Ölkənin ali elm məbədində “ölü canlar”; Hacıbala Abutalıbov da AMEA-dakı ölü canlardan biridir; Akif Əlizadə AMEA-nı reanimasiya edə biləcəkmi?

Bütün ölkələrin inkişafının mənbəyi elmdir! Elmsiz ölkələr bataqlığa bənzəyir! Azərbaycan elminin inkişafı, Azərbaycanda elmə və alimə münasibət bizi daima düşündürüb. Azərbaycan Milli Elmlər akademiyasında baş verənlər haqda Fizika İnstitutunun əməkdaşı, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, Rusiyada nəşr olunan Beynəlxalq Alternativ Energetika və Ekologiya jurnalı baş redaktorunun müavini, Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının akademiki, Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının fəxri Rentgen medalı laureatı Qüdrət İsaqov danışıb.
AMEA-ya yeni rəhbər təyinat ilə bağlı danışan alim yeni prezident Akif Əlizadnin “elmin piarı düzgün aparılmayib” fikrinə müvasibət bildirərək dedi ki, elmin piarının aparılmasının bir çox mexanizmləri ola bilər: “Bunlardan ən əsası alimlərin əmək haqqının artırılmasıdır. Bu gün Azərbaycan alimləri olduqca aşağı əməkhaqqına məhkum edilib. Azərbaycanda bu gün elmlər doktorunun əmək haqqı orta aylıq əmək haqqından aşağıdır. Yəni elmlər doktoru bu gün yoxsulluq səviyyəsində yaşayır. Bunun özü dəhşətdir. Dünyanın əksər ölkələrində alimlər yüksək maaş alan insanlardı. Bizim bu boyda neftimiz, qazımız var, ətraf respublikalardan fərqli vəziyyətdəyik. Belə şəraitdə alimlərin aşağı maaş alması anlaşılmaz işdi və biabırçılıqdı. Alimlər indi dözülməz şəraitdə yaşayır. Alimi yoxsulluq səviyyəsində yaşayan ölkədə elmin piarını aparmaq mümkün deyil. Yoxsul alimlər ordusu elmin piarını mənfi istiqamətdə inkişaf etdirir. Elmin piarının ən əsas yolu alimləri insan kimi yaşatmaqdan ibarətdir. Bu elm üçün ən böyük piardır. Əgər alim yüksək əmək haqqı alarsa, o zaman elmə axın baş verəcək. Onda alim öz işinə daha bağlı olacaq.
Qüdrət İsaqov AMEA-da çoxlu ölü canlar olduğunu və bu siyahəda dövlət məmurlarının olduğunu da bildirdi: “AMEA-da əmək haqqının artırılma mexanizmi dövlət tərəfindən aparılmalıdır. Bütün dünyada fundamental tədqiqatlar 80 faizdən çox dövlət tərəfindən maliyyələşir. Dövlət alimləri insan kimi yaşadır. Dövlət həmin elmi müəssələrə sifarişlər verir. Yəni, elmin inkişafınının ilk mexanizmi onun dövlətlə bağlı olmasıdır. Burada həm dövlət alimlərin qarşısında müəyyən məsələlər qoymalıdır, həm də alimlər dövlətin qarşısında öz proqramlarını irəli sürməlidir. Bu proses qarşılıqlı olmaldır. İlk növbədə alimlərin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması dövlətə bağlı məsələdir. İkinci böyük məsələ isə ondan ibarətdir ki, bu gün AMEA-da çoxlu “Ölü canlar” var. Bu çox dəhşətli bir məsələdir. Həmin “ölü can”lar bu gün kimlərinsə varlanmasına və qazanmasına xidmət edir. Bu “ölü can”lar tamamilə ixtisar edilməlidir. Həmin ölü canların əmək haqları işləyə bilən tədqiqatlar apara bilən, özünü elmə həsr edə bilən kəslərə verilməlidir. İki əsas mexanizm budur. “Ölu can”larin əmək haqları elmin inkişafina və işləyən alimlərin maddi vəziyətinin yaxşılaşdırılmasına yönəlməlidir. Hökumət isə alimlərin əməkhaqqlarını və elmi dərəcəyə görə aldıqları məvacibi 5-6 dəfə artırmalıdı. Elə insitutlar var ki, “ölü canlar” orda 30-35 faiz təşkil edir. Mən maraqlı bir fakt deyim. Bu gün akademiyada ən böyük “ölü can” Bakı meri Hacıbala Abutalıbovdur. Fizika insitutunda o laborotoriya mudiridir. Amma 18 ildir ki, bircə dəfə də rəhbərlik etdiyi laboratoriyanın qapısını açmayıb. Hazırda oranın qapıları möhürlü vəziyyətdədir. Onun özu də yarım ştat əmək haqqı alır. Təsəvvür edirsinizmi, o boyda Bakı şəhərinin meri bu gün AMEA-da ən böyük “ ölü can”dı. Əger 4,5 milyon əhalisi olan Bakı şəhərinin meri ölü can qismində fizika insitutunda işləyirsə görün AMEA-da nələr var! Mənim fikrimcə Hacıbala Abutalıbovun ölü can qismində AMEA-da laboratoriya rəhbəri işləməsi Azərbaycan alimlərini və Azərbaycan elmini ələ salmaq deməkdi.”

Redaksiyadan: Qüdrət İsaqovla geniş müsahibəni sabahkı sayımızda oxuya bilərsiz