boğaza yığılıb. Cəmiyyətdə, əhali arasında, sosial şəbəkələrdə gedən müzakirələr göstərir ki, demokratlar seçkidə daha çox səs yığa bilər.

- Indiyə qədər heç zaman prezident seçkilərində 21 namizədin irəli sürülməsi olmamışdı. Əksəriyyəti hakimiyyətin göstərişi ilə hərəkət edən bu sayda namizədin irəli sürülməsində məqsəd nədir?

- Aydın məsələdir. Burada məqsədin nədən ibarət olduğunu bilmək üçün ümumilikdə bu prosesi kimin idarə etməsinə diqqət yetirmək lazımdır. Elə şəxslər özləri namizədliyini irəli sürür. Onların məqsədləri bəllidir. Amma hakimiyyətin təzyiqi ilə irəli sürülən və səsləri parçalamağa hesablanan namizədlər də az deyil.

“Hakimiyyət təbliğatı ilə əsas rəqibinin məhz Milli Şura olduğunu etiraf edir”

- Hazırda hakimiyyətin nəzarətində olan bəzi KIV-lər belə təbliğat aparırlar ki, Milli Şurada baş verənlər təşkilatın sonunu yaxınlaşdırır və təşkilat parçalanma ərəfəsindədir. Əslində bütün təbliğat resurslarını Milli Şuraya qarşı yönəldən hakimiyyət bununla əsas rəqibinin məhz bu təşkilat olduğunu sübut etmirmi?

- Əlbəttə, bu təbliğatın əsas məqsədi Milli Şuranı hədəfə alıb, onu nüfuzdan salmaqdır. Bu seçkidə hakimiyyətin əsas rəqibi məhz Milli Şuranın olacağı şübhəsizdir. Hakimiyyət yenə ənənəvi təbliğatını işə salır. Burada məqsəd müxalifət düşərgəsində intriqalar salmaqdır. Hakimiyyət bununla məhz Milli Şuranın namizədinin onun rəqibi olduğu, məhz Cəmil Həsənlidən çəkindiyini göstərir.

- Imzatoplama kampaniyasının maraqlı cəhətlərindən biri onun bir qədər sönük keçməsidir. Cəmil Həsənli və bir neçə başqa namizəd istisna olmaqla imzatoplama kampaniyasının getdiyini hiss etmədik. Halbuki namizədliyi irəli sürülən 21 namizədin hərəsinin qanunla nəzərdə tutulduğu qaydada da ən azı 40 imza toplaması ümumilikdə bir milyon imza deməkdir. Bu isə o anlama gəlir ki, Azərbaycanda seçicinin sayına əsasən hər iki qapıdan biri döyülməli idi...

- Bu prosesin sonunu gözləmək lazımdır ki, digər namizədlər imzatoplama kampaniyasını necə başa vuracaqlar. Tələb olunan imzaları görək onlar necə təqdim edəcəklər. MSK saxta imzaları qəbul edəcəkmi? Bütün bu sualları yaxın günlərdə cavablandıra biləcəyik.

- Ötən müddət ərzində baş verənləri, hakimiyyətin addımlarını nəzərə alarıqsa, Azərbaycanı qarşıda hansı seçkilərin gözlədiyini demək olar?

- Seçki prosesinə hakimiyyət tam nəzarət edir. Ölkədə hələ də heç bir siyasi azadlıq təmin edilməyib. Siyasi liderlərin fəaliyyətin məhdudlaşdırırlar, əyalətlərə səfərləri məhddlaşdırırlar, əyalətlərdə müşavirələrə imkan vermirlər. Buna heç cür seçki mühiti demək olmaz. Ölkədə normal seçki mühiti yoxdur. Amma demokratik qüvvələr sona qədər mübarizə aparmaq niyyətindədirlər.

- Hakimiyyət nümayəndəsi Əli Əhmədov bəyan edib ki, dövlət başçısı seçki kampaniyası zamanı öz iş qrafikinə dəyişiklik etməyəcək. Yəni əvvəl də bəyan olunduğu kimi Ilham Əliyev seçki kampaniyasında bilavasitə iştirak etmək niyyətində deyil. Halbuki dünya praktikasında ikinci dəfə namizədliyini irəli sürən ölkə başçıları seçki kampaniyasına vaxt ayırır və seçki yarışında bilavasitə özləri iştirak edirlər. Azərbaycandakı fərqli durumu necə dəyərləndirmək olar?

