“2015-ci ildə keçiriləcək Bakı I Avropa Olimpiya Oyunlarına qədər Bakıya 2 minə yaxın “London taksisi”nin gətirilməsi planlaşdırılıb. Üstəlik, artıq bu il marşrut xəttinə yüzlərlə yeni avtobus buraxılacaq.

Gələn ilin iyun ayına qədər isə onların sayı 1200-dən çox olacaq. Bu avtobusların arasında iritutumlular da olacaq, ortatutumlular da. Xətlərdəki köhnə avtobuslar isə yenilənəcək və olimpiya oyunlarına baxmağa gələcək qonaqların istifadəsinə veriləcək” - Nəqliyyat Nazirliyi Katibliyinin rəhbəri Namiq Həsənov belə deyir.

Virtualaz.org saytının bu açıqlamadan sonra apardığı araşdırma göstərib ki, Bakıya yeni taksiləri gətirəcək şirkət “Baghlan Group” şirkətidir. Bu şirkətin sahibi isə “Hafka” adı ilə tanınan iş adamı Hafiz Məmmədovdur.



Bütövlükdə götürəndə H.Məmmədov Bakı olimpiya oyunlarının hazırlığına elə möhkəm girişib ki, adama bəzən elə gəlir bu oyunlar elə onun üçün keçirilir. Hər halda indi “Hafka” üçün hüdudsuz imkanlar açılır. Burada adamı narahat eləyən bir məqam da var - Bakı Avropa Olimpiadasının Avropa Korrupsiadasına çevrilməsindən qorxursan...

Hamıya çoxdan bəllidir ki, istedadlı işbaz olan “Hafka” Nəqliyyat Nazirliyinin rəhbərliyi ilə əl-ələ verərək yaxşı şəbəkələşmiş güclü korrupsiya mexanizmi yarada bilib. Taksi və avtobus idxalı ondan ötrü sonuncu ən gəlirli əməliyyatlardan biridir.

Burada ortaya haqlı bir sual çıxır: paytaxt üçün nəqliyyat vasitələrinin alınması (idxalı) ilə niyə yalnız “Baghlan Group” şirkəti məşğul olur?



“London taksiləri” prinsip etibarilə bakılıların xoşuna gəlib. Onlara heç kimin iradı, etirazı yoxdur. Arayış üçün deyək ki, “London taksiləri” dediyimiz məşhur “keb”lər uzun illər Londonun simvollarından olub. Klassik London “keb”i (“Hackney carriage”) qara rəngdə idi. İndi isə onlar istənilən rəngdə ola bilər. Məsələn, Bakıya bənövşəyi rəngli taksilər gətirilib. Bakılılar rəngini nəzərə alaraq ona dərhal ad qoydular: “badımcan taksilər”.

Bu taksi 5 sərnişin yerlikdir. Amma adi minik maşınlarından fərqli olaraq London “keb”lərindəki bütün oturacaqlar arxada yerləşir. Arxa oturacaqda üç sərnişin əyləşə bilir, onlarla üzbəüz isə daha iki oturacaq var. Beləliklə, “keb”də beşlikdə yola çıxmaq ünsiyyət baxımından çox münasibdir. Sürücünün yanındakı yer isə baqaj kimi istifadə edilə bilər. Hər taksinin üzərində “TAXİ” yazılmış xüsusi plafon (işıqlandırılan lövhə) var. Taksi boş olanda bu plafon yanır. Bütün bu deyilənlər klassik London “keb”lərinə aiddir...

Araşdırmalarımız zamanı öyrəndik ki, İngiltərədə bu “keb”lərin istehsalı çoxdan dayandırılıb. Həmin maşınların analoqunu özünü hər yerə soxan Çin, daha doğrusu, bu ölkənin “Zhejiang Geely Holding Group Co” şirkəti istehsal edir. Çin şirkəti “keb”ləri istehsal etmək hüququnu iflasa uğramış London şirkəti “Manganese Bronze Holdings Plc”dən alıb. “Zhejiang Geely Holding Group Co” şirkəti ilə saziş bağlanana qədər isə bu şirkətin Honkonq bölməsi Britaniya şirkətinin səhmlərinin 19,97 faizini almışdı. Hələ o zaman birgə müəssisə yaradılmış və Çin istehsalı olan detallardan istifadə olunmaqla taksi kimi işlədiləcək avtomobillərin yığılmasına başlanılmışdı.

Bu cür “kitayski” “keb”lərin qiyməti orijinalına baxanda təbii ki, əhəmiyyətli dərəcədə azalıb və haradasa 6-7 min dollar arasındadır. Amma həmin Çin maşınlarının biri Azərbaycana nəyə görəsə 10 min dollardan alınıb gətirilir!



