İyunun əvvəlindən qarpızdan zəhərlənmə şikayəti ilə xəstəxanalara 4 müraciət daxil olub. Sonuncu hadisə dünən, iyunun 27-də Tovuzda qeydə alınıb - 64 yaşlı rayon sakini Rəşad Alıyev qarpızdan zəhərlənib. Ümumiyyətlə, son illər qarpızdan zəhərlənmə halları artmaqdadır. Əksər hallarda bu cür zəhərlənmələr ölümlə nəticələnir.

Zəhərlənmələri tez yetişmək üçün qarpıza vurulan dərmanlarla əlaqələndirirlər. Baxmayaraq ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Dövlət Fitosanitar Nəzarəti Xidməti mövsümdə digər məhsullar kimi qarpızı da yoxlayır, məhsulun üzərində kimyəvi və toksikoloji müayinələr aparır. Qəribədir ki, hər dəfə də qarpızda toksiki birləşmələr, nitrat və pestisid qalıqlarının norma həddində olduğu bildirilir.

Bəs qarpızdan zəhərlənmə hansı hallarda baş verir? Hazırda satışda olan qarpızlar yoxlanılıbmı?

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov hazırda satışda olan qarpızlardan zəhərlənmə ehtimalının yüksək olduğunu iddia edir. Hətta məhsulda dərmanların miqdarı normadan dəfələrlə artıq olduğundan ölüm təhlükəsi də var. “Təşkilatımızın mütəxəssisləri, hər il olduğu kimi, bu il də bazarda monitorinq keçirib. Satışda olan qarpızlarda nitratın miqdarı normadan 300-500 dəfə artıqdır”, - E.Hüseynov deyib.
Hüquq müdafiəçisi qarpızın tərkibinin xüsusi cihazla yoxlanıldığını, bu cihaz vasitəsilə dərmanların miqdarının müəyyənləşdirməyin mümkün olduğunu əlavə edib: “Qarpızın tərkibindəki nitratın miqdarı hər kiloqrama görə norma ilə 60 milliqram olmalıdır. Bazarlarda apardığımız monitorinq isə göstərir ki, satışda olan qarpızların tərkibində nitratın miqdarı 200-250 milliqramdan artıqdır. Təbii ki, bu da zəhərlənmə ehtimalını artırır”.

Təşkilat rəhbəri onu da əlavə edir ki, bostan məhsullarının daha təhlükəsiz olması ilə bağlı deyilənlər yanlışdır. Çünki yoxlamalar zamanı bostan məhsullarında dərmanların miqdarı istixanalarda yetişdirilən qarpızın tərkibindən fərqlənməyib. “Deyirlər ki, avqustda yetişən qarpız təhlükəsiz olur, halbuki bu da yanlışdır. Ötən il avqus ayı ərzində qarpızın tərkibini yoxladıq, dərman normadan dəfələrlə artıq çıxdı”, - E.Hüseynov söyləyib.

Eyyub Hüseynov təbii yetişmiş qarpızla dərmanlanmış məhsulun fərqləniyini deyir: “Dərmanla yetişdirilmiş qarpızın çəkisi böyük, dadı isə çox şirin olur. Belə qarpızları içərisindəki ağ zolaqlardan da tanımaq mümkündür. Təbii yetişmiş qarpız isə 4-5 kiloqramdan artıq olmur, rəngi isə qırmızı olur”.

E.Hüseynov satışda GMO (genetik modifikasiya olunmuş) qarpızlar olduğunu deyib və əlavə edib ki, əksini söyləyənlərə bunu sübut edə bilər.

Həkim İradə Məmmədova isə deyir ki, təbii yetişdirilmiş qarpızdan da zəhərlənmə mümkündür. “Zəhərlənmə diaqnozu ilə gələnlərin əksəriyyəti qarpız yediyini söyləyir, halbuki zəhərlənmə qarpızdan əvvəl qəbul edilmiş qidadan da ola bilər. Sadəcə olaraq, qarpız zəhərlənmə prosesini sürətləndirir”.

Qarpızdan zəhərlənmənin əlamətlərindən danışan həkim deyib ki, bu zaman həzm prosesinin pozulması, qusma, qan təzyiqinin enməsi, soyuq tər basması müşahidə edilir. “Əgər botulizm varsa, bu hal ölümə gətirib çıxara bilər. Buna görə də, zəhərlənmə əlamətləri baş verən kimi həkimə müraciət edilməlidir. Həkimə vaxtında müraciət edilməməsi xəstənin ağırlaşmasına səbəb olur”.

Yol kənarında günəş şüaları altında qalan qarpızların tərkibində istinin təsirindən kimyəvi reaksiya girdiyindən toksik maddələr əmələ gəlir. “Təzə doğranmış qarpızdan bakterial mənşəli zəhərlənmələr olmur. Xəstələr bildirirlər ki, dünəndən soyuducuda açıq şəkildə saxlanılan qarpızdan yeyiblər. yağlı və ya ağır yeməkdən sonra soyuq qarpız qəbul edirlər. Bu da nəticədə ishal yaradır. Buna görə də, zəhərlənmə əlamətləri meydana çıxır”, - İ.Məmmədova əlavə edib.

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin açıqlamasına görə, hazırda əksər bölgələrdə qarpız yetişdirilir. Lakin Sabirabad, Saatlı və Abşeronda becərilən “Cəfərxan”, “Qalaktika”, “Krimson svit” sortları daha məşhurdur./virtualaz.org/