- Bu fakt göstərir ki, hakimiyyət özündən çox arxayındır. Ümumiyyətlə, hakimiyyətə heç bir seçki və təbliğat kampaniyası lazım deyil. Seçkinin nəticələrini artıq özləri üçün müəyyən ediblər və nə vaxt istəsələr, onu televiziyadan elan edəcəklər.

“Regionumuzda vəziyyət qəlizdir”

- Hikmət bəy, hazırda gündəmdə olan xarici siyasətlə bağlı baş verən hadisələrlə əlaqəli suallar vermək istərdim. Ermənistanın Avrasiya Ittifaqına daxil olması region üçün nə vəd edir? Çünki regionumuzda Rusiya ilə yanaşı Qərbin, ABŞ-ın da maraqları var. Toqquşan maraqlar Cənubi Qafqazda hansı proseslərə səbəb ola bilər?
- Ermənistanın Avrasiya Ittifaqına daxil olması regionda situasiyanı heç cür dəyişməyəcək. Onsuz da Azərbaycanın yerləşdiyi regionda durum qəliz və xoşagəlməzdir. Ermənistan Avrasiya Ittifaqına deyil, Qərbə, Avropaya üz tutsaydı, biz deyərdik ki, hansısa dəyişiklik baş verə bilər. Çünki bu zaman Rusiyanın regionda təsiri müəyyən dərəcədə azalar və Qarabağ probleminin həlli istiqamətində addımlar atıla bilərdi. Çünki Qarabağ probleminin həllini Rusiya dondurub. Amma Qərbin təsiri güclənsəydi problemin həllində yeni variantlar müzakirə edilə bilərdi. Amma indi regiondakı status-kvo saxlanacaq və heç bir dəyişiklik baş verməyəcək. Bu da, əlbəttə, bizim üçün pisdir.

- Putinin Bakı səfərindən öncə MDB-nin icraçı katibi Lebedev müsahibəsində belə məqam vurğulamışdı ki, Azərbaycanın Avrasiya Ittifaqına tam hüquqlu üzvlüyünə ehtiyac yoxdur. Rusiya Azərbaycanla Avrasiya Ittifaqının proqramları çərçivəsində aktiv əməkdaşlıq edə bilər. Belə əməkdaşlıq nə dərəcədə mümkündür?

- Bu mesaj Azərbaycana yaxşı heç nə vəd etmir. Çünki bu o deməkdir ki, Azərbaycan Avrasiya Ittifaqının bir sıra layihələrində iştirak etməlidir. Bu proqramların mahiyyəti, məqsədi isə hələ bəlli deyil. Azərbaycanın hazırkı qeyri-müəyyən siyasəti, Avropa istiqamətində addımlar atmaması vəziyyəti kritikləşdirir.

- Ukrayna prezidenti Yanukoviç Avrasiya Ittiafqına üzvlüklə bağlı məsələnin referenduma çıxarıla biləcəyini istisna etməyib. Azərbaycanda necə belə hal ola bilərmi?
- Azərbaycanda da bu istiqamətdə referendum ola bilər. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanda referendumu hakimiyyət nəzarəti altında saxlayır. Azərbaycanda seçki deyilən bir şey yoxdur. Əhali tam susdurulub. Vətəndaşlara haqları uğrunda mübarizə aparmaması üçün iqtidar əlindən gələni edib. Yanukoviç referendumun keçirilməsinin mümkünlüyü ilə bağlı “hə” deyəndə öz ictimaiyyətinə arxalanır, ictimaiyyətinə hesabat verir. Çünki cəmiyyət müxtəlif kəsimlərdən ibarətdir. Ukraynada Rusiyanın təklifi ilə bağlı açıq ictimai müzakirələr gedir. Hər bir siyasi qüvvə öz mövqeyin bəlli edir. Amma bizdə belə bir ifadə azadlığı üçün şərait yoxdur.

("Azadlıq" qəzetinin saytı)