Seçkilərdən sonra Bakı ilə Vaşinqtonu üz-üzə qoyan şok səbəblər

«Prezident seçkilərindən sonra hakimiyyətin köklü dəyişikliklərə gedəcəyi hələ xeyli əvvəldən proqnozlaşdırılsa da, xəfif islahatlarla yola davam deyildi ki, bu da bir çox dairələrdə, xüsusən də Azərbaycanda marağı olan bəzi beynəlxalq güclərdə rəsmi Bakıya qarşı qəzəb yaratdı. Məsələn, uzun müddətə Azərbaycan hakimiyyəti ilə Obama administrasiyası arasında yaşanılan hadisələr də bu qəbildən idi. Amma artıq vəziyyət tamamən dəyişib ki, bu da Azərbaycan hakimiyyətinin uğuru kimi qəbul olunmalıdır». Bu barədə qəzetimizə danışan hökumət içindəki mənbə olduqca ilginc faktları da açıqlayıb.
9 oktyabr tarixinə qədərki dövrlə bağlı məlumat verən mənbə bildirir: «Əslində Azərbaycan hakimiyyətini təşkil edən qüvvələr çox ehtiyatlı şəkildə öz maraqlarını müdafiə etdilər. Halbuki seçkilərə qədər çox ciddi təzyiqlər var idi. Doğrudur, bu təzyiqlərin heç biri Azərbaycanda hakimiyyət dəyişikliyinə hesablanmamışdı. Yalnız Kremlin basqıları xüsusi şiddət daşıyırdı. Bunun isə hansı maraqlara xidmət etdiyini təxmin etmək o qədər də çətin deyildi.
Rusiya çalışırdı ki, Bakını öz maraqları müstəvisinə dartsın. Amma Azərbaycan hakimiyyəti Kremlə münasibətlərini elə bir həddə çatdıra bildi ki, şərtləri eşitmək zorunda olan tərəf mövqeyindən çıxaraq, bərabərhüquqlu danışıqlar aparan pozisiyaya keçid etməyə müvəffəq oldu. Və bu da Qərbdə, daha dəqiqi regjionda Rusiyanın əsas rəqibi kimi çıxış edən Amerikada qıcıqla qarşılandı. Çünki 9 oktyabr prosesində Amerika demək olar ki, təcrid olunmuş vəziyyətə düşmüşdü. Hətta dünənə qədər Qərbin yandaşı kimi görünən Azərbaycan müxalifəti belə Rusiyanın əlində rəsmi Bakıya qarşı bir alət funksiyasını həyata keçirməkdə idi.
Təbii ki, burada Qərbin Azərbaycan müxalifətini yetərincə yorması faktı da mühüm rol oynayırdı. Artıq Azərbaycan müxalifəti də dəyişmə kursu götürmüşdü. Hər seçkidə olduğu kimi «ABŞ gəlib Azərbaycanda hakimiyyəti dəyişəcək» ovqatı mövcud deyildi. Əksinə, Azərbaycanın müxalifət liderləri dünənə qədər söydükləri Kremli bir partnyor kimi görməə başlamışdılar. Hər halda, Rüstəm İbrahimbəyovun vətəndaşlığı ilə bağlı problemin həlli ilə əlaqədar Rusiyanın prezidenti Vladimir Putinə ünvanlanan müraciətdə tək maraq Milli Şuranın o zamankı vahid namizədinin vətəndaşlıq əngəlinin aradan qaldırılmasından ibarət deyildi. Eyni zamanda Azərbaycan müxalifəti ilk dəfə olaraq Kremlə müştərək müstəvidə oynamağa maraqlı görünürdü.
Amma təbii ki, ruslar Azərbaycanda çətin olanı yox, daha asanını seçdilər. Rəsmi Bakı ilə anlaşma çıxış yolu idi. Və bu zaman Azərbaycan müxalifəti Rusiyanın əlində yalnız rəsmi Bakının Kremlə danışıq masasına oturdulmasına qədər istifadə üçün bir alət rolunu oynaya bildi. Digər mərhələdə Kreml Azərbaycan müxalifətindən imtina etdi.
Və bunun ardından müxalifət yenidən Qərbin yanına qayıtma kursu götürdü. Amma bu zaman tərəflər arasındakı ənənəvi səmimiyyətin olmaması diqqətçəkici idi. Hətta Obamanın İlham Əliyevin qələbəsi münasibətilə təbrikini gecikdirməsi, sonradan isə ikibaşlı təbrikdə bulunması belə müxalifət üçün siyasi material rolunu oynaya bilmədi. Çünki vəziyyət kifayət qədər dəyişmişdi. Sanki Qərbə xəyanət etdiyini anlayırmış kimi davranan müxalifət Amerika qarışıq, bir neçə Avropa ölkəsinin «təbrik təzyiqindən» yetərincə istifadə edə bilmədi. Yəni son nəticədə İlham Əliyevin qələbəsi tanındı. Hətta müxalifətin özü tərəfindən də.
Buna isə nail olan tərəf hakimiyyət idi. Və bu zaman Qərb öz istədiyini net şəkildə bəyan etdi. Kadr islahatları və özü də fundamentalından. Amma rəsmi Bakı artıq Qərbin naz-qəmzəsini çəkəcək halda olmadığını və əlində yetərincə manevr imkanlarının olduğunu nümayiş etdirməyə başladı. Təsəvvür edin, seçkilərə qədər Azərbaycan hakimiyyəti sıxılır, seçkilərdən sonra Azərbaycan hakimiyyətini sıxan qüvvələr rəsmi Bakı üçün manevr meydançasına çevrilir. Yəni artıq YAP iqtidarı bütün tərəflərə öz şərtlərini diqtə etmə mərhələsinə qədər irəliləyə bili rvə bu zaman kimdən daha çox nəsə qopara biləcəyi məntiqi ilə seçimini edir».
Mənbəmiz bu arada maraqlı bir faktı da açılayır: «Prezident seçkilərində proseslərdən artıq dışlandığını anlayan Obama administrasiyası rəsmi Bakı qarşısında ağır şərtlər səsləndirir. Onlar Azərbaycan hakimiyyətinə konkret siyahı təqdim edir və adları siyahıda yer alan məmurların istefaya göndərilməsini tələb edirlər. Amma rəsmi Bakı buna əməl etmir».
Onu da bildirək ki, həmin siyahı ilə bağlı redaksiyamızda müəyyən bilgilər var. Yaxın vaxtlarda araşdırmalarımızın ardından həmin məmurların kimliyi ilə bağlı əlavə bilgiləri də diqqətinizə təqdim edəcəyik. Bu arada məlumatı verən qaynaq iddia edir ki, artıq yerini kifayət qədər möhkəmləndirə bilmiş Azərbayca hakimiyyəti Qərbin təzyiqləri fonunda ifadə etdiyi təklifləri qulaqardına vurduqdan sonra, yeni bir mərhələ start götürüb: «Artıq tərəflər belə bir təklif formatlı tələbin səsləndirildiyini də unudurmuş kimi davranırlar».
Davamı var… Bizi izləyin…

Fəxri QAYALI