Hələ bu da hamısı deyil. Görünür, bizim ölkəmiz üçün nəzərdə tutulan bu “xüsusi” qiymətə alınıb gətirilmiş avtomobillər sürücülərə icarəyə verilir. “Baghlan Group” əvvəllər “London taksiləri” sürücülərinə ayda 248 manat maaş verirdi. Bu sürücülərə qoyulmuş gündəlik plan isə 21 manat idi. Lakin bir müddətdən sonra “badımcan” taksi sürücülərini maaşdan ümumiyyətlə məhrum etdilər, gündəlik planı isə 28 manata qaldırdılar. Belə olanda isə sürücülər “badımcanlar”ını atıb kütləvi şəkildə işdən getdilər...

“London taksiləri”nin Binəqədidəki taksoparkının direktoru “Hafka”ya çox yaxın şəxs olan İlqar Qasımov adlı biridir. Görünür, “Hafka”ya bağlılığına görədir ki, İ.Qasımov maliyyə baxımından anlaşılmaz və məntiqsiz iş şərtlərindən narazı qalan sürücülərin bütün şikayətlərinə belə cavab verir: “Gedin kimə istəyirsiniz, şikayət edin. Kim işləmək istəmirsə, onu burada zorla tutub saxlamırıq. Çıxıb gedə bilər”.

Virtualaz.org saytının müxbiri ilə söhbət edən sürücülər bildiriblər ki, “badımcan taksilər”i onlara bir növ 6 illiyə kreditə veriblər. Amma oturub hesablayanda məlum olur ki, bu Çin maşını onlara az qala 60 min manata, yəni “Hafka”nın qiymətindən 6, avtomobilin ilkin qiymətindən isə 10 dəfəyə yaxın baha başa gəlir.

Bakıdakı ingilis-Çin “keb”lərinin sayı 1000-ə yaxındır. Daha 2000 belə maşın gətirməyi də planlaşdırırlar. Özünüz hesablayın, görün öləmizin nəqliyyatçı oliqarxları daha nə qədər qazanacaq...

Lakin hələ bu da hamısı deyil. Hafiz Məmmədovun maxinasiyalarının, pul axınının mənbələri adamı sadəcə heyrətə salır. O, avtomobillərin Bakıya çatdırlmasından da xeyli qazanır. İdxal olunan “London taksiləri” Honkonqdan əvvəlcə Batum limanına, oradan isə Bakıya gətirilir. Bütün bu məsələlərlə isə “Hafka”nın şəriki olan Uğur adlı bir türk işbaz məşğul olur. Maşınlar xaricdə güzəştli qiymətlərlə alınır, onlar Bakıya ən ucuz yollarla çatdırılır, real xərclərlə sənədlər üzərindəki qiymətlər arasında yaranan fərqdən əmələ gəlmiş qazanc isə birbaşa “Baghlan Group”un hesabına, yəni həm də Nəqliyyat Nazirliyi rəhbərlərinin cibinə axır.

Bəlkə də təəccüblənib sual verəcəksiniz: bəs dövlət büdcəsi? Əlbəttə, “keb” və avtobus sazişləri əməliyyatlarından ora da xırda-xuruş pay çatır. Bundan başqa, “Baghlan Group” Bakıda sərnişindaşıma biznesinin 20 faizinə nəzarət edən nəqliyyat şirkətinə də malikdir. Cənubi Koreya istehsalı olan ucuz və keyfiyyətsiz avtobusların alınıb Azərbaycana gətirilməsi ilə məhz bu şirkət məşğul olur. Amma əgər şirkətin rəsmi sənədlərində yazılanlara inansaq, onda bəlli olar ki, Bakıda hər gün gözümüzün qabağında ora-bura şütüyən bu sınıq-salxaq avtobuslar “tamamilə təzə və elitar” maşınlar imiş... Cənubi Koreyadan alınan bu tör-töküntü “Hafka”nın şirkətinin rəsmi sənədlərində kondisionerlə və müasir texnika və texnologiyanın ən son nailiyyətləri ilə təchiz olunub. Təbii ki, kağız üzərində... Bakıda indiyə qədər kim kondisionerli marşrut avtobusunda heç olmasa bircə dəfə gəzib? Bakıda yayda avtobusun pəncərəsi açılanda belə bunu xoşbəxtlik sayırıq...



Bu avtobus əməliyyatındakı fırıldaq göz qabağındadır. “Baghlan Group” guya kondisionerli olan bu avtobusları dövlətə 80 min dollara sırıyır, halbuki onların real qiyməti 50 min dollara da çatmır. İdxalla məşğul olan şirkətin qazancını özünüz hesablayın...

Müqayisə üçün deyək ki, “Mercedes” markalı komfortlu, kondisionerli və lüks avtobuslar İstanbul bələdiyyəsinə cəmi 75 min dollara başa gəlir.

Çox maraqlıdır, xaricdən taksi və avtobuslar alınması kimi bahalı dövlət sifarişlərinin icrası niyə heç bir tender keçirilmədən və niyə məhz “Baghlan Group” şirkətinə tapşırılır? Baş Prokurorluq və Hesablama Palatası bu qəribə faktları niyə araşdırmırlar?

Əgər bu suallara cavab verilsə, belə bir araşdırma aparılsa, “Baghlan Group” şirkətinin dövlət büdcəsini necə oğurlaması və hökuməti necə aldatması yəqin ki, hamıya aydın olar...